De macht van het geloof neemt elke dag meer af. Zeker de jongste generatie van onze samenleving hecht steeds minder waarde aan de tradities van het christendom. Zondag ochtend naar de kerk, bidden voor het eten, geen seks voor het huwelijk, het interesseert de jongeren van 2011 allemaal niet zo veel meer. Jongeren hebben liever een leuk leven dan een zondeloos leven. Ze deinzen niet meer terug voor grof taalgebruik, en de gemiddelde leeftijd waarop ze beginnen met seks wordt lager en lager. Maar hoe kan het toch dat veel jongeren hun interesse in het geloof hebben verloren? Vroeger kwam God altijd op de eerste plaats, ook bij de jeugd. En het doel van ieder mens was een goed leven leiden zodat ze niet in de hel terecht kwamen. Maar tegenwoordig is dit anders. Twee op de drie jongeren gelooft niet in God. Kerken doen er van alles aan om jongeren weer bij de het geloof te betrekken. Zo zijn er ‘bethelkerken’ opgericht, die specifiek op jongeren gericht zijn. Deze kerk bestaat niet meer uit een altaar, een apsis en houten kerkbanken, maar oogt meer als een congreszaal met drie grote beamers aan het plafond. Er zijn speciale ruimtes, ingericht als disco, waar jongeren kunnen samenkomen. Maar hoever moeten de kerk eigenlijk gaan om het geloof aan te passen aan onze maatschappij?
Vroeger vs nu
Het grote verschil tussen vroeger en nu is dat de ideeën van de kerk en die van de mensen niet meer gelijk zijn. De mensen zijn meegegaan in de ontwikkelingen, vooral de wetenschap heeft hier een grote rol in gespeeld, maar het lijkt wel alsof de kerk achter is gebleven. De visie van de kerk is in de afgelopen honderd jaar bijna niet veranderd. Nog altijd zijn homo’s slecht, is een condoom gebruiken een grote misdaad en van abortus wordt al helemaal niet gesproken. De jongeren van nu kunnen zich hier niet in vinden, het denkbeeld sluit niet aan op dat van henzelf en hierdoor zijn ze geneigd zich te verwijderen van de kerk. Ze ontwikkelen hun eigen ideeën en leefregels. Daarbij komt het feit dat jongeren zich altijd graag onderscheiden. Ze willen niet hetzelfde doen als hun ouders en worden opgejut door hun vrienden om anders te zijn. Ze hebben geen behoefte meer aan een kerk die hen verteld wat ze wel en niet moeten doen. Vooral als ze het er in eerste instantie al niet mee eens zijn. Ze voelen zich veel te veel belemmert door de kerk met haar strikte regels en ouderwetse opvattingen. Een kuis leven lijkt eerder gewoon een saai leven.
Invloed van anderen
Natuurlijk zijn er wel jongeren die geloven. Maar deze jongeren vinden het vaak moeilijk om hun geloof handen en voeten te geven. Hierbij speelt de opvoeding een belangrijke rol. Hoe jongeren tegen de wereld aankijken hangt nou eenmaal af van de opvattingen van hun ouders. Sommige ouders beïnvloeden hun kind wat sterker dan anderen, maar als kind neem je sowieso een aantal ideeën over de wereld van je ouders over. En dus ook over god. Een kind van sterk gelovige ouders zal zelf ook geloven en een kind dat wordt grootgebracht als atheïst niet. Maar het punt is dat de breuk niet begonnen is bij de laatste generatie. Want eigenlijk stond de vorige generatie al niet meer zo sterk achter het geloof. In de tijd van de hippies en de rock and roll begonnen de mensen het geloof al een beetje zat te worden. En hierdoor voelde een groot deel van deze mensen niet de behoefte om hun kinderen op te voeden volgens de regels van het christendom.
Hoe jongeren namelijk tegen de wereld aankijken (je levensbeschouwing) begint met wat zij hebben meegekregen van thuis. Als men van huis uit geen geloof heeft meegekregen dan is het ook moeilijk een gelovig leven te leiden. En aangezien voorgaande generatie van ouders al niet meer achter het geloof stond, groeien de jongeren er ook niet meer mee op. Hierdoor zijn jongeren soms ook bang om voor hun geloof uit te komen. Sommige ouders accepteren het niet als hun kind een geloof willen aanhangen, en dit is een van de redenen dat steeds minder mensen geloven.
Maar de ouders zijn niet de enigen die invloed hebben op de geloofsovertuiging van jongeren. In de leeftijdsfase waarin jongeren zich bevinden zijn ze erg gevoelig voor de meningen van anderen. Leeftijdsgenoten en vrienden zijn, direct of indirect, ook van invloed op de geloofskeuze. Je wordt er tegenwoordig niet populair door als je zegt: “Ik geloof in God”. Er zijn veel mensen die het geloof niet serieus nemen en dan is het lastig om je daar niets van aan te trekken. Er is dus ook een groep jongeren die gelooft maar waarvan het niet bekend is.
Wetenschap
Ook wetenschap speelt een grote rol in het afnemen van het aantal gelovige jongeren. Vroeger was geloven veel gemakkelijker dan dat het nu is. Darwin verovert de wereld en het scheppingsverhaal heeft plaats gemaakt voor de theorie over de oerknal. Men neemt niet meer zomaar dingen aan die door de kerk worden gezegd. Men denkt voor zichzelf, men gaat kijken of het allemaal wel mogelijk is.
Theoloog Taede Smedes denkt daar echter anders over: “Gelovigen hoeven de natuurwetenschap helemaal niet als een bedreiging te beschouwen. Dit is een denkfout, die veel verwarring heeft opgeleverd.” Dus vormt de wetenschap geen bedreiging voor het geloof? Veleboeken die geschreven zijn over het thema ‘geloof & wetenschap’ lijken juist iets anders duidelijk te maken: dat er een grote spanning is tussen wetenschap en geloof. Maar Taede Smedes (1973) is het hier niet mee eens: “Het is een non-probleem,” zegt hij, “Het is eenvergissing om te denken dat je als gelovige in een soort concurrentieverhouding zou staan met de wetenschap. Gelovigen denken vaak: als de wetenschap ‘alles’ kan verklaren, zijn we ons geloof kwijt.”
De wetenschap vindt steeds weer verklaringen voor dingen die eerder voor ‘onverklaarbaar’ werden bestempeld. En dat zal zo door blijven gaan, want de wetenschap blijft zich ook ontwikkelen. Zo bekeken heeft God steeds meer terrein verloren en dat zal in de toekomst niet anders zijn. Het ene na het andere onverklaarbare natuurverschijnsel wordt door de wetenschap verklaard. Het idee dat we niets over God weten, lijkt niet van positieve invloed op het geloof te zijn. Toch denkt Smedes dat je er niet onderuit kunt en dat je er tegelijk op een goede manier mee moet omgaan. Alles wat we zeggen over God is menselijke spreken. Het is niet letterlijk waar, dus niet 100%betrouwbaar.
Rappende priester of toch maar niet?
Maar er zijn natuurlijk ook jongeren die trots zijn op hun geloof en zich er totaal niet voor schamen.Jonge gelovigen hebben soms het imago braaf te zijn en vooral niet hip, maar dit leidt niet tot onzekere types. Ze hebben de verlegenheid achter zich gelaten en komen er nu vol trots voor uit dat ze geloven. Voor hen biedt het geloof steun en is het een bron van warmte. Ook voelt het voor hen niet alsof de kerk alleen uit regels bestaat. Integendeel, ze zeggen dat deze ‘regels’ hen sturing geven en hen maken tot wie ze zijn. Alleen voelt het voor de jonge gelovigen de laatste tijd wel alsof het geloof aan het veranderen is. De kerk houdt zich veel bezig met het terugwinnen van de jongeren, dit echter ten nadele van de jongeren/mensen die al wel geloofden. Voor hen voelt het alsof hun geloof wordt afgenomen, en soms voelt het helemaal niet meer als hun geloof. Dus voor deze gelovigen hebben de nieuwe ontwikkelingen een negatieve invloed en dat is waarschijnlijk niet wat de kerk wil bereiken.
Laatste poging
Toch worden er nog aardig wat pogingen gedaan om de kerk te redden. Zo organiseerden jongeren een jaar of vijf geleden in een sporthal of wijkgebouwtje hun eigen kerkdiensten: De jeugdkerken waren geboren. Met moderne muziek, drama, korte praatjes en een flitsende naam, Engels uiteraard: Heartbeat, Heaventalk, Eternal Differenz. Het doel hiervan was het evangelie overbrengen aan massa’s ongelovige, zoekende leeftijdsgenoten. Maar wat een goed idee leek, pakte totaal verkeerd uit. De bezoekersaantallen lopen terug, het geld raakt op en er zijn steeds minder vrijwilligers. Sommige jeugdkerken waar site’s naar verwijzen, zijn al opgeheven. Misschien heeft het allemaal geen zin meer. Misschien is het geloof niet meer te redden, misschien is god wel gewoon aan het uitsterven. Na duizenden jaren de wereld beheerst te hebben, is hij uiteindelijk verslagen door een stel tegendraadse pubers.
