Het periodiek systeem der elementen is een tabel waarin alle scheikundige elementen op een systematische manier zijn weergegeven. De grondlegger hiervan is Dmitri Mendelejev.
Structuur in het periodiek systeem
Het periodiek systeem is, zoals elke tabel, opgedeeld in verticale rijen en horizontale rijen. De verticale kolommen heten groepen en de horizontale rijen heten perioden. Alle bekende elementen zijn ingedeeld op volgorde van atoomnummer. Elementen langs elkaar in een kolom hebben vergelijkbare chemische eigenschappen, maar totaal verschillende massa’s. Aangrenzende elementen in een periode hebben vergelijkbare massa’s, maar chemische eigenschappen die heel anders zijn. Ook staan elementen die tot dezelfde reeks of tot hetzelfde blok behoren bij elkaar in de buurt, en hebben ze dezelfde kleur.
In het periodiek systeem zijn de volgende blokken te onderscheiden: het s-blok, het p-blok, het d-blok, het f-blok en het g-blok. De elementen per blok hebben allemaal een aantal zeer specifieke fysische en chemische eigenschappen die met elkaar overeen komen. Verder zijn er tien reeksen te onderscheiden: alkalimetalen, aardalkalimetalen, overgangsmetalen, hoofdgroepmetalen, metalloïden niet-metalen, halogenen, edelgassen, lanthaniden en actiniden, welke ook specifieke chemische en fysische eigenschappen hebben. Zo reageren alle alkalimetalen meteen met zuurstof mits ze daarmee in aanraking komen, en zijn niet-metalen vaak heel slechte geleiders.
Het nut van het periodiek systeem
Omdat (onder andere) Mendelejev het periodiek systeem heeft opgesteld aan de hand van allerlei overeenkomsten en patronen tussen de verschillende elementen, valt af te leiden dat er nog niet ontdekte elementen bestaan, als ook wat voor chemische eigenschappen deze elementen zullen hebben. De ‘patronen’ in het periodiek systeem zijn namelijk niet volledig, waardoor Mendelejev het bestaan van elementen, die deze ‘gaten’ zouden op vullen, dacht te kunnen voorspellen. Als er bijvoorbeeld in één van zijn voorlopige tabellen elementen met atoomnummer 1, 2, 4 en 5 stonden, voorspelde Mendelejev dat er ook een element met atoomnummer 3 zou bestaan. Later zijn een hoop van deze voorspellingen uitgekomen, waardoor men nu overtuigd is van de juistheid van Mendelejev’s redenering. Een aantal van zijn voorspellingen zijn echter nog niet uitgekomen, waardoor men denkt dat deze elementen nog ontdekt moeten worden. Ook is het een goede stimulans voor de wetenschap die zich bezig houdt met het creëeren van nieuwe elementen: het periodiek systeem zegt immers dat sommige elementen die niet in de natuur gevonden zijn, wel degelijk kunnen bestaan.
