In dit artikel wordt de windmolen samen met zijn moderne hoogtechnische broer, de windturbine onder de loep genomen.
In Amsterdamse souvenirwinkels is naast de joint en de klomp de molen de blikvanger van Nederland. Ons land staat bekend om zijn ‘schattige’ molens, die al vele eeuwen het landschap vorm en kleur geven. Deze traditionele molens krijgen echter steeds meer gezelschap van nieuwe, grote bouwsels, windturbines. Op veel plaatsen, op land en ook op zee, rijzen tientallen van deze reuzen op. Het landschap verschiet daarmee van kleur, er komt als het ware een grijze waas aan de horizon tevoorschijn. Maar, zo wordt steeds gezegd, het is voor het goede doel. Want een windturbine levert veel duurzame energie, en spaart fossiele brandstoffen die immers niet onuitputtelijk zijn. Maar er kleeft toch nog een andere kant aan het verhaal van de duurzame turbines, want de vraag komt steeds meer op hoe duurzaam ze echt zijn.
de bouw
Al met de constructie van deze technische molens beginnen de problemen. Een windturbine bestaat uit een fundering, een mast, een gondel met daarin de feitelijke turbine en, tenslotte, wieken. De fundering is gemaakt van beton en is voorzien van doorvoeren waar de elektriciteitskabels door heen kunnen. De mast wordt op de fundering geplaatst. De mast is vaak gemaakt van staal. Afhankelijk van de grootte ervan kan deze door middel van lieren opgetakeld worden. Grotere exemplaren moeten met behulp van een kraan in elkaar gezet worden. Tot zover geen man over boord. De windmolenwieken zijn echter gemaakt van een compositie van polyester en polyurethaan, een combinatie is na gebruik zeer slecht kan worden gerecycled. Dit heeft tot gevolg dat er na verloop van tijd een grote afvalberg ontstaat.
Nationaal Kritisch Platform Windenergie
Het productieproces van de wieken is niet het enige milieuprobleem van een windturbine. Er is volgens sommigen ook het probleem van horizonvervuiling en lawaai. Ook het Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW), een landelijke organisatie van vrijwilligers die zich met hand en tand verzet tegen windenergie, heeft een waslijst met kritische noten. Zo vinden zij ook dat windenergie de traditionele centrales niet kan vervangen, omdat de turbines erg afhankelijk zijn van het weer om iets op te leveren. Volgens James Mollet, voorzitter van de organisatie, is het belangrijkste tegenargument de kosten. ‘Het bouwen en onderhouden is duurder dan wat het oplevert. Windenergie op land zal nooit meer dan 3% aan de energieproductie kunnen bijdragen.’ De NKPW meent ook dat windenergie veel gemeenschapsgeld op slokt, waarvan energiebedrijven, initiatiefnemers en grondeigenaren profiteren. Dat geld zou beter op een andere, meer duurzame manier kunnen worden gebruikt. Ook wat betreft diervriendelijkheid valt er het een en andere tegen turbines in te brengen. Vogels, eenden en vleermuizen zijn vaak slachtoffers van de wieken van een windturbine. Jaarlijks sterven ongeveer 20.000 vogels in Nederland als gevolg van de aanwezigheid van windmolens.
voordelen
Als er alleen maar nadelen zouden zijn, zouden de windmolens nooit gebouwd worden. Er zitten natuurlijk ook hele belangrijke voordelen aan de windturbines. De hoofdreden van het opzetten van windmolenparken is vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen en daarmee ook vermindering van de vervuiling en de CO2-uitstoot die met de productie en het gebruik gepaard gaan. Belangrijk is ook de verminderde afhankelijkheid van olieproducerende landen. Verder, omdat windmolens in principe overal te plaatsen zijn, worden de transformatieverliezen en transportverliezen van de opgewekte elektriciteit tot een minimum beperkt. Ook is lokale energieopwekking mogelijk waardoor de afhankelijkheid van het distributienetwerk afneemt. En ook is het omzetten van windenergie in elektriciteit relatief gemakkelijk. Tenslotte is het een voordeel dat windmolens relatief snel kunnen worden gemaakt en geplaatst. Een windmolenpark kan al binnen een paar maanden tot een half jaar worden geplaatst en in werking worden gesteld.
Windenergie via windturbines is al bij al een duurzaam milieu-instrument at met, helaas, ook enkele niet-duurzame effecten.
