In veel gevallen is er bij een echtscheiding sprake van kinderen, die te maken zullen hebben met de gevolgen hiervan. Behalve het verdriet om het verlies van het gezinsleven zoals de kinderen dat voorheen kenden, speelt vaak de onzekerheid over wat komen gaat. Ook voor de ouders zelf is dit meestal het geval. Hieronder enkele tips om deze moeilijke periode voor kinderen zo soepel mogelijk te laten verlopen:
- Ouders zijn tegenwoordig bij een echtscheiding verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Hierin maken beide ouders hele concrete afspraken over de verdeling van de zorg. Als er sprake is van een niet verzorgende ouder, moet er in de meeste gevallen een omgangsregeling worden opgesteld. De niet verzorgende ouder heeft recht op informatie over zijn/haar kind. Tegenwoordig is een veel voorkomende vorm het co-ouderschap. Bij het co-ouderschap is de zorg en zijn de kosten verdeeld over beide ouders en wonen de kinderen afwisselend bij een van de ouders. Co-ouderschap kan uiteraard alleen worden toegepast als beide ouders dit ook willen.
- Het is te overwegen om tijdens de scheiding een scheidingsmakelaar of mediator in te zetten. Dit is een neutrale tussenpersoon die bemiddelt tussen beide partijen. Vanwege emoties die hoe dan ook meespelen, is het belangrijk om tijdens de gesprekken over alle te regelen zaken (zoals bijv. alimentatie, omgangsregeling, verdeling van de zorg etc.) zoveel mogelijk het belang van de kinderen als uitgangspunt te hanteren.
- Wees duidelijknaar de kinderen. Hou kinderen niet voor de gek. Als het definitief is dat de ouders gaan scheiden heeft het geen zin om hier doekjes om te winden om het op die manier zogenaamd draaglijker te maken. Als kinderen wordt voorgehouden dat papa (of mama) een tijdje op reis gaat verwachten ze dat hij of zij weer terugkeert. Als dit vervolgens niet gebeurt kunnen kinderen denken dat zij zelf iets fout hebben gedaan of dat papa of mama niet genoeg van hen houdt. Het is daarom belangrijk om duidelijk te maken dat papa en mama niet meer genoeg van elkaar houden om bij elkaar te blijven, maar dat zij allebei nog evenveel van de kinderen houden en dat de kinderen altijd belangrijk zullen blijven voor hen. Met behulp van dit leuk en voor kinderen heel begrijpelijk geschreven boekje met plaatjes over een schildpaddenfamilie krijgen met name jonge kinderen een beeld van wat een scheiding betekent:
- Kinderen willen weten wat de consequenties zullen zijn voor henzelf. “Waar ga ik wonen? Bij wie mag de hond komen wonen? Kan ik nog wel naar voetbal? Met wie ga ik dan op vakantie?” Deze vragen komen voort uit ongerustheid en onzekerheid over hoe het in de toekomst zal gaan. Op sommige vragen kunnen de ouders misschien een duidelijk antwoord geven, maar als dit niet het geval is, is het belangrijk om de kinderen gerust te stellen en duidelijk te maken dat overal een oplossing voor wordt gevonden. Ook al zullen veel zaken voor de ouder zelf ook nog onzeker zijn.
- Benoem gevoelens. Bij een scheiding komen veel emoties kijken. Kinderen zullen ongetwijfeld merken dat vader of moeder boos of verdrietig is. Ook kinderen zelf zullen deze gevoelens hebben. Als ouder is het belangrijk om deze gevoelens te erkennen. Zowel bij zichzelf als bij de kinderen. De kinderen moeten de kans krijgen om zich te uiten. Als ouder kun je hierbij helpen door de gevoelens te benoemen. ‘Ik zie dat je boos bent en verdrietig. Dat snap ik best.’ Als kinderen echt in de knoop komen met zichzelf kan zich dat uiten door gedrag- of concentratieproblemen op school. Blijf daarom alert. Vraag bijvoorbeeld aan de leerkracht hoe het met het kind op school gaat en laat de leerkracht ook weten wat er speelt. In sommige gevallen hebben kinderen wat therapie (bijv. speltherapie) nodig om de scheiding te kunnen verwerken.
- Straal vertrouwen uit. Als kinderen zien dat vader of moeder zelf bang en onzeker is, worden zij dat meestal ook. Het is daarom belangrijk dat beide ouders het vertrouwen hebben dat hun leven misschien veranderd, maar zeker niet voorbij is. Een scheiding is ook een nieuwe kans. Om dit vertrouwen te ervaren is het raadzaam mensen te ontmoeten die in vergelijkbare situatie gezeten hebben. Zij kunnen altijd helpen met praktische tips en de ouder in scheiding tot steun zijn. Al is het alleen maar doordat deze met eigen ogen kan zien, dat het leven nog niet voorbij hoeft te zijn na een scheiding!
