dit artikel gaat over waar het sterrenstelsel maagd vandaan komt, wat het sombreronevel is en wanneer hij zich op de aarde neerstort en over het virgocluster. snap je niet wat hier allemaal staat? ik leg het in mijn artikel heel goed uit!
Maagd
Geschaakt door Pluto.
Het valt niet mee om mooi te zijn. De Griekse godin Proserpina werd geschaakt door Pluto, god van de onderwereld. Haar moeder Demeter, de godin van de plantengroei, stak al haar energie in een speurtocht naar haar ontvoerde dochter. Op aarde gingen daardoor alle akkers kapot en gaven geen opbrengst meer, en de mensen leden honger. Oppergod Zeus wilde dat niet, dus greep hij in. Op zijn bevel liet Pluto Proserpina een paar maanden per jaar vrij in de ‘bovenwereld’. Tijdens die maanden (van maart tot augustus) is de maagd zichtbaar, en kan het graan groeien en rijpen. De rest van het jaar doolt moeder Demeter rond opzoek naar Proserpina, en blijven de velden in de herfst en winter kaal. Proserpina zien we vaak met een korenaar in de hand afgebeeld. De helderste ster in het sterrenbeeld maagd wordt dan ook Spica genoemd, wat ‘korenaar’ betekent.
Stelsel lijkt op sombrero.
Een flink stuk ten westen van de ster Spica, op de grens van de sterrenbeelden maagd en raaf, is het sombrerostelsel te vinden, al sinds 1781 officieel aangeduid met het catalogusnummer M104. Het sombrerostelsel is een van de mooiste sterrenstelsels aan de hemel. De vorm van het stelsel heeft inderdaad wel wat weg van de beroemde Mexicaanse hoed, maar dat is op de afbeelding niet te zien (sorry). De afstand tot de aarde is zo’n vijftig miljoen lichtjaar. De sombrero bevat vele honderden miljarden sterren, en meer dan duizend bolvormige sterrenhopen, die elk weer uit honderdduizenden sterren bestaan. In de kern van het sombrerostelsel zit een superzwaar zwart gat dat een miljard keer zo zwaar is als de zon.
Grote beer werd boot.
Het valt al niet mee om in de sterren van de maagd de mooie Proserpina te zien. Maar het is nog moeilijker om er de apostel Jacobus in te herkennen. De Duitse astronoom Julius schiller kreeg dat wel voor elkaar. In zijn sterfjaar werd zijn boek ‘coelum stellatum christianum’ gepubliceerd. Dat was een christelijke steratlas, waarin alle heidense beelden vervangen waren door figuren en objecten die in de bijbel voorkomen. Zo veranderde Schiller het kruisvormige sterrenbeeld zwaan in het kruis waaraan christus op de berg Golgotha werd gekruisigd. De grote beer werd de vissersboot van apostel Petrus. En Hercules moest het veld ruimen voor de drie wijzen uit het oosten die aan christus geboortekribbe hadden gestaan. De twaalf dierenriemsterrenbeelden werden door schiller natuurlijk vervangen door twaalf apostelen.
Wij vliegen in een buitenwijk.
In het sterrenbeeld maagd bevindt zich de dichtstbijzijnde grote cluster van sterrenstelsels in het heelal. Die wordt dan ook toepasselijk de ‘virgocluster’ genoemd (virgo is Latijn voor maagd). Het centrum van de cluster bevindt zich op ongeveer vijftig miljoen lichtjaar afstand, en de uitgestrekte zwerm bevat een slordige 1500 tot 2000 afzonderlijke sterrenstelsels. Die zijn overigens alleen te zien met een telescoop, vanwege de kolossale afstand. In feite bevindt ons eigen melkwegstelsel zich in een van de uitlopers van de virgocluster. Het is dus alsof we vanuit een van de buitenwijken van een grote stad in de richting van het centrum kijken.
Extra informatie:
|
De sombreronevel beweegt zich met een snelheid van ongeveer 1000 kilometer per seconde op ons af. Omdat hier een zwart gat van 1 miljard keer zo zwaar als de zon bij zit, zal dit de aarde waarschijnlijk vernietigen. Geen zorgen! De sombreronevel is nog 50 miljoen lichtjaar van de aarde verwijdert. Dus duurt het nog een paar miljard jaar voordat hij hier is.
