Als u in het onderwijs zit, zult u regelmatig in aanraking komen met het schrijven van handelingsplannen. Een goed initiatief, maar soms wel erg veeleisend. Hoe schrijf je een handelingsplan waarmee je ook daadwerkelijk uit de voeten kunt? In dit artikel krijgt u aanwijzingen en handige tips.
De uitvinding van het handelingsplan heeft de zorg in het onderwijs een hele duw vooruit gegeven. Leerkrachten gingen beter observeren, nadenken over specifieke hulp en konden zo de leerlingen meer zorg op maat geven.
Helaas merken we ook dat het handelingsplan zo vaak wel geschreven wordt, maar er eigenlijk niets mee gebeurd. Het blijft op de computer staan, of netjes geprint in een map in de kast. Een handelingsplan dat je niet gebruikt en/of niet evalueert kan prachtig geschreven zijn, maar heeft geen enkele waarde.
Om tot een goed, effectief handelingsplan te komen, moet je eerst de volgende punten bij langs:
– Wat is de hulpvraag van de leerling?
– Welke zorg bied ik al?
– Welke zorg kan ik eigenlijk bieden?
– Wie kan ik inschakelen voor meer hulp?
Vaak doe je al meer voor een kind dat je in de eerste instantie door hebt. Je hebt het alleen nog nooit op papier gezet. Wanneer je ervoor gaat zitten, schrijf dan een kort en duidelijk plan waarmee je uit de voeten kan.
Het plan
De volgende stappen houdt je aan in het handelingsplan:
– De situatiebeschrijving met hulpvraag; waar loopt deze leerling tegenaan?
– Het doel; wat wil ik met deze leerling bereiken?
– De hulpmiddelen; wat (of wie) heb ik nodig om tot dat doel te komen?
– De tijdsduur; wanneer evalueer ik het plan? En met wie? En hoe?
– Evaluatie; is het doel gehaald? Zo ja, dan sluit je het plan af. Zo nee, dan pas je het plan aan. (Soms alleen door de tijd te veranderen.)
Zoals al eerder gezegd; een handelingsplan dat je niet evalueert, heeft geen nut. Hoe kun je anders bepalen of jouw leerling ook daadwerkelijk verder is gekomen? Zorg voor een goede evaluatie. Een toets is hierbij het best. Houd de doelen scherp en duidelijk, dan kun je ook beter evalueren of je het hebt gehaald.
Let op! Neem de tijd voor een handelingsplan. Veel scholen willen binnen 6 weken al evalueren. Dat is erg snel. Jij weet zelf het beste wanneer je weer kunt evalueren. Na een vakantie, na een CITO-toets. Het hangt af van jouw doelen. Dat geeft dan ook het meest eerlijke beeld.
Tips
– Cluster de problematiek in je klas. Hebben meerdere leerlingen (min of meer) dezelfde hulpvraag? Schrijf dan één plan. Dat houdt het werkbaar.
– Schrijf het plan voor jezelf; jij moet ermee werken!
– Vraag de IB-er en/of RT-er om hulp. Zij kunnen door tijd, materialen of kennis jou verder helpen.
– Informeer ouders tijdig. Wanneer je ziet dat een leerling uitvalt en je er een handelingsplan voor wilt schrijven; bel de ouders direct. Geef hen ook het handelingsplan mee, zodat ze weten wat je met hun kind doet. Het lijkt omslachtig, maar ouders willen graag betrokken worden!
– Wees eerlijk! Schrijf geen idealistisch plan en opgehemelde evaluatie. Realistisch en eerlijk brengt je het verst.
– Vraag collega’s. Deel je kennis met elkaar. Wie weet heeft je collega materialen of ideeen die jij niet hebt.
– Schrijf in je agenda wanneer een handelingsplan geëvalueerd moet worden en ga er dan ook even voor zitten. Wanneer je het direct doet, blijft het zorgtraject van je leerlingen op mooi op de rails. Daar heeft iedereen baat bij.
– Gebruik een voorbeeld. Pak er een handelingsplan van een voorgaand jaar of van een collega bij, wanneer je twijfelt over de invulling. Dat plan geeft je een richting om in te werken en dat kun je vervolgens aanpassen aan jouw eigen manier van werken.
Wanneer je de komende tijd bezig gaat met de handelingsplannen, onthoud dan vooral het volgende: een handelingsplan is een hulpmiddel, ontwikkeld om jou meer lucht te geven. Als het een last wordt, zit er duidelijk iets niet goed. Zorg er dus altijd voor dat het handelingsplan ondergeschikt is aan jouw werk. Laat het niet de baas over jou worden!
Heel veel succes – en plezier – met het schrijven van, én het werken met, een handelingsplan!
