Het aantal teken dat besmet is met de ziekte van Lyme is de laatste jaren in Nederland sterk toegenomen. Zij zit nu met een gemiddelde van 23.6% al ruim boven het Europese gemiddelde (10,1%). Vanwege de klimaatveranderingen wordt ook een toename verwacht van de hoeveelheid teken. Het vervelende aan deze parasieten is dat ze zo klein zijn dat ze nauwelijks te zien zijn en ze ook nog de vervelende gewoonte hebben om zich te nestelen op de minder zichtbare plekken van het lichaam. Het is dus belangrijk regelmatig het lichaam te controleren op teken aangezien zij pas klachten veroorzaken wanneer de besmetting al heeft plaatsgevonden. Hieronder een korte uitleg over de preventie en de te ondernemen stappen als u (vermoedt dat u) gebeten bent door een teek.
Wat is een teek?
De teek behoort tot de spinachtigen en is een parasiet (dat wil zeggen: hij leeft van andermans bloed). Een teek is bruin tot zwart van kleur en circa 1-3 mm lang. Aangezien zij van een vochtige, zachte, warme omgeving houdt is zij voornamelijk te vinden in bossen, tuinen en duinen. Tussen de 10 en 50% van de teken zijn besmet met een overdraagbare ziekte. De meest gevreesde hiervan is de ziekte van Lyme die chronische aandoeningen van het zenuwstelsel, huid en hart kan teweegbrengen. Wanneer een teek haar gastheer heeft gevonden knipt zij met haar steeksnuit in de huid, nestelt zich in en spuit gelijk een verdovend stofje onder de huid. U voelt dus niks van een tekenbeet. Eenmaal ingenesteld, wat tussen de 24-78 uur kan duren, begint zij zichzelf vol te zuigen waarbij haar omvang tot >1 cm kan toenemen. Het is dus belangrijk om er op tijd bij te zijn aangezien binnen 24 uur de kans op besmetting nog gering is.
Hoe voorkomt u een tekenbeet?
Zoals het spreekwoord al zegt: voorkomen is beter dan genezen. De meest voor de hand liggende manier om een tekenbeet te voorkomen is door plekken met bomen en struikgewas simpelweg te vermijden. Bent u een natuurliefhebber en besluit u toch een wandeling te maken door het bos of een park zorg er dan voor dat alle plekken van de huid bedekt zijn. Stroop sokken over de broek in plaats van eronder, draag lange mouwen en een pet om te voorkomen dat hij in de haren terechtkomt. Zorg ervoor dat er geen enkele ingang is waar de teek kan binnendringen. Hetzelfde geldt voor als u gaat tuinieren. Nog beter is om tevens van te voren uzelf te beschermen met een insectenwerend middel om de teek op een afstand te houden. Heel belangrijk is om na afloop standaard het gehele lichaam op teken te controleren. Dit om er voor te zorgen dat een eventuele teek binnen 24 uur ontdekt wordt. Laat een ander de plekken controleren waar u zelf niet bij kunt komen.
Waar op het lichaam moet u zoeken?
Teken houden van warme, zachte, vochtige plekken. Dit geldt dus ook voor het lichaam. Controleer het gehele lichaam en besteedt extra aandacht aan plekken waar de huid wat dunner en broeieriger is zoals de knieholtes, oksels, huidplooien, tussen de tenen, achter de oren en in de haren. Let ook op plaatsen van het lichaam waar het door kleding warmer en vochtiger is zoals onder kniekouzen, ondergoed en afhankelijk van uw kleding op nog meer plekken.
Hoe verwijdert u een teek?
Het allerbelangrijkste is dat tijdens het verwijderen wordt voorkomen dat de ziektekiemen in het lichaam terecht komen. Verwijder een teek dus nooit met de vingers of een gewone pincet; de kans bestaat dat het lichaampje geplet wordt en daarmee de ziektekiemen alsnog in het lichaam geduwd worden. Verdoof de teek NOOIT met alcohol of een ander chemisch middel; de teek kan hierdoor gaan braken en de ziektekiemen onder de huid spugen. Er zijn speciale tekentangen en tekenlepels te koop en ook een pincet met een zeer dun uiteinde is geschikt om een teek te verwijderen. Pak de teek bij de kop beet zo dicht mogelijk bij uw huid. Trek voorzichtig de teek eruit in de richting van de steeksnuit. Leg de teek in een doosje, sluit deze goed af en gooi het weg. Ontsmet vervolgens uw huid en de pincet goed met alcohol of een ander ontsmettend middel.
Wanneer de huisarts raadplegen?
Wanneer de teek binnen 24 uur volledig is verwijderd is het in principe niet nodig om naar de huisarts te gaan. Sommige huisartsen geven preventieve antibiotica maar dit is niet gebruikelijk. In de eerste fase van de ziekte van Lyme kan er een rode vlekkerige ring verschijnen rond de plek waar de teek heeft gezeten. Als u dit waarneemt, ga dan onmiddelijk naar de huisarts. U kunt echter ook besmet zijn geraakt zonder dat er een rode vlek ontstaat. De klachten bij besmetting kunnen zeer uiteenlopen. Wanneer u in de maanden na de tekenbeet vreemde sensaties krijgt in uw lichaam, uw gezichtsvermogen achteruit gaat, uw koorts, gewrichts- of spierpijn krijgt of andere symptomen die u niet vertrouwt neem dan contact op met uw huisarts.
