In dit artikel zal ik weerleggen waarom de regeer akkoorden die tegenwoordig worden geschreven de invloed van het parlement teveel beperken. Ik zal dat doen door mijn argumenten sterkte te geven door gebruik te maken van 6 artikelen die betrekking hebben op de hoofdvraag van dit onderzoek. Ook heb ik informatie gehaald uit de verscheidene verplichte lezingen die in de reader staan. De stelling is: Regeer akkoorden hebben de invloed van het parlement teveel beperkt.
Ook Mark Rutte die zo juist zijn akkoord af heeft gemaakt, heeft in zijn regeerakkoord enorm gedetailleerd geschreven. Het regeerakkoord is een soort programma geworden voor de aankomende jaren. Er blijft nog maar weinig over om over te discussiëren. Er wordt in principe al van te voren in de onderhandelingen besloten wat er in de komende periode gaat gebeuren en het staat al vast hoe de buit wordt verdeeld. Daardoor worden de debatten in de tweede kamer slechts rituelen en formaliteiten die er eigenlijk niet meer toen doen. Het is in werkelijkheid al besloten in de wandelgangen en in het torentje. Het komt ondermeer in een artikel uit Vrij Nederland naar voren dat de oppositie altijd zeurt dat het regeer akkoord de invloed van het parlement beperkt. In dit artikel wordt gezegd dat oppositie partijen buitenspel worden gezet. Omdat de regeringspartijen alle besluiten dichttimmeren. Tijdens een debat over een crisisakkoord in 2009, moest CDA fractievoorzitter Pieter van Geel bekennen dat er ‘weinig ruimte’ was voor inbreng van de oppositie. Als antwoord daarop vertrok Geert Wilders met zijn fractie. ('Wij zitten hier voor piet snot,' sprak Geert Wilders). De anderen partijen bleven zitten. Maar waren niet te spreken over de manier van werken van de regeringspartijen.(Broer, van Wezel, van Straaten 2009) Tjeenk willink had liever een andere coalitie gezien, hij gaf volgens Broer en zijn collega auteurs de voorkeur aan een kabinet van ervaren bestuurders, want dan zou een beknopt regeerakkoord volstaan en zou het kabinet zich bezig kunnen houden met een van hun voornaamste bezigheden. Het voeren van het open, vrije debat.( Broer, Derkzen, Niemantsverdriet, Bas van der Schot 2010) Tjeenk Willink is niet de enige met dat idee, ook Balkenende had het idee dat de manier van formeren verandert moest worden. Na enkelen jaren in de oppositie te hebben gezeten vond Balkenende dat niet de fracties maar de kandidaat ministers een regeerakkoord zouden moeten samenstellen. Op die manier zouden de fracties en ook de fracties die deelnemen aan de regering onafhankelijk kunnen operen. Dit zou de macht van de kamer vergroten ten opzichte van de macht van de regering. Zo komt er ruimte voor meer politiek debat. (van Houten 2010)
Ook Femke Halsema bevestigt dit verschijnsel: Femke Halsema (43) voert al elf jaar oppositie. De Kamer moet haar tanden laten zien, vindt ze. 'Wij hebben te maken met een Kamermeerderheid die op alle belangrijke onderwerpen vasthoudt aan het regeerakkoord. Die opstelling beperkt de discussieruimte. Dat is de grote kwetsbaarheid van ons parlementaire systeem.' (Broer, van Wezel, van Straaten 2009) Een ander nadeel van het van tevoren schrijven van een gedetailleerd regeerakkoord is dat een regeerakkoord snel achterhaald is. Al helemaal in jaren van crisis, want dan verandert er een heleboel in een snel tempo. Alles wat je verzint in het regeerakkoord is in jaar 1 en misschien in jaar 2 nog wel up-to-date. Maar je kan onmogelijk precies weten wat over 4 jaar de aandacht van het parlement nodig heeft.(auteur onbekend 2010) In een ander interview met Groen-links lijsttrekker Femke Halsema zei ze dat de bestuurscultuur verandert moet worden, dat de politieke leiders in de kamer moeten zitten en dat het formatie proces transparanter moet worden, en het regeer akkoord dunner, en dat er meer afstand moet komen tussen regering en parlement.(Reerink, Stokmans 2010) Volgens Tonco Modderman is het logisch dat er weinig invloed is van de oppositie en dat de regeerakkoorden zo beperkend zijn. Of te wel, het dualisme in de kamer niet bevordert wordt. Want in ons politiek systeem waarbij de coalitiepartijen de regering formeren en ook de meerderheid van de kamer bezetten, wordt er niet veel ruimte overgelaten voor dualisme. Ook wordt er een regeerakkoord gemaakt enkel in overleg met de betrokken fracties. Er is een verschil met het heden en de jaren 90. In de jaren 90 werd alles tot in het kleinste detail in het regeerakkoord vastgelegd, tegenwoordig worden alleen nog de grote lijnen vastgelegd zodat de kleine minder belangrijke kwesties voor het parlement komen. Zo lijkt het een stuk doorzichtiger. Maar in werkelijkheid zijn de belangrijkste stukken dus nog gewoon vastgelegd in het regeerakkoord. Als we met dit land echt een meer dualistisch beleid willen gaan voeren moeten er wijzigingen worden doorgevoerd aan ons politiek systeem.(Modderman 2009) Concluderend zou je kunnen zeggen dat de stelling klopt. Dit is te bewijzen met logische redenen en ook met bevestigingen van mensen die er dagelijks dicht op zitten. Zo blijkt dat de oppositie vind dat er door de strenge regeerakkoorden te weinig invloed is voor de oppositie en dat er te weinig ruimte is voor debat. Dat blijkt onder andere uit het feit dat Geert Wilders met zijn fractie de kamer is uit gelopen, nadat Pieter van Geel toegaf dat er ‘weinig ruimte’ was voor inbreng van de oppositie. (Thijs Broer 2009, 20) Ook Jan Peter Balkenende heeft gezegd dat hij de regeerakkoorden te beperkend vind, en dat er op een andere manier geformeerd zou moeten worden. Namelijk met de kandidaat minister in plaats van de fracties. Dan zouden de fracties onafhankelijk van de regering kunnen opereren en zo zou er meer politiek debat komen in de kamer.(Van Houten 2010) Ook Tjeenk Willink ziet liever een beknopt regeer akkoord gemaakt door ervaren bestuurders, want daardoor zou het kabinet meer open en vrije debatten kunnen voeren. (Broer 2010, 32) Groen-links leidster Femke Halsema die al vele jaren oppositie voert vind dat regeer akkoorden te beperkend zijn en dat er teveel aan vast gehouden word. Wat volgens Halsema de discussie ruimte beperkt.(Broer 2009) In een Interview met Femke Halsema zei ze dat de bestuurscultuur verandert moet worden, dat het formatie proces transparanter, en het regeerakkoord dunner moet. Tonko Modderman schrijft in zijn artikel in de Volkskrant dat het logisch is dat het regeerakkoord beperkend is want het wordt geschreven door de coalitie partijen die ook een meerderheid in de kamer bezetten. De regeerakkoorden zijn wel minder gedetailleerd dan in de jaren 90. Maar dat is volgens Modderman slechts voor de show. De belangrijke kwesties staan nog steeds vast in het regeerakkoord alleen de kleine kwesties die er niet toe doen staan ter discussie in de Kamer.(Modderman 2009)
Referenties
Thijs Broer, Sophie Derkzen, Thijs Niemantsverdriet, Bas van der Schot,”Makke leeuw, brullend lam,” Vrij Nederland, 12 September, 2010.
Thijs Broer, Max van Wezel, Peter van Straaten,”Hoe de vrijheid uit de politiek verdween”, NRC Handelsblad, 20 april,2010.
Maaike van Houten,”Krijgt debat meer kans aan het Binnenhof?,” Trouw, 5 augustus, 2010.
“9 juni en daarna…,” NRC Handelsblad, 20 april, 2010.
Antoinette Reerink, Derk Stokmans,”Wij zijn geen onderdanen, maar vrije burgers,”NRC Handelsblad, 25 mei, 2010.
Tjeenk Willink,”politiek moet de inhoud weer vooropstellen,” Vrij Nederland, 12 september, 2009.
Tonco Modderman,”Van dualisme zal komende jaren evenmin sprake zijn,”Volkskrant,14 juli,2002, bijgewerkt 20 januari,2009.
