door: Wendy de Boer
Nadat in 1939 de eerste publieke televisieservice van start was gegaan in de Verenigde Staten,[1] groeide het medium razendsnel. Was het aantal tv-sets in 1945 in dit land ‘slechts’ 10.000, ruim 15 jaar later was dit aantal spectaculair gegroeid naar ruim 60 miljoen![2] Naast de stijgende lijn in de verkoopcijfers ontwikkelde het medium zich ook op technisch gebied. Zo werden er naast betere technieken betere camera’s ontwikkeld en vanaf de jaren 50 begon de zoektocht naar kleurentelevisie ook zijn vruchten af te werpen. Deze technische verbeteringen en de optimistische koopgeest die heerste na de tweede wereldoorlog hadden als resultaat dat de tv niet meer weg was te denken uit de huiskamers van het volk. In korte tijd draaiden de dagelijkse gesprekken dan ook om programma’s waar men massaal voor thuis bleef zoals Life With Elizabeth en I Love Lucy. De nieuwe tv-kastjes waren echter niet de enige vernieuwingen waar de samenleving na de oorlog mee te maken kreeg.
In 1952 begon een locale producer uit Los Angeles met de opnames van de sitcom Life With Elizabeth met actrice Betty White in de hoofdrol. Deze goedkoop geproduceerde productie, waar vanwege het lage budget zelfs een tape met lachend publiek onder werd gezet, vertoonde een aantal 10-minuutdurende incidenten van een huishouden waarin de humoreske en stereotype Elizabeth te maken kreeg met alledaagse discussies en problemen. Het publiek kon én wilde zich identificeren met de immer vrolijke huisvrouw en kon na de eigen dagelijkse sleur ruim 30 minuten even volledig alles vergeten door naar de komedie te kijken die ze veroorzaakte.
Nog succesvoller was de veel commerciëler ingestelde serie I Love Lucy. Ook in deze sitcom werden de alledaagse problemen vertoond van een vrouw die haar weg probeerde te vinden in een veranderende maatschappij. De zogenaamde trickster Lucy probeerde altijd datgene te krijgen wat ze niet had en die ambitie sloot perfect aan bij een commerciële gedachtegang. Toen de hoofdrolspelers Desi Arnaz en Lucille Ball in 1951 samen met CBS het programma lanceerde[3] en zagen hoe snel Lucy razend populair werd, zagen de producers in dat het I Love Lucy concept op veel meer manieren kon worden uitgebuit. Er verschenen ware Lucy merchandise-producten zoals poppen, kleding en interieurartikelen. Daarnaast verscheen Lucy veel in reclame en kregen grote sponsors als Phillip Morris Cigarettes de mogelijkheid om voor en na de uitzending hun product aan de man te brengen.[4]De opkomende middenklasse die in de jaren vijftig to stand kwam had het geld voor luxeartikelen en was gevoelig voor dit soort boodschappen die de huiskamer binnendrongen. Deze opkomende ideologie omtrent massaconsumptie resulteerde in een miljoenenopbrengst van I Love Lucy. Het Lucy-concept bracht veel geld in het laatje en kosten op productiegebied werden ook niet gespaard zoals gedaan werd bij de opnames van Life With Elizabeth. De Lucy afleveringen werden ‘live’ opgenomen in Hollywood voor publiek en er werd gebruik gemaakt van meerdere camera’s. Iets wat comedyseries tegenwoordig nog steeds doen.
Een aspect dat Life With Elizabeth en I Love Lucy gemeen hadden was het feit dat de series een gangbaar beeld reflecteerde van de vrouw. Zowel Elizabeth als Lucy weerspiegelde de opvattingen die in die tijd heerste over vrouwen, zoals het feit dat ze onwetend zouden zijn en in tegenstelling tot het verdienen van geld, het alleen uitgaven. Met name I Love Lucy gaf daarentegen ook aandacht aan de grote sociale veranderingen die plaatsvonden tussen man en vrouw. De vrouw wilde niet langer huisvrouw zijn en was op zoek naar onafhankelijkheid. Deze enorme culturele veranderingen in de huiselijke kringen in die tijd, zien we weerspiegeld in Lucy’s zoektocht naar beroemdheid en afhankelijkheid. Lucy’s situatie onderstreepte het feit dat de vrouw bezig was met het verwerven van een andere positie in een opkomende middelklasse.[5]
Het publiek dat naar de problemen van de huishoudens van Lucy en Elizabeth keek, begreep iedere situatie die ze voor ogen kregen volkomen. Volgens actrice Lucille Ball was dat wat de toeschouwer zag een beeld van een doorsnee huishouden met dezelfde problemen als ieder ander:
‘We had a great identification with millions of people. They could identify with my problems, my zaniness, my wanting to do everything, my scheming and plotting, the way I cajoled Ricky.'[6
De vernieuwingen in de jaren vijftig waren kortom van enorme omvang. Zowel de veranderende rol van de vrouw als de opkomende massaconsumptie die leidde tot het ontstaan van een ware middenklasse waren allemaal veranderingen die men weerspiegeld zag in het nieuwe- jawel, ook dat was nieuw- medium: televisie.
[1] Peters, Jean-Jaques, ‘A History of Television’, http://chem.ch.huji.ac.il/history/tv_history.pdf (02-06-2000)
[2] Levky, Adam, ‘Number of Televisions in the US’, http://hypertextbook.com/facts/2007/TamaraTamazashvili.shtml,(2007)
[3] Anderson, Christopher, ‘I Love Lucy, U.S. Situation Comedy’, http://www.museum.tv/eotvsection.php?entrycode=ilovelucy
[4] Landy, Lori, ‘Millions ‘Love Lucy’: Commodification and the Lucy Phenomenon” in NWSA Journal 11.2 (1999) pp. 25-47, http://muse.jhu.edu/journals/nwsa_journal/v011/11.2landay.html, (1999)
[5] Landy, Lori, ‘Millions ‘Love Lucy’: Commodification and the Lucy Phenomenon” in NWSA Journal 11.2 (1999) pp. 25-47, http://muse.jhu.edu/journals/nwsa_journal/v011/11.2landay.html, (1999)
[6] Ball, Lucille, geciteerd in: Landy, Lori, ‘Millions ‘Love Lucy’: Commodification and the Lucy Phenomenon” in NWSA Journal 11.2 (1999) pp. 25-47, http://muse.jhu.edu/journals/nwsa_journal/v011/11.2landay.html, (1999)
