Decennia lang heeft de doofpot van de kerk dichtgezeten. Vastgeroest zou je kunnen zeggen, want de kerk was ongenaakbaar. Maar is dat wel zo? Het onbesmette blazoen van de kerk begint onregelmatigheden te vertonen want sinds twee jaar duiken er op verschillende plekken berichten op over misbruik van paters, broeders, priesters en meer hooggeplaatste geestelijken. Overtuigende bewijzen zijn er gevonden en honderden onderzoeken zijn gestart. Heel de wereld lijkt in de ban van het onderwerp, maar wat doet de kerk er zelf aan? En hoe staat het met de slachtoffers? De kerk toont zich bezorgder voor het eigen heil dan voor dat van de slachtoffers.
Haren, 9 december 2010
Door: Jorrit de Boer
Een man is het nu, de Ierse Colm O’Gorman. Hij is één van de velen die zijn boekje durfde open te doen over de zedenmisdrijven in de kerk. O’Gorman zegt misbruikt te zijn door een priester vanaf 1981 tot en met 1984. Hij was toen nog een puber. Pas nu, ruim dertig jaar later, durft hij te vertellen wat er is gebeurd. Waarom moest de wereld zo lang wachten op de waarheid? “Schaamte”, zegt O’Gorman zelf. En dat zeggen er meer. De kerk lijkt in de vroege jaren zodanig veel macht te hebben gehad dat ze zich alles konden permitteren. “In die tijd kon de kerk een politieke moord nog goedpraten”, zegt O’Gorman zonder schroom. “En daar zit het grote probleem want niemand durfde nog wat te zeggen. Daarom schuif je het zolang maar even onder het tapijt, Joost mag weten voor hoelang, maar het leek de beste oplossing.” De kerk heeft misbruik gemaakt van de macht die er beschikbaar was en schaamt zich daar niet voor.
Want ondanks alle kritieken en rapporten over de misdrijven, blijft de kerk met een stalen gezicht ontkennen en goedpraten. Want als je iets lang genoeg ontkent, dan bestaat het uiteindelijk ook niet. De slachtoffers zijn er de dupe van, want als zij aan de bel trekken, verwachten ze dat er ook daadwerkelijk een bel gaat luiden. De kerk lijkt zich echter meer bezig te houden met het oplossen van de eigen problemen en niet met enige vorm van slachtofferhulp.
“Maar de kerk heeft toch haar excuses aangeboden?” Beweert de woordvoerder van het Vaticaan, Federico Lombardi. Dit gaan we niet ontkennen, maar we moeten ons afvragen of de slachtoffers daar nou wel zoveel mee opschieten. Volgens theorieën van de oh cult is het misbruiken van mensen onder de 18 een vorm van moord, je ontneemt hiermee iemands ziel en zorgt ervoor dat deze persoon geen normaal leven kan leiden. Deze theorie wordt bewaarheid als je kijkt naar de slachtoffers van het misbruik in de kerk. Dit zijn vaak psychisch zwakkere mensen, verknipt, zou je kunnen zeggen. “dat kun je niet zomaar rechtdraaien door je excuses aan te bieden”, is de reactie van veel gedupeerden in het onderzoek naar de misdrijven. Zulke mensen moeten vanaf het moment van het delict geholpen worden. Ze gaan dan een verwerkingsproces in waarin ze het een plaats moeten geven en door kunnen gaan. Tegen de tijd dat de kerkelijke autoriteiten het hier over eens zijn, is het al dertig jaar te laat.
Toch is er een groep mensen die wat deze zaken betreft als een blok achter de kerk staat. Een veelgebruikt argument is hierbij het celibaat. Volgens deze groep heeft de mens (voornamelijk het mannelijke geslacht) het van nature in zich om zich seksueel aangetrokken te voelen door het andere geslacht. Als een kerkelijke wet dit ruimontwikkelde zoogdier oplegt om dit gevoel te onderdrukken dan moet deze volgens hen op een gegeven moment wel ontsporen. Volgens hen zijn de geestelijken zich dus niet volledig bewust van waar ze mee bezig zijn? Maar waarom gaan deze geestelijken dan in de fout met mensen van hetzelfde geslacht? En wat is de reden dat ze kiezen voor kinderen? Dit moet toch een bewuste keuze geweest zijn? Wat vooral steekt bij dergelijk misbruik binnen deze religieuze gemeenschappen is de hypocrisie. Het celibaat blijkt geen harnas meer, maar een dekmantel.
De kerk heeft onethisch gehandeld vóór en na het onthullen van verschillende zedenmisdrijven. Ook al zijn er acties ondernomen door de kerk, ze zetten geen van allen zoden aan de dijk. En dat is frustrerend, zeker voor de Slachtoffers. De slachtoffers weten dat de kerk dertig jaar geleden in actie had moeten komen in plaats van te doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is. Op die manier hadden een hoop slachtoffers waarschijnlijk een ander, positiever leven geleid. Met dat gegeven in je achterhoofd, zou ik niet lekker kunnen slapen.
