In 2007 is er een nieuw woord bedacht om de ambtenaar van de burgerlijke stand die geen homohuwelijk wenst te voltrekken te kunnen benoemen. Hoe kan het dat ze dit mogen? En kan dit wel? In dit artikel ga ik dat serieus bekijken.
Het begin.
Sinds 1 april 2001 kunnen mensen van het gelijke geslacht in het Europese gedeelte van Nederland voor de wet trouwen. In de jaren die volgden kwamen er lastige situaties omdat er ambtenaren waren die weigerden huwelijken te voltrekken tussen twee mensen van het gelijke geslacht. In het regeerakkoord hierover die de nieuwe regeringspartijen bereikten werden deze ambtenaren beschermt. Dit deed veel stof opwaaien omdat dit door redelijk wat regeringspartijen en burgers opgepakt werd als gelegaliseerde discriminatie van de homo’s en lesbiennes. Er werd zelfs een vergelijking gemaakt met de gebeurtenissen in België. In 2002 was het daar namelijk andersom. Het was een blank koppel dat wilde trouwen, maar niet door een man getrouwd wilde worden die een bruine huidskleur had. Het koppel had zoveel gewetensbezwaren tegenover deze man dat ze het niet aankonden door deze man getrouwd te worden. De burgemeester is achter deze ambtenaar gaan staan en heeft hem gesteund, want dit was discriminatie. Ook in Nederland waren heel veel mensen het ermee eens dat dit absoluut niet kon, omdat het discriminatie was. Maar andersom mag het dan wel? Een ambtenaar mag wel een koppel weigeren omdat zij/hij gewetensbezwaren heeft? Zou de burgemeester niet achter het koppel moeten gaan staan en deze moeten steunen tijdens deze discriminerende situatie?
Tegenwoordig.
De gemeente Groningen verlengt het tijdelijke contract van drie bijzondere ambtenaren van de burgelijke stand (babs) niet die weigeren huwelijken van paren van gelijk geslacht te sluiten. 'Wij hebben besloten om van deze babsen afscheid te nemen', schrijft het College in een persverklaring op de site van de gemeente Groningen.
Dit artikel geeft gedeeltelijk antwoord op de vraag of de burgemeester het homokoppel steunt. De burgemeester van Groningen heeft zijn standpunt duidelijk gemaakt. Hij steunt het homokoppel door alleen nog maar contracten te geven aan ambtenaren die alle huwelijken af willen sluiten. Het ontslaan van ambtenaren vanwege deze reden kan niet, maar de gemeente mag zelf bepalen op grond van welke normen ze mensen aannemen. De eis die nu in de functiebeschrijving staat is dat ze de wet uit moet voeren zoals die geschreven is. Ze moeten alle huwelijken uitvoeren. Er zijn ambtenaren die hierom hun werkzaamheden neergelegd hebben. Maar is dit een rare eis van de gemeente Groningen? Hoe werkt dit in andere functiegroepen?
Een voorbeeld dat recentelijk nog in het nieuws is geweest zijn de Nederlandse militairen die aangewezen werden om naar Afghanistan te gaan. Ze weigerden dit te doen omdat ze dit te gevaarlijk vonden. Deze militairen moesten voor de militaire rechtbank verschijnen om verantwoording af te leggen voor hun keuze. Het gevolg van deze keuze was dat ze ontslagen werden. Dit met als argument dat ze voor dit werk gekozen hadden en van tevoren wisten dat ze naar gevaarlijke gebieden uitgezonden zouden kunnen worden.
De toekomst.
Wanneer we met dit voorbeeld in ons hoofd terug gaan kijken naar de ambtenaren die weigeren een bepaald gedeelte van hun werkzaamheden uit te voeren kunnen we daar wel bepaalde gelijkenissen in zien. De ambtenaren die nu al bij de gemeente werkten kregen deze werkzaamheden er pas bij terwijl ze al werkzaam waren als ambtenaar. Ze hadden er dus niet zelf voor gekozen om het homohuwelijk uit te voeren. Alleen is het zo dat in veel gemeenten de ambtenaren niet daadwerkelijk werkzaam zijn bij de gemeente, maar op contractbasis hun werkzaamheden uitvoeren. Ze weten vanaf nu dat het er eenmaal bij hoort, zie bericht van de gemeente Groningen. Ze kiezen er nu voor om dit werk te gaan doen door een contractverlenging te vragen of te solliciteren. Dan kiezen ze er dus voor om alle werkzaamheden uit te voeren.
Wanneer alle gemeenten in Nederland dit gaan doen zoals de gemeente Groningen zal de weigerambtenaar een uitstervend begrip in Nederland worden. Gewoonweg met hetzelfde argument dat ze bij de militairen gebruikten. Je hebt er zelf voor gekozen dus dan moet je ook elk aspect van je werk uit gaan voeren. Kan je daar niet mee leven moet je niet voor het werk kiezen.
