Inlevingsvermogen: Het vermogen van mensen om zich te kunnen verplaatsen in de metaforische schoenen van een ander. Oftewel; proberen voor te stellen hoe een ander de dingen om hem of haar heen ziet. Waarom heeft de mens het en wat is het nut ervan?
Vrijwel elk mens is in het bezit van een bepaalde mate van inlevingsvermogen, maar de hoeveelheid is nogal ongelijk verdeeld. Mensen met Autisme of andere vergelijkbare cerebrale aandoeningen hebben vrijwel tot geen inzicht in de zienswijze van anderen en leven hun leven in de vaste veronderstelling dat wat zij beleven het enige ware is. Aan de andere kant van het spectrum van inleven zijn mensen die zichzelf soms kunnen veliezen in de gevoelens van een ander. Ze kunnen zich niet afsluiten van de mensen om zich heen en raken soms zelfs uitgeput van al die emoties die zij bij anderen ervaren.
Inlevingsvermogen begint zich bij peuters al te manifesteren, dit bewijst dat empathie (een ander woord voor inlevingsvermogen) een evolutionair nut heeft. Wij als mensen zijn sociale dieren en het is daarvoor van belang dat wij signalen uit onze eigen groep kunnen opvangen en interpreteren. Het is goed dat wij kunnen zien of iemand pijn heeft of misschien boos is, of hij of zij ons leuk vind of juist niet.
De manier waarop wij ons inleven in de gedachtenwereld van anderen komt tot stand als wisselwerking tussen onze hersenen en onze zintuigen. Onze ogen zijn hierbij natuurlijk het belangrijkst. Visuele informatie zal als eerste onze hersenen binnenkomen en gebaseerd op voorbeelden uit het verleden op een bepaalde manier geinterpreteerd worden. Dit klinkt natuurlijk heel eenvoudig zo hier in een zin snel opgeschreven, maar is in werkelijkheid een zeer complex proces dat zelfs de kleinste details niet over het hoofd ziet. Het gaat hierbij om het lezen van het gezicht, de stand van ogen, mond en andere onderdelen van het gelaat die als totaalplaatje een emotie tonen. Verder is er natuurlijk ook de houding van het hoofd en ook van het lichaam. Hoe staan de schouders? Wat is de vorm van de rug en hoe houdt een persoon zijn armen en handen? Wat is de stand van zijn voeten en benen? Al deze onderdelen worden in een fractie van een seconde waargenomen en van mening voorzien in de hersenen. De conclusie die je trekt komt dus voort uit datgene wat je waarneemt en de herinneringen die je hebt van soortgelijke ervaringen uit het verleden.
Het nut van ons inlevingsvermogen is natuurlijk duidelijk. Zonder empathie kunnen moeders niet zien wat hun kinderen nodig hebben, kunnen kinderen niet zien of hun ouders iets goed vinden of juist stout. Zonder dit vermogen zouden er dagelijks zoveel misverstanden ontstaan dat samenleven al heel snel onmogelijk zou worden en er alleen nog maar conflicten zouden zijn. Inlevingsvermogen is wat onze beschaving beschaafd houdt.
