De laatste tijd staat de vrijheid van meningsuiting ter discussie. Natuurlijk is iedereen het er mee eens dat deze vrijheid waardevol is. De vraag is de laatste tijd meer en meer of die vrijheid ook beschermd moet worden. En dan in die zin dat je met die vrijheid van meningsuiting geen anderen gaat kwetsen of een klimaat schept waardoor mensen elkaar dingen aandoen die niemand wil. Van dat laatste zijn de gebeurtenissen in Oslo in 2011 een duidelijk voorbeeld.
Vrijheid van meningsuiting wil zeggen dat iedere burger de vrijheid heeft om zijn overtuiging kenbaar te maken. Dat hij niet eerst naar een controleur van de staat hoeft om zijn mening voor te leggen of te laten goedkeuren, maar dat hij zeggen kan wat hij wil. Zoals de meeste vrijheden is de vrijheid van meningsuiting niet absoluut, maar wordt er meestal bijgezegd of geschreven dat je met die vrijheid de rechten of vrijheden van anderen niet mag benadelen. Als je met de vrijheid van meningsuiting in de hand iemand bijvoorbeeld beledigt, ben je onder bepaalde omstandigheden strafbaar.
Wanneer ben je strafbaar? Onder bepaalde omstandigheden! Maar wat zijn dat? Als iemand erg dik is en je maakt hem uit voor “spektakel”, is dat dan een grapje, een belediging of de waarheid. Je zou kunnen zeggen: het is op de man gespeeld, het is niet leuk en daarom beledigend. Al berust het op de waarheid: je hoeft het niet te zeggen of deze woorden te gebruiken. Maar wat nu als je een moslim voor terrorist uitmaakt? Is dat een grapje, een belediging of de waarheid? Je zou hier kunnen stellen: het is op de man gespeeld, het is niet leuk en het is een belediging. Het zou alleen terecht zijn als de man echt terrorist is en dat zou jij dan moeten kunnen aantonen.
{{extraAds}}
Maar wat nu als je bang bent voor bepaalde ontwikkelingen en je roept dat van de daken? Je neemt geen blad voor de mond en gebruikt alle mogelijke kwalificaties om die ontwikkeling te duiden en er voor te waarschuwen? Je roept een sfeer op van wantrouwen, van angst, je zet door je woorden mensen op tegen andere mensen vanwege die ontwikkelingen….. Is dan ook sprake van bepaalde omstandigheden of hangt het er van af wie het zegt, wanneer en in welke hoedanigheid?
Stel dat je bang bent voor spruitjes en de gevolgen van het eten van die dingen. Dat mag je in alle vrijheid zeggen. Maar als je de spruitjes als een gevaar voor de mensheid gaat afschilderen, wanneer je wilt dat spruitjeseters extrabelastingen moeten betalen en dat spruitjestelers het land uit moeten worden gezet, geldt dat dan ook? Ook wanneer sommige mensen die ook een hekel aan spruitjes hebben de daad bij het woord voegen en spruitjesbedrijven in brand steken of erger? Heeft dat dan nog te maken met jouw vrijheid van meningsuiting of is het dan een zaak van de vrijheid van meningsuiting van die brandstichters en gaan die dan hun boekje te buiten.
En maakt het uit of spruitjes echt gevaarlijk zijn of niet? Of is dat van ondergeschikt belang en gaat het er alleen om dat je moet kunnen zeggen wat je vindt?
Vrijheden zijn bijzondere dingen. Wanneer je ze gebruikt, raak je onvermijdelijk de vrijheid van een ander. En wiens vrijheid moet de eerste zijn?
