Een groot deel van zijn leven heeft Goethe doorgebracht met het bestuderen van kleuren op wetenschappelijke wijze, vanuit een fysisch oogpunt. Goethe heeft zijn kleurenleer in 3 delen gepubliceerd.
Wie was Johann Wolfgang von Goethe ?
-
Goethe’s jeugd
Goethe is geboren op 28 augustus 1749 in Frankfurt am Main, te Duitsland. Zijn vader, Johann Casper Goethe, was een rijke man met een hoge status. Hij zag dan ook persoonlijk toe op het onderwijs van zijn zoon, die rechten studeerde aan verschillende universiteiten in Leipzig en Strasbourg. Na zijn studies ging Goethe in 1772 werken op het hoogste gerechtshof van het Duitse Rijk, namelijk bij het Reichskammergericht in Wetzlar.
-
Hoe kwam Goethe terecht in Weimar ?
Op het moment dat Goethe net een slechte relatie met Charlotte Buff achter de rug had, kreeg hij een uitnodiging om te verhuizen naar Weimar van de Hertog van Saksen-Weimar-Eisenach, namelijk Karel August. Goethe verhuisde in ’75, en bleef voor de rest van zijn leven daar.
Goethe hield zich vooral bezig met het schrijven, onder andere ‘Faust’, ‘Dichtung und Warheit’ en zijn autobiografische proza ‘Aus Meinem Leben’.
-
Traditionele kunstreis naar Italië
In die tijd was het traditie voor rijke zonen om een kunstreis te maken naar Italië. Goethe was in ’86 stiekem vertrokken. Hij overwoog een carriere te beginnen als kunstschilder, maar hij is later toch van dat idee afgestapt. Zijn observaties in Italië zijn wel het begin geweest van Goethe’s kleurenleer. Na een verblijf moest Goethe helaas terug, om mee te helpen vechten in de oorlog tegen Frankrijk.
Goethe’s kleurenleer
Goethe is op de gedachte gekomen voor een kleurenleer toen hij in zijn kamer een afwisselende blauwe (cyaan) en gele kleur zag in een doorschijnende buste tegen een donkere en lichte achtergrond. Van dit standpunt, bedacht hij zich dat geel en blauw dus de enige twee basiskleuren zijn. Hierna ging hij deze twee kleuren inventariseren. Dit door het toevoegen van een soort waas. Op deze manier wordt geel van oranje naar rood, en kleurt blauw via donkerblauw naar paars. Dit verklaart de aanwezigheid van andere kleuren.
Door het doortrekken van deze twee lijnen onstaat er een kleurencirkel. Bovenaan staat rood (magenta) omdat dit de sterste kleur is. Die gaat van oranje naar geel, langs groen, blauw, donkerblauw, paars en dan zijn we weer terug bij rood. In deze cirkel staan de complementaire (contrasterende) kleuren tegen over elkaar;
- Magenta – groen
- Cyaan – oranje
- Geel – paars
Goethe ging proeven uitvoeren met een prisma. Hierbij kwam hij erachter dat deze op dezelfde wijze functioneert tegen een lichte achtergrond als tegen een donkere. Hij besefte dat de kleuren die hij zag door het prisma (denk aan het album ‘Dark Side of the Moon’ van Pink Floyd, waar een prisma die het licht breekt afgebeeld staat) enkel optisch waren, maar hij was er van overtuigd dat deze nagemaakt konden worden met verf.
