De boerenzwaluw vliegt als een acrobaat door de lucht, op zoek naar insecten. Hun brede bek fungeert daarbij als vangnet. Het zijn namelijk ook nog eens de milieuvriendelijkste insectenbestrijders die er bestaan!
De boerenzwaluw heeft als wetenschappelijk naam Hirundo Rustica; zwaluw van het platteland.Ze zijn te herkennen aan hun roodachtige keel en voorhoofd, hun V-vormige staart, roomwitte buik en een zwartblauw verenpak. Om te overleven trekken ze aan het eind van de zomer naar Afrika. Ze leggen een afstand van zo’n 7000 km af! Dat is algauw twee maanden vliegen. Onderweg liggen er allerlei gevaren op de loer. In Afrika worden ze soms gevangen om als voedsel te dienen. Ook wordt er in Afrika bos gekapt voor de houtskoolproduktie en dat is uiteraard schadelijk voor veel dieren, ook voor zwaluwen. Het klimaat in Afrika veranderd ook; langere perioden met extreme droogte of juist een overvloed aan neerslag. In beide gevallen heeft dat invloed op de insecten welke tot voedsel dienen voor de boerenzwaluwen. Maar als het ze meezit hebben ze het prima naar hun zin in Afrika. Er zijn gebieden waar miljoenen boerenzwaluwen overnachten.
In januari beginnen de eerste boerenzwaluwen alweer aan hun terugreis naar Europa. In Nederland worden ze eind maart, begin april gesignaleerd. Dan ligt er alweer een ander gevaar op loer. Oudere boerenzwaluwen willen graag naar hun oude nest terug. Maar doordat er veel boerenbedrijven en stallen gemoderniseerd zijn, is het maar de vraag of het oude nest er nog is. De grupstallen hebben plaatsgemaakt voor loop- en ligboxstallen. Het is kouder in de stallen dan vroeger, zodat veel jonge zwaluwen dood gaan door een te lage temperatuur. De houten gebinten hebben plaatsgemaakt voor stalen steunbalken. Hieraan blijven de nesten minder goed vastzitten. Ook de strengere wet- en regelgeving maakt het dat boeren ook niet altijd de keus hebben om het bij het oude te laten. Veel boeren zorgen ervoor dat er nog steeds zwaluwen kunnen nestelen in en om het bedrijf, ze zijn de vogels goed gezind. Een ander gevaar is dat er ook uilen en eksters in de open schuren gaan nestelen. Deze zijn weer erg dol op de eitjes en jonge vogeltjes van de boerenzwaluwen. De brutale mussen en spreeuwen gooien de eitjes overboord en pikken het nest in.
Om de boerenzwaluw te helpen bij zijn voortbestaan is het belangrijk dat hij een beetje hulp van de mensen krijgt. Anders ziet het er somber voor ze uit. Je moet er toch niet aan denken dat zo’ n trouw beestje hier niet meer kan leven! Volgens de volksverhalen brengen ze geluk en als ze onder uw dak komen nestelen beschermen ze tegen brand en tegen blikseminslag. Ze zijn daarnaast de beste insectenverdelgers die er bestaan; 1 zwaluw vangt wel 50.000 insecten per week.
Om de boerenzwaluw te helpen kun je het volgende doen:
- vanaf eind maart iets open zetten; (stal)raam, schuurdeur
- sla plankjes in donkere hoekjes als er geen richels zijn
- modder is nodig om een nest te maken, dus een modderpoeltje maken en deze vochtig houden in het voorjaar
- het is mogelijk om een kunstnest op te hangen. Deze zijn te bestellen bij de vogelbescherming
- onder de nesten kun je plankjes of kranten leggen tegen de overlast van uitwerpselen
Op deze manier kunnen we de vrolijk kwetterende luchtacrobaat een handje helpen!
Een bekend spreekwoord over de zwaluw is: 1 zwaluw maakt nog geen zomer. Dit betekent dat het nog erg koud kan zijn wanneer de eerste zwaluwen eind maart ons land weer binnenvliegen. De meeste zwaluwen arriveren rond half april, begin mei, dan pas staat de zomer voor de deur. Een minder bekend spreekwoord is: zwaluwtje hoog, akkertje droog. Als de akkers erg droog zijn dan vliegen de insecten hoger. Vandaar dat de zwaluwen dan ook hoog gaan vliegen.
