Een gemiddelde stad staat bekend om haar drukte, activiteit, consumptie, handel en plezier. Hier worden twee stadsgezichten behandeld uit totaal verschillende tijdperken. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Is er vooruitgang geboekt sinds de 14e eeuw? Niet alleen de stadgezichten opzich verschillen, maar ook de uitvoeringen gaan met hun tijd mee.
Ambrogio Lorenzetti werd geboren en stierf in Siena. Hij was actief als kunstschilder tussen ongeveer 1317 en 1348. Zijn werk toont de invloed van Simone Martini, hoewel het naturalistisch is. Ambrogio Lorenzetti werd vooral bekend door de fresco’s die hij maakte voor het Palazzo Pubblico in Siena (Het goede bewind en Het slechte bewind).
Om het leven in een goed geordende stad zo realistisch mogelijk weer te geven, moest de kunstenaar de huizen en de straten vullen met veel drukte en activiteit. Je ziet winkeliers achter hun toonbanken, dansende meisjes op straat en een adellijk jachtgezelschap dat zojuist de stad uit gaat, terwijl boeren met hun producten naar de stadspoort toe komen lopen.
Juist door die vrolijke en drukke menigte en door de verhouding tussen mensen en gebouwen krijgt het schilderij zijn echtheid. Let eens op de details, zoals links de koepel en de markante, zebragestreepte toren van de dom. Het uitzicht rechts over het platteland rond Siena is het eerste echte landschap sinds de Klassieke Oudheid. Duidelijk is dat de mens hier bezit heeft genomen van de natuur. De hellingen zijn voorzien van terrassen met wijnstokken in geometrische afwisseling met weiden en velden. In dit decor zijn de boeren bezig met hun seizoenarbeid.
Stadsgezicht in Logorama
Waar het in de middeleeuwen een romantisch stadsplaatje betreft gaat het in de hedendaagse versie over statements en copyrights. Het Franse collectief H5 heeft er bewust voor gekozen om duizenden bestaande logo’s van bekende en minder bekende bedrijven ongevraagd in hun internetfilm te plaatsten. Een medewerker van het Nijmeegse korte film festival Go Short (17-21 maart), waar Logorama zijn Nederlandse première beleeft, laat weten dat het filmpje al een paar keer online is verschenen, maar steeds vrij snel weer werd verwijderd. Volgens onbevestigde geruchten zou dit wegens copyrightkwesties zijn. Maar omdat de film een satirisch karakter heeft zou het beeldmerkgebruik onder ‘fair use’ vallen.
Er is een groot succes berijkt, het filmpje ging in Cannes in première en maakt sindsdien een zegetocht langs allerlei festivals. Zo is er ook een ware Oscar binnengehaald.
Vergelijking
Zo vertrouwd als Logorama overkomt, zo knus lijkt het stadsgezicht van Lorenzetti. Weinig van ons zouden daadwerkelijk terug willen naar de middeleeuwen, met name vanwege de luxe die we nu gewend zijn. Maar de stad vol logo’s is toch wel erg confronterend. Zijn we echt zo materialistisch, geven we zoveel om logo’s en merken? En is dat erg? Daar zijn de meningen over verdeeld.
Lorenzetti geeft een stad weer die volgens hem ideaal is, zoals het hoorde in die tijd. De makers van Logorama lijken vooral kritiek te hebben. Dit lijkt een groot verschil tussen kunst van toen en nu. Hoeveel schilderijen uit de 14e eeuw zijn er die kritiek hebben op de maatschappij? De meeste werken geven voornamelijk neer wat er is. Kunst van nu gaat er liever tegenin.
