Waar bestaat de Europese unie nu eigenlijk uit?
Raad
- Europese Raad
- Raad van de Europese Unie: Ook nog raad van EU, raad van Europa, staat geheel los van EU
Van Rompui = voorzitter Europese raad. Europese raad is belangrijkste bestuursorgaan.
Art. 13 EU-verdrag: opsomming instellingen die we hebben.
Voorheen: lidstaat vaste voorzitter.
Samenstelling van de Europese raad (Art. 15 lid 2 EU-verdrag)
- De regeringleiders en een staatshoofd (Franse President wel aanwezig in Europese raad, laat minister-president thuis) (alleen zij hebben stemrecht) Alleen zij mogen stemmen.
- Vaste voorzitter van de Europese Raad (persoon 2,5 jaar, een keer herkiesbaar), vertegenwoordigd belang van Europese Raad. Heeft niet de eindmacht, vooral coördineren. Verdrag zegt dat de voorzitter moet zorgen voor samenhang en continuïteit van de werkzaamheden. Art. 235 lid 1 werkingsgedrag: hij kan niet stemmen. Werkt aan plannen voor langer termijn, nu oplossingen verzinnen voor crisis en gevolgen euro. Beslissingen worden genomen door regeringsleiders. Voorheen: lidstaat vast voorzitten; een roulerende voorzitter.
- Voorzitter van de Commissie. Art 15. Heeft geen stemrecht, zie ook art. 235 lid 1 werkingsgedrag.
- De Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. Dit mag geen minister van buitenlandse zaken worden genoemd (is het wel). Heeft geen stemrecht.
- Vaak doen de ministers van buitenlandse zaken mee aan de beraadslagingen. Ze staan de regeringsleider bij: stemmen dus ook niet.
Taken van de Europese Raad
1) De Europese Raad geeft impulsen voor de ontwikkeling van de Unie en legt de algemene politieke beleidslijnen vast. Uitwerking gebeurt ergens anders.
2) Op het terrein van het ‘buitenlands beleid’ (GBVB) werkt de Europese Raad in gemeenschappelijke strategieën de algemene beginselen en algemene richtsnoeren uit.
3) Uitstippelen grote lijnen van het beleid van Ruimte, Veiligheid en Recht. Bijgekomen door verdrag van Lissabon. Alle problemen in Europa die we hebben door het wegvallen van grenzen. Valt onder Europees strafrecht
Organisatie van de Europese Raad
- De Europese Raad vergadert onder leiding van zijn vaste voorzitter. Komen minstens 2 keer per half jaar bijeen: komt door roulerende voorzitter.
- Voor ‘Lissabon’: routerend voorzitterschap van een Lidstaat (voor een half jaar)
- Er worden in beginsel conclusies of resoluties opgesteld bij unanimiteit. Er komen geen bindende documenten naar buiten (politieke gezien heel belangrijk, juridisch gezien zijn het geen wetten). Bij ER is er vetorecht, unanimiteit besloten. Kwestie van geven en nemen, compromissen.
Raad van de Europese Unie (beleid van de ER uitwerken): samenstelling
- De leden vertegenwoordigen hun lidstaten. intergouvernementele karakter.
- Per lidstaat is er een minister lid. (mogen alleen mensen afvaardigen die in eigen land officieel minster zijn). Vertegenwoordigd op het niveau van de raad van de EU
- Voor verschillende beleidsterreinen zijn er Raden ingesteld. Niet alle ministers van een lidstaat zit in de raad. Per beleidsterrein heb je een Raad.
Bijzondere positie voor de Raad met de Ministers voor Buitenlandse zaken
- Raad Algemene Zaken: voorbereiding en follow-up van de Europese Raad (rechtstreeks mee te maken, alleen om dienstbaar te zijn aan de ER)
- Raad voor Buitenlandse Zaken: buitenlands beleid van de EU. Door verdrag van Lissabon is er een schizofreen. De voorzitter van deze raad is de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheid. Zit ook de vergadering van deze raad voor.
- Onder voorzitterschap van de Hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid
Taken van de Raad van de EU
1) Wijziging van de verdragen (rol erbij: als een lidstaat een verdrag wilt wijzigen, kan dat voorstel worden gestuurd naar de Raad van de Europese Unie, die vergaderd erover, vormt een standpunt en stuurt door naar Europese Raad, dan komt er een intergouvernementele conventie wordt gesproken over het verdragswijziging.
2) Wetgeving (m.n. richtlijnen en verordeningen) Meeste gevallen is de Raad van Europese unie en Europese parlement onderwerpen vaststellen (democratisch gehalten)
3) Ontwikkeling van beleid
4) Bestuur (weinig, meer wetgevens. Vaststellen begroting samen met Euopees Parlement)
Organisatie van de Raad
- COREPER = alle ambassadeurs bij elkaar. Gevestigd in Brussel
- Secretariaat-generaal = ondersteunt de raad
- Roulerend voorzitterschap was afgeschaft, maar ook weer niet. Is alleen afgeschaft voor de ER maar geldt nog steeds voor de raad van de EU. België is nu voorzitter van de Raad van de EU. Steeds half jaar. Wanneer is NL = 2016.
Besluitvorming
- Gewone meerderheid
- Eenparigheid van stemmen
- Gekwalificeerde meerderheid
Gekwalificeerde meerderheid (voor 31 okt. 2014)
- Aantal gewogen stemmen: minimaal 255 v.d. 345 stemmen
- Aantal lidstaten (1, besluit op voorstel van Commissie: minimaal de meerderheid (14 lidstaten) 2. zonder voorstel ten minste 2/3 (18 lidstaten))
- Bevolkingsaantal: ten minste 62% van de totale bevolking van de EU (op verzoek van een lidstaat)
Gekwalificeerde meerderheid na 31 okt. 2014
- Ten minste 55% van de leden die ten minste 15 in aantal zijn en ten minste 65% van de bevolking van de EU vertegenwoordigen nemen een besluit aan
- De blokkerende minderheid: 4 leden van de Raad. Kunnen een joker inzetten.
Taken van de Commissie
- De Commissie initieert ontwikkelingen binnen de EU
- De Commissie vertegenwoordigt de EU
- De Commissie verricht bestuurshandelingen
- De Commissie houdt toezicht op de naleving van het Europese recht
Initiërende taken van de Commissie
- Soms wetgeving op grond van het Verdrag
- Recht van initiatief
Vertegenwoordiging van de EU door de Commissie
- Commissie vertegenwoordigt in beginsel de EU in externe betrekkingen
- De Hoge vertegenwoordiger voor Buitenlands en Veiligheidsbeleid speelt een cruciale rol
De bestuurstaak van de Commissie
- Onder andere op het terrein van het mededingingsrecht heeft de Commissie een bestuurstaak (Bijvoorbeeld het opleggen van hoge mededingingsboetes aan ondernemingen)
- Gedeeltelijk voert de Commissie administratie over de EU zelf (Begroting, Fraudebestrijding)
- Vaststelling van delegatieregelgeving
Toezicht door de Commissie
- De Commissie kan een inbreukprocedure starten op grond van artikel 258 VWEU
- De Commissie kan gebruik maken van een aantal bijzondere procedures (bijv n.a.v. onwettige staatssteun, artikel 108 lid 2 VWEU)
- De Commissie kan een procedure tot nietigverklaring aanhangig maken bij het Hof
Organisatie van de Commissie
- De Commissie is onderverdeeld in verschillende DG’s
- De Commissie beslist als college
- De Commissie stemt in beginsel bij eenparigheid van stemmen maar soms bij gewone meerderheid
Samenstelling en verkiezingen Europees parlement (sinds ‘Lissabon’)
- Per lidstaat is er een aantal leden (Totaal 736 (max. 751), Nederland: 25)
- Leden van het EP worden om de vijf jaar verkozen (Verkiezingen worden nationaal georganiseerd)
Taken van het Europees Parlement
– Wetgeving:
– Met name de ‘gewone wetgevingsprocedure’
– Toezicht
– Vooral jegens de Commissie
– De gehele Commissie kan worden weggestuurd, niet een individuele commissaris
– Budgethouder
Europese rechter: taken
- Het Hof spreekt recht in zaken o.a. betreffende inbreukprocedures van de Commissie, hoger beroepszaken van particulieren en interpretatievragen van de nationale rechters
- Het Gerecht spreekt m.n. recht in zaken betreffende beroepen van particulieren en ambtenarenzaken (Hof is hongerberoepsinstantie)
- Belangrijke uitspraken door voltallig Hof, andere uitspraken door kamers
Europese Centrale Bank
- Handhaving prijsstabiliteit in de EU
- Beheer valutareserve van de lidstaten
- Door de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon is de ECB ook Instelling geworden
