Hier de uitleg van de gebiedende wijs en de verschillende partisipp-vormen in de Noorse taal.
In dit artikel worden zowel de gebiedende wijs als de partisipp (sorry, heb ik geen vertaling voor) uitgelegd. Eerst de gebiedende wijs, voor de partisipp graag even naar beneden scrollen…
De gebiedende wijs
De gebiedende wijs van een werkwoord is eigenlijk een soort bevel, vaak wordt dit gevolgd door een uitroepteken:
- kom hier!
- zeur niet zo!
- denk nou toch eens na!
De gebiedende wijs in het Noors
De gebiedende wijs wordt in het Noors op precies dezelfde manier gebruikt als in het Nederlands. In het Noors maak je de gebiedende wijs door van het hele werkwoord de laatste -e af te halen. In het Noors wordt de gebiedende wijs imperativ genoemd:
- kom! = kom!
- drink je drinken op! = drikk opp drikken din!
- loop voorzichtig = gå forsiktig
- rustig aan = ta det med ro
De partisipp
Partisipp is een werkwoordsvorm waarbij het werkwoord op een andere manier gebruikt wordt, vaak als bijwoord. Er zijn twee verschillende vormen:
- de presens partisipp (tegenwoordige tijd)
- de perfektum partisipp (die meestal passief gebruikt wordt)
De presens partisipp:
Dit is de vorm die het meest als bijvoegelijk naamwoord wordt gebruikt. Je maakt hem als volgt: de stam van het werkwoord (hele ww -e) + ende:
- een fascinerende film = en fascinerende film
- dat is irritant = dette er irriterende
Maar het is ook mogelijk om deze vorm te gebruiken als passieve vorm/gebiedende wijs:
- blijf zitten = bli sittende
- hij bleef daar staan praten = han ble stående der og snakket
Als je het werkwoord komen (å komme) gebruikt in combinatie met een presens partisipp kun je er een beweging mee uitdrukken
- hij kwam rustig aanlopen = hij kom gående i rolig tempo
- hij rende hierheen = han kom løpende hit
De perfektum partisipp:
Bij deze vorm gebruik je het voltooid deelwoord zonder het hulpwerkwoord (zijn of komen). Ook deze vorm wordt vaak gebruikt als bijvoegelijk naamwoord (en worden dus keurig meegebogen met het zelfstandig naamwoord waar ze bij horen):
- de handgeschreven brief = det håndskrevede brevet
- een handgeschreven brief = et håndskreved brev
- de net gewassen gordijnen = de nyvaskede gardinene
- een aangereden eland = en påkjørt elg
Je kunt een perfektum partisipp ook gebruiken om een zin korter te maken:
- zij woonden in een huis, gemaakt van oude kranten = de bodde i et hus, (som var) laget av gamle aviser
- ik gebruik normaal gehakt, gemixt met kruiden = jeg bruker som regel kjøttdeig blandet med krydder
LET OP:
Het maakt uit of je de presens partisipp of de perfektum partisipp gebruikt:
- presens partisipp is aktief: een afschrikwekkend persoon = en skremmende person
- perfektum partisipp is passief: een geschrokken persoon = en skremt person
Meer lezen
- Noorse grammatica 1: zelfstandige naamwoorden
- Noorse grammatica 2: de getallen
- Noorse grammatica 3: bezittelijke voornaamwoorden
- Noorse grammatica 4: samengevoegde zelfstandige naamwoorden
- Noorse grammatica 5: persoonlijke voornaamwoorden
- Noorse grammatica 6: werderkerende voornaamwoorden
- Noorse grammatica 7: aanwijzende voornaamwoorden
- Noorse grammatica 8: onbepaalde voornaamwoorden
- Noorse grammatica 9: bijvoegelijke naamwoorden
- Noorse grammatica 10: trappen van vergelijking
- Noorse grammatica 11: zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden
- Noorse grammatica 12: tegenwoordige tijd
- Noorse grammatica 13: onvoltooid verleden tijd
- Noorse grammatica 14: voltooid deelwoord
- Noorse grammatica 15: voltooid verleden tijd
- Noorse grammatica 16: hulpwerkwoorden ‘
- Noorse grammatica 17: bijzondere werkwoordconstructies
- Noorse grammatica 18: passieve werkwoorden
- Noorse grammatica 19: gebiedende wijs en partisipp
- Noorse grammatica 20: vragende voornaamwoorden
- Noorse grammatica 21: bijwoorden
- Noorse grammatica 22: bijwoorden over grootte, inhoud enz
- Noorse grammatica 23: voorzetsels 1
- Noorse grammatica 24: voorzetsels 2
- Noorse grammatica 25: voorzetsels 3
- Noorse grammatica 26: ja, nei, jo
- Noorse grammatica 27: verbindingswoorden
- Noorse grammatica 28: bijzinnen 1
- Noorse grammatica 29: bijzinnen 2: ontkennende bijzinnen
- Noorse grammatica 30: spreekwoorden en uitdrukkingen
Bronvermelding
- Norsk grammatikk for fremmedspråklige
- Nøkkel til Norge
- Bo i Norge
- Stein på stein
- Her på Berget
- ordbok (woordenboek) Nederlands-Norsk, Norsk-Nederlands
- folkeuniversitetet
- norsk språkrad