De affaire Natalee Holloway
Op 30 mei 2005 verdwijnt de 18-jarige Amerikaanse Natalee Holloway als ze op afstudeervakantie is in Aruba en wordt nooit meer teruggevonden. Ze wordt als laatste gezien met drie jongens: Joran van der Sloot en de Surinaamse broers Deepak en Satish Kalpoe. Dit maakt deze jongens automatisch tot hoofdverdachten en ze worden dan ook gearresteerd. Ook de vader van Joran, die op Aruba rechter in opleiding was, wordt gearresteerd omdat wordt vermoed dat hij de jongens heeft verteld hoe hun verklaring zou moeten zijn. Ze leggen allemaal dezelfde verklaring af, maar deze verklaring blijkt niet te kloppen. Na enkele dagen richt de aandacht zich steeds meer op Joran van der Sloot, omdat hij steeds zijn verklaring verandert. Hierdoor wordt Joran nog 6o dagen in hechtenis genomen, terwijl de broers Kalpoe worden vrijgelaten. Uiteindelijk wordt ook Joran vrijgelaten vanwege gebrek aan bewijs. Het onderzoek lijkt vast te lopen. Er is immers geen lichaam of ander concreet bewijs gevonden.
Eind 2005 krijgt misdaadjournalist Peter R. De Vries het verzoek om zich te gaan verdiepen in de zaak. De Vries heeft immers de reputatie om in onopgeloste zaken nieuwe inzichten te brengen en sommige zelfs op te lossen. In 2006 krijgt De Vries interessante tips binnen en krijgt hij inzage in een deel van het politiedossier van Joran. Uit dit dossier concludeert De Vries dat Joran alleen maar valse verklaringen zou geven als hij daadwerkelijk betrokken zou zijn bij de dood van Natallee. Het triggert De Vries’ argwaan en hij besluit zelf onderzoek te gaan doen op Aruba (met zijn rechterhand Kees van der Spek).
Op Aruba ontdekt De Vries onder andere dat het politieonderzoek daar ernstige gebreken heeft vertoond. Hij denkt daarom dat de vader van Joran met zijn rechtenachtergrond een vinger in de pap heeft bij de Arubaanse justitie.
In Amerika is de zaak ondertussen al een mediaspektakel. De moeder van Natalee, Beth, zet eigenhandig een mediacampagne op om Natalee terug te krijgen. In Nederland begint het echte mediaspektakel pas bij de televisie-uitzendingen van Peter R. De Vries.
Op 26 november 2006 zend De Vries zijn eerste uitzending uit over Joran. Het bevat een aantal onthullingen die justitie over het hoofd heeft gezien en was een aanloop naar de “voorbanktapes”-uitzending op 3 februari 2008, die enkele miljoenen kijkers opleverde.
Vooral de “Voorbanktapes” spelen een cruciale rol in het onderzoek van Peter R. De Vries. Joran bekent (ook al is hij tijdens deze bekentenissen vaak aan het blowen) in deze opnames dat hij betrokken is geweest bij de verdwijning van Natalee Holloway. Iets wat hij tot dan toe altijd ontkend heeft.
Het interessante in deze zaak is vooral het juridische aspect. Justitie blijkt, ook na de bekentenissen, geen poot om op te staan te hebben. Het is zelfs zo dat Peter R. De Vries strafbaarder blijkt te zijn vanwege de verborgen cameraondervragingen in de “voorbanktapes” dan Joran. Het is namelijk in Nederland niet toegestaan iemand zonder toestemming te filmen en dit te publiceren. Daarnaast rijdt Patrick van der Eem vaak terwijl ie blowt, wat wettelijk gezien ook niet de bedoeling is.
De bekentenissen van Joran blijken niet genoeg nieuw bewijs op te leveren om hem te arresteren, waardoor Joran nog steeds op vrije voeten is. Concluderend kan men zeggen dat justitie eigenlijk vanaf het begin af aan kansloos is geweest. Justitie heeft wel altijd gezegd dat de reden dat De Vries tot onthullingen is gekomen die justitie gemist heeft, is dat hij journalist is en daardoor minder gehinderd word door justitiële regels.
Het mediacircus rondom Joran van der Sloot
De media hebben een grote rol gespeeld in de affaire Joran van der Sloot. Vooral de uitzendingen van Peter R. de Vries deden veel stof opwaaien in binnen- en buitenland.
In de zomer van 2005 verdween de Amerikaanse scholiere Natalee Holloway op Aruba na een avondje stappen. Joran van der Sloot zou de laatste zijn die haar in leven heeft gezien. Na de verdwijning werd Van der Sloot gearresteerd, omdat hij gelogen zou hebben over wat er die avond was gebeurd. Op 3 september van dat jaar werd Van der Sloot wegens gebrek aan bewijs vrijgelaten. De zaak leek naar de achtergrond te verdwijnen. Dankzij de inspanningen van Dr. Phil en de moeder van Natalee bleef men er in de Verenigde Staten van uitgaan dat Van der Sloot Holloway had vermoord. Verschillende weblogs plaatsten foto’s en verhalen over hem. Hoewel Van der Sloot nooit veroordeeld is voor de verdwijning, ging men er toch vanuit dat hij de dader was.
In februari 2006 kwam de zaak Joran van der Sloot wederom in het nieuws. Op 16 februari kwam Van der Sloot naar de VS voor een interview met de Amerikaanse televisiezender ABC. In dit interview wilde hij zijn onschuld benadrukken. Op 11 april, bijna een jaar na de verdwijning, werd op de Nederlandse en Arubaanse televisie een reconstructie uitgezonden in het programma Opsporing verzocht. Deze uitzending, die vooral in Amerika veel media-aandacht kreeg, zou voor een doorbraak in de zaak moeten zorgen. Naar aanleiding van de uitzending werd een 19-jarige jongen met de Nederlandse nationaliteit aangehouden, maar hij bleek uiteindelijk niets met de zaak te maken te hebben.
In november 2006 wijdde misdaadjournalist Peter R. de Vries een extra lange uitzending aan de verdwijning van de Amerikaanse Holloway. Uit de reconstructie bleek dat de politie ervan uitging dat Holloway was verdwenen in de buurt van of vanuit het huis van Van der Sloot. De Vries concludeerde dat Van der Sloot op cruciale punten had gelogen.
Op 25 april 2007 verscheen het boek De zaak Natalee Holloway in Nederland bij de uitgeverij Sijthoff. Dit ging gepaard met enige televisie-interviews in onder meer NOVA en De wereld draait door. In het boek noemt Van der Sloot zichzelf een pathologische leugenaar en zegt hij eigenlijk al op vroege leeftijd een psychiater nodig gehad te hebben. Het boek heeft geen aanknopingspunten gegeven die hebben geleid tot oplossing van de zaak.
Op 11 januari 2008 waren Van der Sloot, zijn ouders, en misdaadjournalist Peter R. de Vries te gast in het praatprogramma Pauw & Witteman. Van der Sloot en zijn familie gaven daar naar eigen zeggen hun laatste interview. In het programma bleef Joran van der Sloot elke betrokkenheid bij de verdwijning ontkennen. Verder gaf Paul van der Sloot aan dat hij zijn zoon geadviseerd had niet mee te werken aan het onderzoek van het Openbaar Ministerie en te zwijgen. De Vries twijfelde aan de oprechtheid van Joran van der Sloot en noemde hem meermalen een leugenaar. Van der Sloot gaf ook toe in eerste instantie tegen de politie gelogen te hebben. Na afloop van de live-uitzending ontstond opschudding toen Van der Sloot een glas rode wijn in het gezicht van De Vries gooide.
Op 31 januari zei Peter R. de Vries de zaak Holloway te hebben opgelost. Hij zou beelden hebben waaruit zou blijken dat Joran bij Natalee’s verdwijning betrokken was. Op vrijdag 1 februari erkende Joran van der Sloot in Pauw & Witteman dat hij een vriend heeft verteld dat hij het lichaam van Natalee Holloway heeft laten verdwijnen, maar dat zijn bekentenis een leugen was. “Ik heb hem gewoon verteld wat hij wilde horen”, zei hij.
Na de uitzending van De Vries op zondag 3 februari volgde geen arrestatie van Van der Sloot. De uitspraken van Van der Sloot waren volgens een Arubaanse rechter niet zwaarwegend genoeg om hem voor een derde keer te arresteren. Wel werd het onderzoek naar de verdwijning van Holloway hervat. De Arubaanse justitie gaf toe dat tachtig procent van de informatie die Van der Sloot gaf in de uitzending van De Vries overeenkwam met eigen bevindingen. De uitzending werd volgens de Stichting Kijkonderzoek door meer dan zeven miljoen mensen bekeken, een unicum in de Nederlandse televisiegeschiedenis.
Op 8 februari 2008 besteedde de actualiteitenrubriek Netwerk aandacht aan de rol die de media in deze affaire hebben gespeeld. Zo was er nogal wat kritiek op alle media-aandacht voor Van der Sloot. Jan de Ridder van het Media & Communicatie Instituut (UvA): “Het risico van de mediahype is dat fictie en feiten door elkaar heen gaan lopen, dat leugens waarheid worden. Er ontstaat als het ware één verwarrende brij; daaruit wordt een beeld gecreëerd dat die jongen helemaal schuldig is.” Volgens De Ridder houden de media elkaar in een wurggreep: “Als de één er volop aandacht aan besteedt, kunnen de anderen niet achterblijven.” Marc van der Ree, hoofdredacteur Hart van Nederland, vindt het logisch dat de media zoveel aandacht aan de zaak besteed hebben: “Ook bij ons geldt het principe: de kijker vraagt en wij draaien.” Marcel Gelauff van het NOS Journaal vindt de aandacht nogal overtrokken. “Het is mij niet geheel duidelijk waarom juist dit meisje nou zo een belangrijk onderwerp is.”
Ook in de VS krijgt de zaak veel aandacht. Het programma ABC 20/20, dat de uitzending van De Vries uitzond, kreeg 13 miljoen kijkers, waar het normaal ‘slechts’ 5 miljoen kijkers trekt. Maar de uitzending oogstte niet alleen maar lof. In de Verenigde Staten werd door sommigen kritiek geleverd op de hoeveelheid media-aandacht voor deze zaak, terwijl er minder aandacht is voor de jaarlijks duizenden verdwijningen van jonge mensen binnen de VS zelf. De zaak Holloway werd beschouwd als een voorbeeld van het ‘Missing white woman syndrome’. Dit houdt in dat vermissingen van (aantrekkelijke) blanke vrouwen relatief veel media-aandacht krijgen.
Op 24 november 2008 kwam Fox News met een interview met Joran van der Sloot waarin hij tegenover Greta Van Susteren beweerde Natalee Holloway te hebben verkocht aan een onbekende man. Met dit interview wilde Joran naar eigen zeggen schoon schip maken. Volgens Peter R. de Vries hoort dit interview bij de verdedigingsstrategie van Van der Sloot om het beeld te scheppen dat hij een pathologische leugenaar is. Van der Sloot zou zijn verklaringen korte tijd na het vraaggesprek weer hebben ingetrokken per telefoon.
Begin november 2008 liet De Vries weten dat hij opnieuw een undercoveroperatie tegen Van der Sloot heeft geleid. Uit deze operatie zou Van der Sloots betrokkenheid in Thailand bij vrouwenhandel naar voren zijn gekomen. De uitzending werd op 9 november op SBS6 vertoond. Op de beelden was te zien hoe Van der Sloot duizend euro aannam en dit later per telefoon bevestigde. Het bedrag zou een voorschot hebben betroffen op de ‘levering’ van Thaise meisjes aan medewerkers van De Vries die zich hadden voorgedaan als personen uit de seksindustrie in Nederland. Maar Van der Sloot zou zijn levering niet zijn nagekomen. Het Nederlandse Openbaar Ministerie gaat geen stappen tegen Van der Sloot ondernemen omdat op basis van de beelden niet kan worden vastgesteld dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen die in strijd zijn met de wet. De Thaise justitie heeft aangegeven de beelden te gaan bekijken. Van der Sloot zou de Thaise hoofdstad Bangkok inmiddels hebben verlaten. Tot op de dag van vandaag is onduidelijk waar hij zich bevindt.
Bronnen:
Uitzending Netwerk 8 februari 2008
http://nl.wikipedia.org/wiki/Joran_van_der_Sloot + aanverwante links
http://www.novatv.nl/page/detail/uitzendingen/4136
diverse tv-fragmenten over Joran van der Sloot op YouTube
interviews met de journalisten Twan Huys, Menno van Dongen en Maaike Ruepert
De gevolgen
De affaire Joran van der Sloot heeft niet alleen grote gevolgen gehad voor de betrokkenen zelf, maar ook voor de samenleving als geheel. In onderstaand overzicht hebben we van de belangrijkste betrokkenen aangegeven wat de gevolgen voor die persoon waren.
Natalee Holloway
De destijds 18-jarige Natalee Holloway, een Amerikaanse scholiere uit Alabama, verdween in de nacht van 30 mei 2005 na een avondje stappen op Aruba, dat onderdeel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden. Tijdens het stappen ontmoette zij Joran van der Sloot, een op Aruba woonachtige Nederlander, en de gebroeders Kalpoe. Ze ging vervolgens met hen mee naar het strand. Daarna is nooit meer iets van haar vernomen. Waarschijnlijk is Holloway in Jorans bijzijn om het leven gekomen, waarna haar lichaam vakkundig weggewerkt is. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt de kans dat ze ooit nog gevonden zal worden steeds kleiner. Wat een leuke vakantie had moeten worden, liep uit op een horrortrip.
Familie Holloway
De ouders van Natalee zijn Dave Holloway en Beth Twitty. Direct na de vermissing vlogen Natalee’s ouders naar Aruba om hun dochter te zoeken. De familie van de vermiste tiener boden een groot geldbedrag aan voor de gouden tip die zou leiden tot oplossing van de zaak. Ook werd er een speciale website gelanceerd met een opsporingsbericht. http://www.allpointsbulletin.org/Natalee_Holloway.html
Vooral de moeder van Natalee is ervan overtuigd dat Joran van der Sloot haar dochter heeft vermoord, ook al is hij hier nooit voor veroordeeld. De geruchtmakende uitzending van De Vries, waarin Joran een bekentenis deed, maakte een hoop emoties los bij de ouders van Natalee.
In april 2008 dagvaardde Beth Twitty de hele familie Van der Sloot wegens shockschade. Hierbij zijn alle gedagvaarden verplicht onder ede de waarheid te vertellen. Het zwijgrecht is hierbij niet langer van toepassing. Joran zou zich hierop vrijwillig hebben laten opnemen in een psychiatrische kliniek. Door deze opname zou het verhoor van Van der Sloot uitgesteld worden tot na het ontslag uit de kliniek. Enige tijd later bleek echter dat Van der Sloot helemaal niet in een dergelijke kliniek opgenomen was, maar zich in Thailand bevond.
De familie Holloway zal waarschijnlijk altijd in onzekerheid blijven wat er nu precies met Natalee is gebeurd. De kans dat haar lichaam ooit wordt teruggevonden is namelijk nihil. Ze zullen het dan ook moeten doen met de bekentenis die Joran deed in de uitzending van Peter R. de Vries.
Anita en Paul van der Sloot
De ouders van Joran hebben ten overstaan van de pers altijd volgehouden te geloven in de onschuld van hun zoon. Vooral Paul van der Sloot wordt door velen aangewezen als iemand die meer van de zaak afweet. Hij was ten tijde van Natalee’s verdwijning op Aruba en heeft zijn zoon geadviseerd niets tegen de politie los te laten. Ook zou Paul een mobiele telefoon de cel hebben in gesmokkeld toen Joran voor de eerste keer vastzat. Er doen zelfs geruchten de ronde dat pa Van der Sloot zijn zoon geholpen zou hebben het lichaam te laten verdwijnen. En dat de geheimzinnige Daury wel eens zijn vader zou kunnen zijn. Het zijn slechts speculaties. Maar dat Paul zijn zoon de hand boven het hoofd houdt, is één ding dat zeker is. De ouders van Van der Sloot zullen de rest van hun leven achtervolgd worden door de leugens van hun zoon.
Joran van der Sloot, Deepak en Satish Kalpoe
Joran gold lange tijd als hoofdverdachte in de zaak Holloway. Kort na de verdwijning werd Van der Sloot op Aruba gearresteerd, omdat hij de laatste was die Natalee in leven heeft gezien. Na drie maanden te hebben vastgezeten, werd hij vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Hij ging hierna in Nederland wonen om aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te studeren. De gebroeders Deepak en Satish Kalpoe werden ook als verdachten gearresteerd en net als Joran op 3 september vrijgelaten. Op 21 november 2007 werd Van der Sloot opnieuw gearresteerd, ditmaal op verdenking van betrokkenheid bij doodslag. Waarschijnlijk is deze ontwikkeling het gevolg van onderzoek door Nederlandse rechercheurs, die het bewijsmateriaal op verzoek van de Arubaanse justitie hebben bestudeerd. Op dezelfde dag werden Deepak en Satish Kalpoe op Aruba gearresteerd. De advocaten van de gebroeders Kalpoe meenden overigens dat er nauwelijks nieuw bewijsmateriaal was aangevoerd. Volgens hen ging het om 97% oud materiaal dat slechts anders was gerangschikt.
Op 23 november 2007 vloog Van der Sloot naar Aruba. Justitie daar zou nieuw bewijs tegen hem hebben. Van der Sloot zou tussen februari en augustus met zijn vrienden hebben gebeld en het over de verdwijning van de Amerikaanse hebben gehad. Op 7 december 2007 werd hij, net als de broers Kalpoe eerder die week, weer in vrijheid gesteld door de rechter. Op 20 december 2007 gaf de officier van justitie op Aruba inzicht in het nieuwe bewijsmateriaal. Een Surinaamse getuige had verklaard dat zij Satish Kalpoe had gesproken ruim vijf uur na het moment dat Holloway voor het laatst gezien was. Zij zei dat ze aan zijn stem had kunnen horen dat hij zeer van streek was. Toen zij vroeg wat er aan de hand was, verklaarde de verdachte dat “hij haar niet in de problemen wilde brengen, en dat hetgeen er gebeurd was niet over de telefoon kon worden besproken”. Ook werd op de in beslag genomen pc’s van de verdachten een chatsessie teruggevonden waarin met zoveel woorden gerefereerd werd aan het feit dat Holloway niet meer in leven zou zijn.
Na de uitzending van Peter R. de Vries van zondag 3 februari 2008, waarin Van der Sloot een “volledige bekentenis” zou hebben afgelegd, aldus De Vries, is geen arrestatie van Van der Sloot gevolgd. De uitspraken van Van der Sloot zijn niet zwaarwegend genoeg om hem voor een derde keer te arresteren. Wel is het onderzoek naar de verdwijning van Holloway hervat. Het Arubaanse Openbaar Ministerie verdenkt Van der Sloot van moord, maar de onderzoeksrechter staat voorarrest niet toe. Het OM is tegen die beslissing in beroep gegaan en moet nu afwachten of het arrestatieverbod zal worden opgeheven. De Arubaanse justitie gaf toe dat 80% van de informatie die Van der Sloot gaf in de uitzending van De Vries overeenkwam met eigen bevindingen. In Nederland deed het KLPD invallen op twee adressen in Arnhem. De advocaat van Joran van der Sloot ontkende dat de bekentenis op waarheid berust. Joran zou dit verhaal aan Patrick verteld hebben om “stoer” te doen voor hem, omdat de man hem verder in het criminele wereldje zou kunnen helpen.
Van de vriend Daury was de volledige identiteit aanvankelijk alleen bij het Arubaanse OM bekend, maar op 5 februari was zijn achternaam Rodriguez bekend. In een televisie-interview voor de Nederlandse actualiteitenrubriek EénVandaag ontkende hij zijn betrokkenheid bij de verdwijning van Holloway en tevens verklaarde hij nooit een boot te hebben bezeten, wat Van der Sloot in de autogesprekken had verklaard.
Nog voor de uitzending van Peter R. de Vries dook Joran onder. Hij wilde de pers niet langer te woord staan. In Drachten ontstond bij een flat commotie, omdat men dacht dat Joran zich daar zou ophouden. Dit bleek achteraf niet te kloppen.
Op 8 februari 2008 werd Van Der Sloot in Rotterdam verhoord door de Arubaanse politie en van het Korps landelijke politiediensten naar aanleiding van zijn gefilmde uitspraken. Op dezelfde dag werd werd Joran van der Sloot door de Arubaanse minister van justitie, Rudy Croes, tot persona non grata verklaard. Van Der Sloot is alleen nog welkom als dat in het kader van het onderzoek noodzakelijk is. Het is overigens juridisch nog niet mogelijk om Joran ook echt de toegang tot het eiland te ontzeggen.
In november 2008 kwam De Vries met het nieuws dat Joran zich in Thailand bezig zou houden met vrouwenhandel. Het Nederlandse OM liet weten hier niets mee te kunnen, omdat op basis van de beelden niet kan worden vastgesteld dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan strafbare feiten. De Thaise justitie gaf aan de beelden te zullen bekijken. Sinds deze voorlopig laatste uitzending is Joran spoorloos.
De affaire heeft grote gevolgen gehad voor Joran en de gebroeders Kalpoe. Zo zijn ze meerdere keren gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij de verdwijning van Natalee. Telkens werden ze vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Toch zullen ze altijd geassocieerd worden met deze verdwijningszaak. Dit zal ze tot aan hun dood blijven achtervolgen.
Peter R. de Vries, Patrick van der Eem en Arjan Wezel
Op 3 februari werden op SBS6 in Peter R. de Vries, misdaadverslaggever de met de verborgen camera opgenomen gesprekken uitgezonden. Patrick van der Eem, een uit Aruba afkomstige man, was bevriend geraakt met Joran van der Sloot en had vervolgens contact met Peter R. de Vries gezocht. Samen hadden ze een plan bedacht om Joran van der Sloot te laten bekennen en dit te filmen zonder dat hij hiervan af zou weten. Om dit plan te laten slagen, had Van der Eem het vertrouwen van Van der Sloot moeten zien te winnen.
In de tv-uitzending was te zien dat Joran van der Sloot tegen Patrick van der Eem vertelde dat in de bewuste nacht (30 mei 2005) de aangeschoten Natalee Holloway tijdens een vrijpartij opeens onwel was geworden en daarna was gestorven, althans dat veronderstelde hij. Na vergeefse pogingen te hebben gedaan haar weer tot leven te wekken, had hij haar onder een stel bosjes bij het strand neergelegd en was naar een nabijgelegen hotel gelopen. Daar had hij via een betaaltelefoon een vriend opgebeld. Deze stelde, nadat hij was aangekomen, eveneens vast dat ze zou zijn overleden. Hij raadde Joran aan zich van het lichaam te ontdoen omdat hij er anders problemen mee zou krijgen. Joran stemde hiermee in en deze vriend (in de uitzending was alleen zijn voornaam ‘Daury’ te horen) voer vervolgens met het lichaam van Natalee Holloway de zee op om haar vervolgens daarin te laten wegzinken.
In de uitzending van november 2008 van het misdaadprogramma werden beelden vertoond van een nieuwe undercoveroperatie. Dit keer was Thailand het decor van Jorans praktijken. Hij zou zich volgens de misdaadverslaggever bezighouden met vrouwenhandel. De praktijken kwamen aan het licht nadat een zekere Arjan Wezel contact met De Vries had gezocht. Via een online pokersite had deze Arjan Joran leren kennen. Hij deed zich voor als een exploitant van een seksclub die op zoek was naar goedkope prostituees uit Thailand. Joran zou dit wel even regelen. Van vrouwenhandel was echter geen sprake waardoor ook deze uitzending op niets uitliep. Hierna is niets meer van Joran vernomen.
De spraakmakende uitzendingen van De Vries leverden hem veel publiciteit op. Hij was in één klap een veelgevraagd man in binnen- en buitenlandse tv-programma’s. De Vries maakte met de affaire een financiële klapper. De uitzending van Peter R. de Vries met de verborgen camerabeelden was uiteindelijk goed voor een Emmy Award. Een ongekende prestatie voor een Nederlands televisieprogramma. Ook Patrick van der Eem was opeens een Bekende Nederlander. Hij bracht een boek uit en heeft ook het nodige verdiend aan de affaire.
De affaire had ook zijn weerslag op de samenleving. Mensen reageerden in eerste instantie vol onbegrip op de ontboezemingen en konden maar moeilijk geloven wat er gebeurd was. Dit onbegrip mondde al snel uit in woede onder een deel van de mensen. Een voorbeeld hiervan is de heuse klopjacht die na de bewuste uitzending van De Vries op Joran geopend werd. Toen men dacht dat Joran zich in een flat in Drachten had verborgen, verzamelden zich honderden mensen voor de flat om hem een lesje te leren. Voor hen was het duidelijk dat Joran Natalee had vermoord, terwijl dit niet bewezen is. Hieruit blijkt wel dat mensen in een emotionele bui vaak ondoordacht handelen zonder van alle feiten op de hoogte te zijn.
Daarnaast heeft Aruba, het vakantie-eiland bij uitstek, imagoschade opgelopen door de affaire. Bijna niemand had er rekening mee gehouden dat zoiets op het zonnige Aruba kon gebeuren. In sommige staten in Amerika werd zelfs een toeristenboycot afgekondigd. Dit baarde Aruba zorgen omdat het eiland economisch gezien sterk afhankelijk is van met name het Amerikaanse toerisme.
Bronnen:
http://www.peterrdevries.nl/ => dossier Natalee Holloway
http://nl.wikipedia.org/wiki/Joran_van_der_Sloot + aanverwante links
De betekenis voor de onderzoeksjournalistiek.
Volgens het jaarboek van de VVOJ heeft het werk van Peter R. De Vries zowel een positieve kant als een negatieve kant. Het positieve is dat de bekentenis van Joran een aardige onthulling was, met als gevolg dat het onderzoek naar de verdwijning van Natalee Holloway is heropend. Het past, volgens auteur van het artikel Wil van der Schans, in het straatje van de Schiedammer Parkmoord, de Puttense Moordzaak, de Deventer Moordzaak en de zaak Lucia de B. als een zaak die door gedegen journalistiek werk “uit de doofpot is gehaald”. Ook wordt De Vries in dit artikel geloofd over zijn gebruik van de media. Het gebruik van een verborgen camera in een uitzending waar 7 miljoen mensen naar keken viel onder de norm van het VVOJ voor undercoverjournalistiek: “De informatie was écht niet op een andere manier te verkrijgen en er waren ernstige en gefundeerde verdenkingen tegen Joran van der Sloot”. Toch heeft het uitzenden van deze beelden wel een keerzijde. Joran is met zijn (gelogen?) uitspraken over zowat de halve wereld uitgezonden, zonder zijn toestemming. In Nederland is er na de uitzending zowat een heksenjacht ontstaan op Joran van der Sloot. Strijdvaardige SBS6-kijkers meenden het huis van Joran op televisieopnames te herkennen en belden aan om Joran eens een lesje te leren. Het bleek hier echter te gaan om ene Johan van der Sloot. Deze Van der Sloot werd meerdere malen met de dood bedreig omdat hij voor Joran werd aangezien. En dit terwijl nog geeneens onomstotelijk bewezen is dat Joran echt schuldig is aan het verdwijnen van Joran van der Sloot.
En hier ligt het tweede punt van de kritiek. Peter R. De Vries heeft voor het uitzenden van de Voorbanktapes niet gecheckt of Jorans uitspraken ook klopten. Achteraf bleek namelijk dat enkele uitspraken die Joran heeft gedaan niet waar konden zijn. Dus ook al bekende Joran in de opnames schuld, het was nog steeds niet bewezen. Terwijl Joran al wel in zowat heel Nederland bestempeld werd als schuldig.
Persoonlijke conclusie:
Wat betreft de betekenis voor de onderzoeksjournalistiek op zich zou je kunnen zeggen dat de reportage van Peter R. De Vries in zekere zin heeft gezorgd voor een popularisering van misdaadjournalistiek (dus niet onderzoeksjournalistiek in zijn algemeen). Het is natuurlijk moeilijk te zeggen of dit echt een trend is en of de Joranzaak ook echt een mijlpaal was, omdat er nog maar weinig vergelijkbaar materiaal na deze zaak is gepubliceerd. Maar feit is dat er zo’n 7 miljoen mensen naar de Jorantapes hebben gekeken. Vraag is dan wel of dit vanwege de sensatie is, of dat er oprechte interesse aan het ontstaan is naar het onthullen van misstanden.
Ook zou je voorzichtig kunnen concluderen dat er een commercialisering te zien is (uiteraard onder voorbehoud omdat er nog geen trend te waarnemen is), Peter R. De Vries heeft flink voor de publiciteit gekozen en heeft vermoedelijk ook aardig wat geld verdiend met zijn reportage. Waar het in de onderzoeksjournalistiek vroeger nog ging om de prestige van het artikel en het ideaal om de wereld een stukje beter te maken, lijkt het nu te gaan om winstbejag. Want een ding is zeker, door de mediahype Joran is De Vries er commercieel op vooruit gegaan.
Misschien wel de belangrijkste verandering die Peter R. De Vries veroorzaakt heeft in de onderzoeksjournalistiek is vooral van ethische aard. Peter R. De Vries heeft er eigenhandig voor gezorgd dat een rechter overbodig blijkt om een persoon door de bevolking schuldig te laten bevinden. Het feit dat Joran wettelijk gezien niet schuldig is wordt volkomen genegeerd door het Nederlandse publiek en ook de conclusie van Peter R. De Vries dat de zaak is opgelost (zie zijn site), suggereert inderdaad dat Joran schuldig is aan de verdwijning van Natalee Holloway. Eigenlijk is de grootste onthulling in de Joranzaak dat het geloof in het rechtssysteem totaal in mekaar is gezakt bij de Nederlandse bevolking. Het is dan ook verontrustend te noemen als het negeren van verantwoordelijkheid en zorgvuldigheid een trend wordt in de onderzoeksjournalistiek. Het is als een slang die in zijn eigen staart bijt. De onderzoeksjournalist maakt zich zelf onderzoekswaardig.
Om maar even te eindigen met de wijze woorden van onze rechtendocente Ruth Hopkins:
“Onderzoeksjournalisten die de overheid ter verantwoording roepen vanwege de veronachtzaming van de rechten van gewone mensen, kunnen zichzelf alleen serieus noemen en nemen als met gelijke kritische blik wordt gekeken naar de eigen machtsuitoefening ten opzichte van diezelfde burgers.”
