Paraguay is naast Bolivië de enige binnenstaat van Zuid-Amerika en heeft Bolivië zelf, Argentinië en Brazilië. Haar naam heeft de staat gekregen van de gelijknamige rivier, de Río Paraguay, of ook wel de papegaaienrivier genoemd. De Río Paraguay verdeelt het 407.000 km² grote Paraguay in 2 ongelijke delen.

Het oostelijke landsdeel vanaf de Río Paraguay, Paraguay Oriental genaamd, is het historisch oorspronkelijke Paraguay, waarbij nu het westelijke gedeelte, Paraguay Occidental genaamd, aansluit. Terwijl de Chaco-provincie in het Westen slechts in 5 departementen is onderverdeeld, is het bergachtige oosten in 15 adminstratieve eenheden onderverdeeld, want daar leeft toch ongeveer 95 percent van de bevolking. In de Spaanse koloniale tijden had Paraguay een zeer belangrijke verbindingsfucntie tussen oude Andeslanden en het pas gekoloniseerde La Platagebied. Omstreeks het jaar 1600 nam de betekenis van die verbindingsfunctie af.

La Plata

Hte grondgebierd van Paraguay valt samen met een groot deel van de uitgestrekte laagvlakte van La Plata, die de oude tafellanden van Brazilië scheidt van het Andesgebied in Zuid-Amerika. Het belangrijkste deel van het land in het bijzonder vakt samen met het gebied tussen de loop van de Río Paraguay en de Río Paraná, een uitgestrekte driehoek waarin de uiterste uitlopers van de Braziliaanse hoogvlakten doordringen. Aan de westelijke zijde van de Río Paraguay stijgt het gerongebied licht in de richting van het Andes gebergte. Dat is vooral te merken in de Chaco Provincie (Chaco Boreal), een natuurlijke regio met bijzondere kenmerken.

De Río Paraguay is dus het belangrijkste geografisch element van het land en geeft een zeer duidelijke onderverdeling. Enerzijds is er het gedeelte dat aansluit bij Brazilië, anderzijds is er het gedeelte dat al meer bij de Andes-regio behoort. Echter, overal zal mijn lage verheffingen aantreffen.

De Chaco is voor een groot gedeelte een alluviale vlakte aan de voet van het gebergte. De gemiddelde hoogte is amper 200 meter boven de zeespiegel. De hoogte neemt toe naar noordwesten tot aan de gebergten langs de Boliviaanse grens. Daar zijn de toppen iets hoger en gaan ze tot 500 meter.

Het oorstelijke gedeelte bereikt evenmin grote hoogtes maar is meer afwisselend. Het wordt namelijk doorkrijgst door een reeks bergketer die slechts op enkele punten boven de 500 meter uitkomen, zoals bijvoorbeeld de Sierra de San Joaquin, Sierra de Jesus,… Deze vormen de rechtstreekse voortzetting van de bergketens die verder noordwaarts de grens met Brazilië aangeven.

Klimaat

Als gevolg van de geografische en astronomische positie van Paraguay, waar de steenbokskeerkring over loopt, heeft het land een subtropisch klimaat. In het land heerst ongeveer één uniform klimaat al zijn er natuurlijk wel regionale verschillen. De eenvormigheid van het klimaat van Paraguay is het gevolg van morfologische omstandigheden, op de eerste plaats de afwezigheid van een belangrijk gebergte. 

Jaarlijks kent het Paraguyaans klimaat een warm seizoen (oktober tot april), met voornamelijk Atlantische winden die vochtig en regenbrengend zijn en een kouder seizoen waarbij Paraguay wordt beheerst door winden uit het zuiden en oosten, dus meer van het Antarctische front. Er zijn natuurlijk ook tussenseizoen die de overgang van winter naar zomer en omgekeerd duiden. 

In Asuncion bedraagt de gemiddelde jaarlijkse temperatuur zo’n 25 graden met tamelijke seizoensverschillen. Er zijn namelijk serieuze temperatuursschommelingen in de loop van het jaar en de vier seizoenen. Dit kan ook in de loop van de dag, gezien het continentaal karakter van het land. Zo kan in Asuncion in januari de temperatuur schommelen van 18°C tot 42°C. In de Chaco kan u dezelfde wispelturigheid vaststellen. Zo kan de temperatuur daar, ondanks het subtropisch klimaat, toch eens onder 0 zakken.

Vegetatie

Het wordt gezegd dat paraguay het verspreidingscentrum is van enkele Zuid-Amerikaanse species, zoals de maïsteelt. De huidige verspreiding van de plantengroei is naar alle waarschijnlijkheid geheel anders dan in het verleden. De flora vertoont subtropsiche kenmerken maar ook gematigde soorten bloeien hier. Er bestaat wel een zeer duidelijk verschil tussen het regenrijker Oost-Paraguay en de Chaco Provincie. In het regenrijker oosten vindt men vooral tropische wouden, met talloze boomsoorten, palmen komen er veel voor en ook varens, lianen en andere soorten zijn er talrijk aanwezig.

Dankzij de veelheid van plantaardige milieus bezit Paraguay ok een zeer gevarieerde en rijke fauna. Een uitbreiding op het Amazonewoud zeg maar. Er zijn talloze apen en vleermuizen, de poema en de jaguar , lama’s, stekelvarkens… Er zijn ook heel wat reptielen, en zeker ook giftige soorten. 

Hydrografie

Paraguay is een potamisch land. Dat wil zeggen dat het gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van rivieren. Het grondgebied wordt in twee gesneden door de Río Paraguay, één van de grootste rivieren van Zuid-Amerika, en wordt een groot deel van oostelijke grens van Paraguay bepaald door de Rio Paraná. Deze twee rivieren vloeien dan samen verder naar de La Plata. Deze laatste vormt een diepe insnijding in de oostelijke kustlijn van Zuid-Amerika en is eigenlijk niets anders dan een overstroomd uiteinde van de laagvlakte. 

Het oostelijke deel, dat ingesloten ligt tussen 2 grote rivieren, bezit een zeer dicht hydrografisch net van rivieren, hetgeen duidelijk ontbreekt in het westelijk gedeelte. Dat is vooral te danken aan het gebrek aan gebergten en de hoge plaatselijke neerslag. Daarentegen is er vrijwel geen hydrografisch net in de Chaco. Deze regio krijgt nauwelijks regen door het lange en droge winterseizoen dat er heerst. De waterlopen stromen af naar het Zuidoosten, wat overeenstemt met de algemene helling van het grondgebied.

Dankzij de 2 grote rivieren beschikt Paraguay wel over ongeveer 1.500 km bevaarbare waterwegen die rechtstreeks in verbinding staan met de Atlantische oceaan.