blog placeholder

Worden jongeren opgezogen in de Nieuwe Mediarevolutie?

Je ziet het overal. Steeds meer jongeren proberen te lijken op David Beckham of een andere idool. Jongeren gaan steeds meer tijd besteden aan tv, waarbij de tijd die besteed wordt aan school juist slinkt. Surfen op het internet is een populairder tijdverdrijf geworden dan het lezen van een boek. Jongeren willen graag overkomen alsof ze heel veel geld hebben, welvarend zijn, en al overduidelijk volwassen. Ze kopen een naar prijs-kwaliteitverhouding veel te dure mobiele telefoon waar opties op zitten die ze nooit zullen gebruiken, in plaats van een simpele telefoon, waarmee je kunt bellen en sms’en voor weinig geld.

Domme keuzes zijn dit zeker, maar de jongeren hebben op zich weinig keus. De media van nu bepaald het beeld van mode en gewoonten. Het beeld wat nu gepubliceerd wordt is zo up-to-date mogelijk zijn, en de prijs wordt hierbij meestal zo goed mogelijk verstopt. Reclameborden van bijvoorbeeld mobiele telefoons, camera’s of andere gadgets vertellen over wat het apparaat allemaal kan, maar niets over de veel te hoge prijskaartjes die aan deze opties verbonden zijn. Jongeren vinden dat hun vrienden dagelijks in een chatbox of programma zoals bijvoorbeeld MSN™, WLM™ of AOL™ aanwezig moeten zijn, en je hebt status wanneer je de meeste sms’jes per seconde ontvangt op jou te duur aangeschafte mobiele telefoon.

Nederland heeft in de geschiedenis van de vorige eeuw een onwijze ‘rush’ naar nieuwe, luxe medium artikelen gehad, die stuk voor stuk op de markt verschenen. Toen de radio werd uitgevonden, was dit nog een zeer luxe product, maar al gauw hadden vele huishoudens een radio in huis. Hierop volgde de telefoon. Later kwam de televisie; in het begin een zwart/wit beeld-buis. Het was een niet veel voorkomend product in de Nederlandse gezinnen, en hierdoor kan het benoemd worden tot een luxe product. Televisieprogrammeringen uit de eerste jaren van de televisie bestonden vooral uit programma’s om mensen te informeren. Naarmate de jaren vorderden en programmamakers zich er bewust van werden dat een televisie voor meerdere doeleinden gebruikt kon worden kwamen er veranderingen in de televisieprogramma’s. Er kwamen programma’s die de mensen moesten amuseren en entertainen. Het vermaak. Met deze programma’s wisten de programmamakers de eerste invloeden uit te oefenen op de kijkende mens.

Nu de programmamakers door hadden dat een televisie gebruikt kon worden om een invloed uit te oefenen op mensen is de televisie niet meer weg te denken. Mensen kunnen via talloze kanalen zoeken naar het programma wat het beste bij hun interesse past. Vooral jongeren kijken televisie, er zijn allerlei zenders opgericht voor jongeren, zoals: MTV en TMF, gevuld met de nieuwste muziek – inclusief clips met hét voorbeeld van hoe je zou moeten zijn – en programma’s voor kleinere kinderen zoals Foxkids – later tot Jetix vernoemd -, Nickelodeon en Cartoon Network; allemaal volgeplempt met teken/animatie filmpjes van meestal dermate slechte kwaliteit. Ook zijn er programma’s ontworpen zoals bijvoorbeeld Idols, waarbij Nederland massaal kan stemmen voor hét nieuwe zangtalent van Nederland. Waar vroeger iemand een idool worden kon door middel van zijn kwaliteit, en unieke kenmerken, is het nu belangrijk de meeste aanhangers en charisma te hebben. Jou aanhangers moeten stemmen via een sms-bericht, wat ruim anderhalve euro kost. De stem is niet belangrijk meer, en bijvoorbeeld Jamaï wordt zielig gevonden door het publiek, en de menigte wil de gepeste jongen graag een goed gevoel geven. Jongeren vinden deze Idols vaak gaaf, en willen hun identiteit aannemen. Ze behouden hun eigen identiteit niet meer en proberen zoveel mogelijk op iemand anders te lijken. Het lijkt te gaan om korte impulsen die naar verloop van tijd weer snel afnemen. Dit terzijde, de jeugd gaat zich meer en meer spiegelen aan de nieuwgeboren idolen. Ze willen graag dezelfde kleren en andere uiterlijke kenmerken, ze willen ook graag kunnen zingen; kortom, ze willen alles wat hun idool ook heeft. De jeugd ontwikkelt geen eigen leefstijl meer , maar de vaardigheid tot het kopiëren van anderen.

Als je kijkt naar de interesses van de jongeren van nu zie je dat de televisie het populairst is. Ze kijken graag films en zappen een beetje langs de zenders. Het lijkt er ook op dat buitenspelen niet interessant genoeg meer is voor jongeren. Ze zitten veel liever achter hun tv, of spelen ‘oorlogje’ op hun computer in plaats van buiten in de bosjes. Dit laatste is weer een heel ander medium, maar heeft wel erg veel overeenkomsten met de televisie. Het is namelijk ontzettend aantrekkelijk voor jongeren.

Op de computer kunnen ze spelletjes spelen en ze kunnen op internet. Leeftijd maakt niet uit, het wordt er met de paplepel ingegoten op school en ook thuis worden kinderen soms achter de computer gezet, omdat ze dan lekker rustig zijn.

Bij de intrede van het World Wide Web, mogelijk gemaakt door Timothy Berners-Lee, werd niet voor mogelijk gehouden dat dit medium een wereldwijde vorm zou gaan aannemen, laat staan dat zelfs mensen zich actief laten beïnvloeden door dit medium.

Nu, 2008/09 is internet een van de manieren voor mensen om, onder niet al te dure omstandigheden, contact met elkaar te onderhouden via e-mail, profielsites en chat boxen. Bovendien kunnen ze relatief snel en op een laagdrempelige wijze informatie op zoeken via websites en vermaak zoeken in de vorm van het zogenaamde ‘chatten’, ‘bloggen’ en internetspelen; van simpele boter-kaas-en-eieren spelen tot gokken voor echt geld. Dit is natuurlijk slechts een kleine greep uit het aanbod van internet. Ik geef deze voorbeelden om aan te geven hoezeer internetgebruikers steeds verder uit elkaar raken en uit de maatschappij. Hierbij dus ook de jongeren, die opgroeien met deze nieuwe manier van communiceren. Door internet is het tegenwoordig normaal, en misschien zelfs formeler om een e-mail te sturen in plaats van post of per telefoon contact op te nemen. Mensen sturen nu eenmaal met meer gemak een e-mail via de computer dan dat ze een brief schrijven die ze ook nog eens moeten gaan posten. Je kunt daarnaast bij de handgeschreven brieven niet de tekst wissen en opnieuw schrijven als je met een brief bezig bent. De e-mail komt sneller aan en is goedkoper dan de brief. Allemaal voordelen op het eerste gezicht. Een nadeel van de e-mail is de verwijdering van de afstand tussen mensen. Jongeren zullen nu minder snel bij elkaar langs gaan. Ze zullen eerder gaan e-mailen of chatten.

Ook sms’en is een belangrijke manier van communiceren geworden onder jongeren. Dit doen zij via hun mobiele telefoon. De mobiele telefoon heeft zich in korte tijd van draagbare huistelefoon ontwikkeld naar een zogeheten smartphone. De smartphone heeft, behalve de mogelijkheid tot telefoneren, de mogelijkheid om hem als organizer, fotocamera en tekstverwerker te gebruiken. Hiermee is de telefoon een object verworden waarmee mensen zich een status kunnen aanmeten. Hoe meer functies de mobiele telefoon heeft, des te meer geld deze gekost zal hebben. Neem een mooie telefoon met veel functies en je status zal immense vormen aannemen, zeker als je de telefoon veel laat zien. Vrijwel alle mobiele telefoons beschikken daarnaast over een sms-functie (short message service). Mensen hoeven elkaar niet langer te bellen, maar sturen elkaar een kort tekstberichtje. Hierdoor neemt het contact dat men, met name jongeren, met elkaar over de telefoon of in het dagelijkse leven heeft verder af. De functie die onze stem heeft in combinatie met andere non-verbale communicatiesignalen vervalt. De communicatie asocialiseert hierdoor meer en meer, de afstand tussen mensen wordt groter en de mogelijkheid tot persoonlijke communicatie worden niet verder teruggedrongen, maar wel minder benut.

Op steeds jongere leeftijd wordt een mobiele telefoon aangeschaft. Er worden ook steeds grotere eisen gesteld aan deze telefoon en mede daardoor stijgen ook de prijzen van de telefoontjes. Het gaat allemaal om status en dat begint tegenwoordig al bij kinderen van acht of negen jaar oud. Zij zullen hun hele leven nog een mobiele telefoon met zich meedragen, of tenzij er iets anders is wat er voor door kan gaan, dat veel hipper en moderner is. Jongeren willen zich tegenwoordig beter voordoen dan dat ze eigenlijk zijn. Ze verlangen naar iets wat eigenlijk voor hen onbereikbaar is en niet tot de mogelijkheden behoort. Maar jongeren hechten tegenwoordig zo veel waarde aan wat anderen van hen denken dat ze hun status proberen te verhogen.

En hebben ze weinig geld, dan veranderen ze hun eerste levensbehoefte in een dure telefoon in plaats van genoeg eten en drinken. Het maakt tegenwoordig voor jongeren niet meer uit wat het kost, als het geassocieerd wordt met hoge status is de hoge prijs geen probleem. Alles draait om de media. Wat is er ‘flex’? Wie is er ‘flex’? Maar het belangrijkste: Hoe word ík ‘hot’? Zo ook de taal. Woorden als gers, die vroeger ‘in’ waren, zijn al lang weer weg, worden vervangen door ‘hot’, ‘flex’ en ‘cool’. Tegenwoordig wordt zelfs veel gesproken over: dat is ‘geil’, als jongeren ergens van onder de indruk zijn.

Maar dit gedrag kan ook omslaan in een obsessie of zelfs een ziektebeeld. Jongeren laten zich soms zo ver meenemen in de mediahype dat het niet meer te stoppen is. In Japan is sinds enige jaren een nieuwe psychisch ziektebeeld ontstaan onder jongeren die zich momenteel nog nergens anders in de wereld voordoet. Het gaat om een vorm van het kluizenaarsbestaan. Een relatief groot aantal jongeren sluit zichzelf op in de eigen kamer van het ouderlijk huis zonder nog in contact te staan met de eigen gezinsleden en vrienden. Zij komen letterlijk hun kamer niet meer uit, de ouders zetten het eten voor de deur en hebben het eigen kind in jaren niet meer gezien. Dit psychische ziektebeeld komt enerzijds voort uit de grote maatschappelijke prestatiedruk die op de Japanse kinderen ligt en anderzijds door de vergaande mogelijkheden die de Japanse maatschappij biedt om het contact tot het minimale te reduceren. Uitgaan in Japan is niet langer samen gezellig naar de kroeg gaan of gaan dansen, nee, het is samen naar een ´gamehall´ gaan en computerspelletjes spelen. Hiervoor is geen enkel sociaal contact vereist, slechts het contact met de computer is essentieel. Tijd ten behoeve van communicatie hoeft niet langer vrij gemaakt te worden tijdens het uitgaan.

Om dit te voorkomen in ons land zullen er maatregelen genomen moeten worden. Maar ik denk niet dat die er zullen komen, aangezien het aanbod van media zal blijven stijgen en jongeren gewillig toehappen. De wereld van jongeren zal steeds meer media bevatten en steeds minder sociale vaardigheden.

Sinds de televisie er is, is er geen stoppen meer aan. Het wordt steeds leuker en makkelijker. Je sociale contacten behoudt je via de computer of via de sms-berichten die je elkaar stuurt. Waarom zou je dan nog buiten gaan spelen? Over een aantal generaties hebben we geen sociale vaardigheden meer en zouden we niet meer normaal met een onbekende kunnen praten, tenzij je kunt chatten in een zogenaamde chatbox met diegene. Jongeren zijn de majorettes van de media en zullen zich vrijgevig mee laten voeren naar alles wat de media nog meer te bieden heeft in de toekomst.