Wat zijn nou de bronnen uit het gemeenschapsrecht?
Bronnen van Gemeenschapsrecht
– Welke rechtsinstrumenten en rechtsbronnen?
– Welke actoren zijn betrokken bij het bestuur?
– Taak van de Commissie
– Besluitvormingsprocedures
– Raadpleging
– Gewone wetgevingsprocedure
– Beginselen van Europees recht
Rechtsinstrumenten en rechtsbronnen
PRIMAIR GEMEENSCHAPSRECHT
DE VERDRAGEN
– EU-verdrag, VWEU en Euratomverdrag
– De wijzigingsverdragen (Europese Akte, VvA, VvN, VvL)
– De toetredingsverdragen
– De protocollen aangehecht aan de verdragen
SECUNDAIR/AFGELEID GEMEENSCHAPSRECHT
DE BESLUITEN VAN DE INSTELLINGEN (art. 288 Werkingsverdrag)
– Verordeningen
– Richtlijnen
– Beschikkingen
– Aanbevelingen en adviezen
– AKKOORDEN MET DERDE LANDEN
Verordeningen
– Rechtstreeks toepasselijk
– Legt rechtstreeks rechten en verplichtingen aan de burger op
Voorbeeld van een Verordening
– VERORDENING Nr. 1/2003 VAN DE RAAD van 16 december 2002 betreffende de uitvoering van de mededingingsregels van de artikelen 81 en 82 van het Verdrag
– Voorbeeld: artikel 1 lid 1 “1. Overeenkomsten, besluiten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen als bedoeld in artikel 81, lid 1, van het Verdrag die niet aan de voorwaarden van artikel 81, lid 3, van het Verdrag voldoen, zijn verboden, zonder dat hiertoe een voorafgaande beslissing vereist is.”
Richtlijnen
– Gericht aan Lidstaten
– Verbindend ten aanzien van het resultaat
– Niet vrijblijvend maar juist bindend!
Voorbeeldrichtlijn
– RICHTLIJN 2004/38 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 29 april 2004
betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden
– Artikel 4 lid 1 Onverminderd het bepaalde met betrekking tot reisdocumenten bij nationale grenscontroles, heeft de burger van de Unie die voorzien is van een geldige identiteitskaart of een geldig paspoort, alsmede familieleden die niet de nationaliteit van een lidstaat bezitten en die voorzien zijn van een geldig paspoort, het recht het grondgebied van een lidstaat te verlaten om zich naar een andere lidstaat te begeven
Beschikking
– Individueel gericht
– Legt rechtstreeks rechten of verplichtingen op
Voorbeeldbeschikking
– Beschikking van de Commissie van 24 mei 2004 (Zaak COMP/C-3/37.792 – Microsoft)
– Artikel 3: Vanwege de overtreding aangehaald in artikel 2, wordt een boete van EUR 497,196,304 opgelegd aan de Microsoft Corporation.
Overig secundair recht
– Aanbevelingen en adviezen
– Akkoorden van de EU met andere landen
Rechtsinstrumenten en rechtsbronnen III
RECHTSPRAAK VAN DE COMMUNAUTAIRE RECHTERS
– Arresten van het Hof van Justitie
– Arresten van het
– Arresten van het Gerecht voor Ambtenarenzaken
Welke actoren zijn betrokken bij het Europees bestuur?
– Het Europees Parlement
– De Raad
– De Commissie
Voorstellen van de Commissie in de praktijk
– Groenboek: inventarisatie van de beleidsopties en consultatie
– Witboek: keuze voor bepaalde beleidsopties
– COM-document: conceptregelgeving
Besluitvormingsprocedures
– Raadpleging
– Gewone wetgevingsprocedure
– Voor ‘Lissabon’: Codecisie (medebeslissing)
Raadplegingsprocedure
– Het EP geeft alleen advies
– De Raad is niet gebonden aan het advies, maar moet wel gedurende een redelijke termijn het advies van het EP afwachten
Gewone wetgevingsprocedure I
– Eerste lezing: voorstel van de Commissie gaat tegelijkertijd naar de Raad en het EP
– Indien beide instellingen het met elkaar eens zijn, is het besluit vastgesteld
– In andere gevallen begint de tweede lezing
Gewone wetgevingsprocedure II
– In de tweede lezing stelt de Raad haarstandpunt vast
– Het EP kan het volgende doen:
– het standpunt goedkeuren of zich er niet over uitspreken, waarna het besluit is aangenomen
– het standpunt verwerpen, waarna het besluit niet is aangenomen (vetorecht van het EP)
– Amendementen voor stellen op het standpunt
– Indien de Raad alle amendementen overneemt is het besluit aangenomen
– Wanneer niet alle amendementen zijn aangenomen, treedt de bemiddeleningsfase in werking
Gewone wetgevingsprocedure III
– Er wordt een bemiddelingscomité bijeengeroepen
– Het bemiddelingscomité slaagt er niet in om een gemeenschappelijke ontwerptekst aan te nemen: het besluit is niet aangenomen
– Het bemiddelingscomité slaagt er wel in om een gemeenschappelijke ontwerptekst aan te nemen: de fase van de derde lezing is begonnen
Gewone wetgevingsprocedure IV
– Het besluit is aangenomen als de Raad en het EP ermee instemmen
– Het besluit is verworpen, wanneer dit niet gebeurt
Beginselen van Europees recht
– Loyaliteitsbeginsel
– Attributiebeginsel
– Subsidiariteitsbeginsel
– Evenredigheidsbeginsel
Loyaliteitsbeginsel: art. 4 lid 3 EU
– Instellingen van de EU en de Lidstaten moeten er alles aan doen om hun Europeesrechtelijke verplichtingen na te leven
– Zij mogen niet in strijd met het EU-recht handelen
Beginsel van attributie: art. 5 lid 2 EU
– De EU heeft geen algemene maar beperkte bevoegdheid om regelgeving vast te stellen
– De EU handelt binnen de grenzen van de door het Verdrag genoemde bevoegdheden en doelstellingen
– Juiste rechtsgrondslag van groot belang
Subsidiariteitsbeginsel: art. 5 lid 3 EU
– Alleen als doelstellingen niet op nationaal niveau kunnen worden gerealiseerd, moet de EU optreden
– Meer een politiek dan juridisch beginsel
– Het subsidiariteitsbeginsel geldt alleen voor niet-exclusieve bevoegdheden van de EU
Het evenredigheidsbeginsel: art. 5 lid 4 Werkingsverdrag
– Het optreden van de EU gaat niet verder dan noodzakelijk
– De EU moet de minst beperkende maatregel kiezen
