Kalkverf is een natuurlijk product dat muren laat ademen en zorgt voor een unieke nobele sfeer in de ruimte. De verschillende applicatietechnieken zorgen er voor dat met één kleur telkens een ander effect kan worden bekomen. U vermoedt het al: het is geen makkie om kalkverf om een correcte manier aan te brengen. Tenminste als het gaat over échte kalkverf. Tegenwoordig zijn er namelijk heel wat producten op de markt die zich richten tot de amateurklusser, maar deze verven zijn nauwelijks de naam kalkverf waardig.
GESCHIEDENIS
Kalkverf bestaat al eeuwen. Vroeger werd het veelal door boeren gebruikt om jaarlijks hun stallen mee te schilderen om ongedierte en bacteriën buiten te houden. Maar het mengsel dat zij toen maakten is nauwelijks te vergelijken met de hedendaagse kalkverf. Zo is de huidige kalkverf heel wat stabieler en zijn er verschillende kleuren verkrijgbaar.
SAMENSTELLING
Wat is kalkverf
Kant en klare kalkverven bevatten gebluste kalk als bindmiddel (luchtkalk), meestal met toeslag van organisch bindmiddel voor het bereiken van een goede droging. Gebluste kalk (calciumhydroxide) ontstaat door CaO (reactieproduct na verhitting van kalksteen) te “blussen” met water. Gebluste kalk kan zowel in poedervorm of in pasta of vloeibare vorm voorkomen.
Hydraulische kalk
Hydraulische kalk bevat naast calciumverbindingen ook aluminium en siliciumverbindingen en reageert met water. Hydraulische kalk moet dus net voor gebruik aangemaakt worden met een hoeveelheid water.
Mineralen
Kalkverf is opgebouwd uit mineralen die de het uitzicht en het gevoel van de verf bepalen. Onder een microscoop zie je bij die mineralen kleine facetjes zoals bij een briljant. Deze facetjes weerkaatsen het licht en zorgen dus voor een steeds ander effect, naargelang de lichtinval.
Echt versus nep
Er zijn heel wat “kalkverven” op de markt die die naam nauwelijks waardig zijn, aangezien ze praktisch geen kalk bevatten. De echte kalkverf bevat tot 70% kalk. De goedkope verven zijn veelal de producten die worden aangeprezen als “makkelijk aan te brengen”. Ze zijn inderdaad makkelijk verwerkbaar, maar kunnen niet tippen aan de kwaliteit van échte kalkverf. Ze geven in sommige gevallen poeder af na de behandeling en het effect is nooit zo mooi als bij de authentieke kalkverf. Echte kalkverf is niet iets wat je zonder voorkennis kan gebruiken. Je moet het grillige product echt kennen en beheersen voor je er mee kan werken.
EIGENSCHAPPEN
Rijkdom aan effect
Het effectengamma van kalkverf is zeer breed. Je kan zelfs met één kleur verschillende ruimtes in je woning toch een ander uitzicht geven door andere technieken te gebruiken. Daarnaast speelt het licht ook constant met het effect. Zo kan eenzelfde kamer in de voormiddag een heel andere sfeer uitstralen dan in de namiddag.
Nooit somber
Nog een voordeel van kalkverf is dat het effect nooit somber is. Zelfs in de meer donkere kleuren straalt het toch een zekere helderheid uit die je met traditionele verf nooit kan bereiken.
Modern én klassiek
Het hardnekkige misverstand dat kalkverf enkel in aardetinten verkrijgbaar is en enkel in eerder klassieke interieurs tot zijn recht komt bestaat nog steeds. Tegenwoordig zijn de goede kalkverven verkrijgbaar in ruim 180 kleuren. Sommige daarvan zijn zeer fel en misstaan absoluut niet in een hypermodern designinterieur.
Natuurlijk
Kalkverf is een natuurlijk product dat schimmelwerend en bacteriedodend werkt. Het is een ademende verf die automatisch zorgt voor een gezonde muur. Deze dampdoorlaatbaarheid zorgt er immers voor dat vocht in de ondergrond ongehinderd naar buiten kan verdampen. Op die manier kunnen er geen vochtconcentraties ontstaan tussen verflaag en ondergrond, die kunnen leiden tot afbladderen en scheurvorming.
AANBRENGEN EN TECHNIEKEN
Professional
Ik wil u niet ontmoedigen, maar schilderen met kalkverf is geen makkelijke klus. Zelfs voor schilders die al jaren ervaring hebben met traditionele verf is het een heel andere manier van werken. Als ze met kalkverf aan de slag willen moeten ze eigenlijk alles wat ze weten over schilderen vergeten en met een open geest zich de nieuwe technieken eigen maken. Ten eerste is de verf redelijk dik en dus moeilijk verwerkbaar. Daarnaast moet je bedreven zijn in het toepassen van de schildertechnieken om een mooi resultaat te krijgen. De raad is dus: werk enkel met vaklui die hun kunnen al bewezen hebben in het werken met deze verven.
Primer
Het aantal soorten ondergrond waarop je zonder meer kalkverf kan aanbrengen is beperkt. Maar net zoals bij traditionele verven, kan je met een primer een goede hechting bekomen op gelijk welk ondergrond. Je kan in sommige gevallen zonder primer te werk gaan (eigenlijk enkel op nieuw pleisterwerk), maar dan zullen heel wat leveranciers van kalkverf geen garantie willen geven.
Gereedschap
In tegenstelling tot het klassieke schilderen heb je met kalkverf niet genoeg aan een verfrol en een kwast. Naargelang welk effect je beoogt heb je verschillende gereedschappen nodig zoals bijvoorbeeld borstel, plastiek spatel, inox spatel, verfrol, enzovoort.
Technieken
In principe is het aantal technieken onuitputtelijk, naargelang de inspiratie van de schilder. Er zijn echter vijf technieken die heel vaak terugkomen en enorm populair zijn:
Chaux brossées tirées: deze applicatie laat zich uitvoeren met de borstel of met een combinatie van de rol en de borstel. Men gebruikt de borstel op zijn platte zijde, en afwisselend op de kant. Men werkt nat in nat en trekt de strepen compleet asymmetrisch om vooral geen uniformiteit te creëren. Men werkt altijd van boven naar beneden en gaat vervolgens voor de volgende strook van op schouderbreedte van beneden naar boven. Men kan beter horizontale lijnen op de boorden vermijden.
Chaux brossées nuagées: deze techniek is bijna dezelfde als de eerste, met als enig verschil dat men met de borstel kriskras strepen en vlekken trekt.
Chaux lissées: voor deze techniek heeft men enkel een plastiek spatel en een rol nodig. Men kan opteren voor een gewaxte versie of een niet- gewaxte. Bij de eerste is het effect veel heviger. De techniek bestaat erin om zeer onevenwichtige banen te trekken, dus geenszins rechte banen!
Chaux ferrées: men werkt deze techniek uit met een rol en een inox spatel die de mineralen kapotmaakt waardoor er geprononceerde vlekken ontstaan. Men bouwt het effect op in drie lagen. Deze applicatie lijkt heel erg op het bekende ‘Venetiaans stucco lustro’.
Chaux fines: hier is enkel een spatel nodig en in plaats van kalkverf gebruikt men kalkpasta. Deze wordt als een kleiachtige massa op de muur gesmeerd. Men bekomt een steeneffect dat heel mat, effen en zonder veel beweging lijkt, maar een enorme diepte bezit.
Lagen
Omdat er in verschillende lagen wordt gewerkt moet je tussen de verschillende behandelingen een wachttijd respecteren. Na de primer wacht je best minimum 24 uur. Tussen twee lagen laat je 12 uur en vooraleer je de protectionlaag aanbrengt, wacht je nog eens 24 uur tot enkele dagen, afhankelijk van de warmte en de vochtigheid.
Omstandigheden
Net zoals bij de meeste verfproducten geldt ook hier de regel: tijdens het aanbrengen mag het niet kouder dan 5°C en niet warmer dan 35°C zijn. Een geopende pot verf moet volledig worden opgebruikt. In contact met de lucht wordt de verf beenhard. Bij het aanbrengen zorg je er voor dat de verf niet in contact komt met de huid, want door de hoge zuurtegraad brandt het product op de huid.
ONDERHOUD EN RENOVATIE
Herstellen
Het herstellen van kalkverf is zeer moelijk, zoniet onmogelijk. Kalk heeft immers een geheugen. Alles wat in de eerste laag gebeurt zal voor altijd zichtbaar blijven. Een beschadiging is dus niet zo makkelijk weg te werken. Er bestaan echter wel trucs om beschadigingen te camoufleren.
Protection
Maar er is een mogelijkheid om beschadigingen te voorkomen. Iets waar kalkverf bijvoorbeeld niet tegenkan is rechtstreeks contact met water. Als je de kalk met een natte vinger aanraakt heb je daar dus voor altijd een vlek. Je kan daarom opteren om een watergedragen vernis aan te brengen. Deze beschermt de kalk, maar het volledige effect van de kalk zal verloren zijn. Er zijn echter producten op de markt die een volwaardige bescherming bieden terwijl de look and feel van de kalk niet veranderen. Hierdoor kan kalkverf zelf in vochtige ruimtes, zoals bijvoorbeeld keuken of badkamer, worden toegepast (uiteraard niet in de douche zelf of boven een spoelbak).
Switchen
De kans dat je nadat je kalkverf hebt ervaren opnieuw traditionele verf zou willen is eerder klein. Maar je kan door het gebruik van bepaalde primers opnieuw overstappen. En als je je nadien toch zou bedenken kan je met diezelfde primer opnieuw naar kalkverf terugkeren.
