Ongeveer een week geleden zat ik ’s avonds voor de televisie. Ik was moe van alle indrukken van die dag en wilde eens lekker ontspannen. Ik zapte alle zenders langs om een leuk programma te vinden, De VPRO-gids was ik namelijk al een paar dagen kwijt. Ik kwam langs MTV en TMF. Op dat moment waren op beide zenders videoclips bezig, de top-40 geloof ik. In die videoclips kwamen meisjes, het waren geen vrouwen te noemen, bezig om in de kortst mogelijke rokjes (waren het wel rokjes?) te dansen voor de ogen van meerdere mannen. Dit waren ook niet zomaar mannen, maar mannen met Ferraries, bontjassen en meerdere vrouwen aan hun zij. Ze waren aan het rappen, terwijl ze de billen gestoken in de kleinste rokjes (ik vroeg me nogsteeds af of het wel rokjes te noemen waren) van de dansende vrouwen vasthielden. Daarbij kwam ook nog, dat er abnormale decolletées te zien waren. Van het soort dat je nooit op straat tegen zou komen en waarbij ik bang werd dat de borsten eruit zouden vallen. Alleen: dat gebeurde dan net niet.
Niet alleen op de televisie, maar ook op internet en in tijdschriften en zelfs op straat word je overal geconfronteerd met een ander beeld. Een beeld waarbij vrouwen en meisjes als ‘lustobject’ worden neergezet. Niet alleen qua uiterlijk, waarbij de meisjes allemaal perfecte borsten en een platte buik hebben, maar ook qua gedrag. Wie zou zich nou zo gedragen als die meisjes in de videoclips? Wie zou in het echte leven één van die vrouwen van de stoere gangster of rapper willen zijn? Kortom het beeld van vrouwen, maar ook van mannen, wordt heftig vervormd door de hedendaagse beeldcultuur. Hierdoor worden vrouwen uit het dagelijks leven wel eens verward met vrouwen uit de videoclips. De videoclip-meisjes zijn nep, dat zijn niet de meisjes die gewoon bij ons op school zitten. Dit wordt nog wel eens vergeten. Er is sprake van een ‘seksualisering van de samenleving’.
Door deze schoonheidsidealen die worden uitgedragen door de beeldcultuur die constant gezien wordt en waar veel over gepraat wordt, bestaat het gevaar dat aan vrouwen allerlei schoonheidsidealen worden opgedrongen waaraan de meesten niet kunnen voldoen. Hierdoor kunnen vrouwen zich zeer ongelukkig gaan voelen. Ze zijn niet zo dun als dat meisje op de voorkant van de CosmoPolitan en hun borsten zijn niet zo groot als die op de billboards met reclame voor bikini’s van de Hunkemöller. Deze beelden kunnen dus leiden tot het aanpassen van het eigen lichaam.
Wat relatief vaak voorkomt onder jongeren, maar ook zeker onder volwassenen, is het lijnen. Dit is ook het meest voor de hand liggende om te doen. Want de stap hiertoe is niet moeilijk, het wordt je bijna opgelegd. De winkels liggen vol met afslankproducten; pilletjes die je in moet nemen zodat je minder honger krijgt, maar ook snacks voor tussendoor waardoor je gegarandeerd kilo’s kwijt zult raken. Maar zelfs wanneer je in de supermarkt bij de yoghurt kijkt staat er op zeker de helft van de pakken: 0% vet! Een beetje letten op je gewicht is natuurlijk hartstikke goed en kan ook zeker geen kwaad, maar het kan ook te ver gaan. Vaak vinden meisjes het niet snel genoeg gaan en zetten zichzelf aan tot niks meer eten of juist het uitkotsen van het eten. Dit is slecht voor je lichaam en geest en ook in de toekomst kun je hier problemen mee krijgen zoals bijvoorbeeld onvruchtbaarheid. En dat alleen maar om aan het beeld van deze tijd te voldoen?
Ook de plastische chirurgie is door de beeldcultuur in opkomst. Je kunt plastisch chirurgische ingrepen laten doen om medische redenen, omdat je ergens last van hebt. Maar wat steeds meer gebeurt, is het aanpassen van het eigen lichaam puur en alleen omdat er geen tevredenheid over is. Dit kan alleen maar komen omdat er bepaalde voorbeelden bestaan waaraan men denkt te moeten voldoen, want wanneer die voorbeelden niet zouden bestaan zou je ook niet beter weten. Doordat de plastische chirurgie zo in opkomst is wordt het steeds gemakkelijker en betaalbaarder om bijvoorbeeld een nieuwe neus te laten maken. Maar de vraag is, ben je ook echt gelukkiger met borsten van een cup groter dan het oude oude exemplaar? En een nog belangrijkere vraag: Is het nou echt nodig?!
Seks. Iets waar veel jongeren over nadenken. Logisch ook want je bent op een leeftijd waarbij er van alles met je lichaam gebeurt en je geïnterresseerd raakt in anderen. Je wordt voor de eerste keer verliefd of je hebt voor de eerste keer seks.
Het beeld hiervan kan totaal anders zijn doordat jongeren andere indrukken hebben gekregen door bijvoorbeeld videoclips te kijken. Moet een jongen denken die voor het eerst met een meisje naar bed gaat, dat het meisje er net zo uitziet als in een videoclip?
Zo zegt literatuurwetenschapper Stine Jensen: “Veel Amerikaanse jongens die met een meisje naar bed gaan denken dat er wat mis is omdat haar borsten niet rechtop blijven staan als ze in bed ligt. Jongeren ontlenen hun ideeën over seksualiteit en liefde voor een groot deel aan de beeldcultuur. Die cultuur kan tot aberraties leiden.”
Wanneer het beeld van jongeren zo ver is gevormd dat ze zelfs wanneer ze voor de eerste keer seks hebben denken dat hùn meisje degene is die er abnormaal uitziet en dat ze niet bij zichzelf denken dat het beeld wat ze gevormd hebben door naar MTV en TMF te kijken fout is, dan is deze beeldvorming sterk doorgedrongen in onze samenleving.
Dan moeten we onszelf gaan afvragen of dit wel goed is. We moeten oplossingen gaan zoeken om op de een of andere manier de jongeren te waarschuwen voor die eenzijdige beeldvorming. En voornamelijk ook over hoe ze deze beeldvorming moeten interpreteren. Want in de misinterpretatie zit het grootste gevaar.
Mijn pleidooi zou zijn: dit is een onderwerp dat scholen moeten opnemen in het lesprogramma.
