Iedereen kan wel een geschikt symbool noemen voor de nationale eenheid. Het koningshuis is een voorbeeld. Of het Nederlands elftal. Maar de vraag die in deze paper zal worden behandeld is of de grondwet ook in dat rijtje kan worden geplaatst.
In de Nederlandse grondwet staat vast gesteld hoe de macht verdeeld is in Nederland, tussen de staat, de provincies en de gemeentes. (Wessels 1998 , 140) En in de grondwet staat aan de andere kant ook vast gelegd wat de rechten zijn van de Nederlandse burgers. Het laatst genoemde zou de nationale eenheid moeten vertegenwoordigen. Maar de meeste Nederlanders hebben de grondwet nog nooit ingezien, laat staan helemaal gelezen. Waarom dat zo is, zal later in deze paper worden uitgelegd. Ook zal de Nederlandse grondwet vergeleken worden met de Amerikaanse grondwet die op veel vlakken verschilt van de Nederlandse, en in de Verenigde Staten wel geld als een symbool van federale eenheid.
In de grondwet staat onder anderen vastgelegd dat de burgers kunnen bepalen wie hun vertegenwoordigt doormiddel van verkiezingen. Dit kwam door de Liberale hervormingen in 1848 onderleiding van Thorbecke. (Wessels 1998 , 140) Waarmee het volk meer invloed kreeg in de Nederlandse besluitvorming, ook werd de macht van koning Willem ll werd aan banden gelegd. (Wessels 1998 ,141) Dit is een gebeurtenis die destijds burgers bij elkaar bracht en de macht gaf om samen het land te besturen, en dus eenheid creëerde onder de Nederlandse burgers. De grondwet is vele malen herzien en aangepast, in 1917 werd in de grondwet vastgelegd dat alle mannen ouder dan 18 mochten stemmen en later in 1919 ook de vrouwen. Wat de eerder gecreëerde eenheid alleen maar meer versterkt. (Wessels 1998 , 140) En zo zijn er nog vele andere veranderingen in de grondwet vast gelegd waarin rechten van mensen staan vast gesteld, als recht op vrijheid van meningsuiting, het recht op werk het en recht op woonruimte.
Dit zijn allemaal rechten die hebben bijgedragen aan de nationale eenheid. Maar waarom kan de grondwet tegenwoordig dan niet gezien worden als een symbool van de Nederlandse eenheid? Dat komt om dat het overgrote deel van de Nederlandse bevolking bij deze rechten niet direct de link legt met de grondwet. Dat komt omdat er op scholen niets over verteld wordt. Geen docent wijst zijn leerlingen er op dat de grondwet het geen is waarop de Nederlandse staat gebouwd is. voor de gemiddelde Nederlander is de Nederlandse grondwet een leeg begrip. Dit komt omdat het ingewikkeld geschreven en te abstract is. (Velde, te 2010) Maar het kan ook anders De grondwet van de Verenigde Staten begint met een preambule. Onderdeel daarvan is in de Verenigde Staten de ‘Bill of Rights’. (Kinneging 1995) Die geschreven is met mooie krachtige zinnen die goed in het oor klinken en vele malen geciteerd worden. Dit zijn de beginselen waarop de staat gebouwd is. Teksten die waarschijnlijk zelfs getatoeëerd zijn op vele Amerikaanse burgers met een nationalistische inslag. Met een grondwet als die in de Verenigde Staten die alle burgers kennen. Kun je stellen dat het inderdaad een belangrijk symbool is voor de Amerikaanse federale eenheid.(Bank 2001) Misschien wel het belangrijkste symbool.
Maar de Nederlandse grondwet heeft geen preambule en is een lang, stoffig en saai document dat weinig tot de verbeelding spreekt. (Voermans 2008) Het is volgens Hertog wel mogelijk om de Nederlandse grondwet de Nederlandse bevolking meer te laten binden. Dit kan bereikt worden door bijvoorbeeld ook in de Nederlandse grondwet een preambule op te nemen om zo de Nederlandse identiteit van de Nederlandse historische gemeenschap beter tot uitdrukking te kunnen brengen. (Hertog 2008) Als de Nederlanders dit initiatief zouden waarderen dan zal de grondwet wel als symbool voor de nationale eenheid kunnen worden gezien. Maar de kans dat de burgers zo zullen reageren is erg klein.( Hertog 2008) Ellian schrijft in zijn artikel dat hij pleit voor grondwetspatriottisme zodat de grondwet wat hij een kroonjuweel noemt kan dienen als een kader waarbinnen burgers worden samengebracht en bijeengehouden.(2002) Dat betekent dat hij het wel belangrijk vind dat de grondwet een grotere rol gaat spelen. En dat het goed zou zijn als de Nederlandse bevolking de grondwet wel als een symbool van nationale eenheid zou gaan zien.
Samenvattend kan je vast stellen dat de Nederlandse grondwet een zeer belangrijk document is, met vele plichten en rechten van de Nederlandse burgers, en dat ook in de grondwet staat vastgesteld hoe de Nederlandse staat in elkaar zit. (Kinneging 1995) Maar dat dit echter niet gezien wordt door de Nederlandse bevolking als een document waar zij zoveel aan te denken hebben. Dit is te wijten aan het feit dat het een lang en saai document is dat weinig tot de verbeelding spreekt. (Velde te, 2010) Een grondwet kan wel de rol van symbool van nationale of in dit voorbeeld federale eenheid hebben. Maar dat moet het opgesteld worden met een preambule met sterke en krachtige zinnen waar de basis beginselen van de staat mee worden beschreven zoals in de Verenigde Staten het geval is met de ‘Bill of Rights’. Tenzij de Nederlandse grondwet wordt aangepast, en een preambule wordt aangemeten, en dit met vele campagnes aan het Nederlandse volk bekent zal worden gemaakt, zal de Nederlandse grondwet nooit als symbool voor de nationale eenheid worden gezien.
Referenties
Velde, H. te (2002), Van Regentenmentaliteit tot Populisme:Politieke tradities in Nederland.Amsterdam: Bert Bakker. 53-74.
Kinneging, A.A.M. (1995), ‘Rechtsstaat en Constitutie’in Berg,J.Th.J. van den et al. (red.) Inleiding Staatkunde, Deventer:Kluwer, 27-39.
Bank, J.(20 december 2001), ‘Grondwet moet Nationaal Bindmiddel zijn’, in NRC Handelsblad.
Ellian, A. (30 maart 2002), ‘Burgerschap het Wezen van Politiek’, in Algemeen Dagblad.
Hertog, M. (2008), ‘Bedenkingen bij de Grondswet als Bindmiddel’, in Bestuurswetenschappen. Jrg. 62,no. 3,91-101.
Voermans , W. J.M. (2008), ‘Preambules’. Leiden: Universiteit Leiden
Wessels, M. (1998), De Nederlandse traditie van vrijheid : een vruchtbare voedingsbodem voor de hervormingen van 1848. Assen: van Gorcum 140/141.
