blog placeholder

Volgens Van Dale betekent narcistisch ‘’ziekelijk van zichzelf houdend’’ en narcisme ‘’ziekelijke liefde voor zichzelf’’. Enige mate van narcistisch gedrag vertonen veel mensen bij tijd en wijlen. Maar wanneer spreken we van een ‘narcistische persoonlijkheidsstoornis?’’ Welk gedrag hoort hierbij en hoe kunnen we iemand met deze stoornis herkennen? Hoe kijkt iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis naar zichzelf en naar de mensen om hem heen? Wat kunnen de oorzaken zijn van deze stoornis?

Waar komt de term ‘’narcisme’’ vandaan?

De term ”narcistische persoonlijkheidsstoornis” (NPS) is afkomstig uit de psychologie. De term werd het eerst gebruikt door Sigmund Freud. Het verschijnsel ontleent zijn naam uit de Griekse mythologie, namelijk het verhaal van Narcissus, die alle avances afwees en als straf verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld.

narcist

 

Wat zijn de kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS)?

  • Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis lijkt op het eerste gezicht iemand die blaakt van zelfvertrouwen en beschikt over een overontwikkeld gevoel van eigenwaarde. Maar eigenlijk wordt dit gedrag bepaald door precies het tegengestelde. Onbewust wordt een laag zelfbeeld gecompenseerd door zichzelf te beschouwen als belangrijker en beter dan anderen. Als het narcistisch gedrag zodanig aanwezig is dat het problemen in de omgeving van de persoon veroorzaakt is er sprake van een psychische aandoening en spreken we van een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS). Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis komen voor in alle lagen van de bevolking.
  • Iemand met deze aandoening is voortdurend op zoek naar bevestiging van zichzelf. Hij wil graag van zijn omgeving horen hoe goed, sterk, geweldig of knap hij wel niet is.
  • Opvallend aan iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis is het onvermogen zich in te leven in een ander. Emoties  hebben betrekking op het eigen leed. Pijn of verdriet van mensen uit de (directe) omgeving laat narcistische persoonlijkheden koud. Hij houdt geen rekening met gevoelens, behoeften en opvattingen van anderen.  Daarom hebben deze mensen, die op het eerste gezicht vaak heel charmant overkomen, uiteindelijk meestal heel veel problemen met het aangaan of onderhouden van relaties.
  • Andere mensen worden gebruikt om te voorzien in eigen behoefte of om felbegeerde doelen te bereiken. Dit kan betrekking hebben op  ambities, lichamelijke  lusten, financiële of materiele middelen, aandacht en bewondering. Meestal zijn het juist de mensen uit de directe omgeving van deze persoon die hiervoor gebruikt worden.
  • Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis  kan heel ver gaan in het manipuleren van andere mensen voor eigen doeleinden. Liegen is iets wat narcistische persoonlijkheden vaak heel makkelijk afgaat. Vaak zijn mensen met deze aandoening pathologisch leugenaars zie ook hier. Zij kunnen heel gedreven zijn in het verdraaien of verzwijgen van de waarheid en schudden zonder aarzelen de leugens zo uit hun mouw.
  • Jaloezie en wantrouwen kenmerken het gedrag van narcistische persoonlijkheden. Omdat hij denkt dat anderen zich net als hem gedragen heeft hij geen vertrouwen in de mensen uit zijn directe omgeving (zoals bijvoorbeeld partner). Soms gaat dit gepaard met paranoïde waanideeën.
  • Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis voelt zich superieur. Hij staat boven de wet en als mensen hem tegenspreken die in zijn ogen minderwaardig zijn, wordt hij kwaad. Hij gelooft dat hij meer rechten heeft dan anderen en verwacht een voorkeursbehandeling.
  • Vaak hebben mensen die aan deze psychische aandoening lijden te kampen met zware depressies als zij zich gedwarsboomd voelen in het bereiken van hun doelen.

Waardoor ontstaat een narcistische persoonlijkheid?

Vaak ligt een trauma dat in de vroege jeugd is ontstaan ten grondslag aan het gedrag van mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het kan zijn dat een gebrek aan waardering en vertrouwen in de competenties van de persoon door de opvoeders voedingsbodem is geworden voor het probleem. Het lage zelfbeeld dat toen is ontstaan wordt door het onderbewustzijn gecompenseerd door een overwaardering van het eigen ego. In zijn dromen, fantasieën en gedachten is de narcist de beste, sterkste, slimste, knapste enz.

Is een narcistische persoonlijkheid te genezen/behandelen?

 Als andere mensen ontdekken hoe de narcist werkelijk in elkaar zit kan dit grote problemen opleveren voor zowel de mensen om hem heen als de narcist zelf. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis weet niet hoe hij (of zij) moet omgaan met de emoties van de mensen uit zijn omgeving. Dit komt doordat hij zich niet kan inleven in andermans emoties. Uiteindelijk kan de aandoening leiden tot grote verliezen op het vlak van relaties, werk, aanzien. De persoon zal alle oorzaken van de ontstane problemen buiten zichzelf zoeken. Als hij toch te kennen geeft dat hij zelf een probleem heeft, zal dit gebagatelliseerd worden en geeft hij al snel aan ”genezen” of ”veranderd” te zijn.

Uit verschillende onderzoeken is echter gebleken dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken meer continuïteit vertonen dan andere. Ofwel, deze zijn moeilijk te veranderen. Dit is vooral het geval bij een gebrek aan empathische vermogens, gevoelsarmoede, en grandiositeit. Precies die kenmerken die iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vertoont.  Therapeuten zijn sceptisch in de mogelijkheid tot het genezen van iemand met deze stoornis. Een narcistische persoonlijkheid kan in therapie gaan maar of deze therapie überhaupt kans van slagen heeft is  afhankelijk van motivatie, zelfinzicht, cognitieve en sociale vaardigheden en een hoge frustratietolerantie.  Eigenschappen waar een narcistische persoonlijkheid doorgaans niet over beschikt. Als een narcistische persoonlijkheid jarenlang mensen heeft gemanipuleerd en na ontmaskering na een half jaar al vol overtuiging aangeeft ”veranderd” te zijn zonder dat daadwerkelijk in zijn gedrag te tonen, kan men deze zogenaamde verandering beter met een hele grote korrel zout nemen.