Atropa

Atropa is een toneelstuk gebaseerd op het oude Troje, uitegvoerd door vurige monologen.

Korte samenvatting van de inhoud
Het verhaal speelt zich af in het oude Griekenland. Het is eigenlijk een klaagzang over oorlog die zich vooral op de diepgang van de teksten richt. Het menselijke lijden staat erg centraal. De grotere verhaallijn die het lijden veroorzaakt en eigenlijk het verhaal zou moeten maken, is niet erg duidelijk. De voorstelling bestond eigenlijk voornamelijk uit verhitte monologen van de acteurs die ieder hun persoonlijke lijden in beeld wilden brengen. Het toneelstuk was wel gebaseerd op het verhaal over de oorlog van Troje: Helena was met de Trojaanse prins Paris mee gegaan naar Troje terwijl zij getrouwd was met een Griek, Menelaos. Dit was de aanleiding voor het uitbarsten van de Trojaanse oorlog. In Griekenland wil de opperbevelhebber van de Griekse vloot, Agamemnon, om de oorlog in te gaan zijn dochter Ifigenia opofferen aan de goden. Hij lokt haar naar Aulis met de leugen dat zij met de Griekse held Achilles zal trouwen. Zijn vrouw Klytaimnestra is hier sterk op tegen maar Ifigenia wordt toch onder toeziend oog van de bevolking vermoord. In Troje lijdt de koningin van Troje, Hekabe om het overlijden van haar twee zoons en om haar dochter Kassandra die oorlogsbuit is geworden voor de Griekse Agamemnon. Zij ziet ook toe hoe haar eens zo trotse en mooie stad geheel verwoest wordt door de Grieken. De grootste Trojaanse held Hektor sterft in een gevecht met Achilles en zijn zoon Astynax wordt door Agamemnon van een balkon gegooid om het geslacht van Hektor helemaal uit te roeien.

Personages
De belangrijkste personages:Agamemnon: Hij was de slechterik in het verhaal. Het leek alsof hij geen gevoelens had en iedereen hardvochtig omlegde voor de trots van zijn vaderland. Dit personage was niet geheel geloofwaardig omdat zulke typen niet veel voorkomen en het dus ook moeilijk is om je in te beelden dat iemand werkelijk zo’n slecht persoon kan zijn. De acteur die Agamemnon vertolkte (Vic de Wachter) kon echter wel goed toneelspelen. Ifigenia: Gespeeld door Abke Haring. Zij is de dochter van Agamemnon die opgeofferd werd voor de Trojaanse oorlog. Ze vertelt eerst over haar zogenaamde huwelijk met Achilles en accepteert later dat zij zal moeten sterven voor haar vaderland. Ze heeft een afkeer voor haar vader. Helena: Is het mooie Griekse meisje, gespeeld door Ariane van Vliet, dat haar land verraad door met de Trojaanse prins Paris mee te gaan naar Troje, haar Griekse echtgenoot achterlatend. Zowel de Grieken als de Tojanen krijgen een hekel aan Helena vanwege haar verraad. Ik vond van alle karakters haar het geloofwaardigst. Hekabe:Gespeeld door Marlies Heuer. De Trojaanse koningin die erg lijdt onder het verlies van haar familie en haar stad. Zij heeft niemand meer over. Ik heb het meeste meegeleefd met Helena. De actrice speelde erg goed en ik kreeg echt de indruk dat ze meende wat ze zei. Helena leed eronder dat zij als de oorzaak van de Trojaanse oorlog werd gezien en zij voelde dan ook een ongekend schuldgevoel. Aan de andere kant kon ze geen spijt hebben van haar daad omdat ze verliefd was op Paris. Hierom zit zij in een hopeloze situatie en het feit dat niemand sympathie of begrip voor haar kan opbrengen maakte dat ik erg met haar meeleefde. Ik was zeer onder de indruk van de acteurs in Atropa. Ze speelden allemaal erg goed en met veel bezieling. Dit zorgde voor een hogere geloofwaardigheid en maakte het ook leuker om naar het stuk te kijken.

Het toneelbeeld
De voorstelling vond plaats in het Chassé theater in Breda, in de Finntaxzaal. De zaal zat lang niet vol en het publiek was geconcentreerd in het midden van de zaal. Er zat ongeveer honderd man, wat de voorstelling wat intiemer maakte. Het toneel stond redelijk vol. Op de achtergrond hing een groot scherm dat telkens iets anders uitbeeldde. Soms was er een zee op geprojecteerd, een andere keer zorgde snel voorbij bewegende beelden voor meer spanning in het stuk. Er werd ook veel met licht gespeeld. Als 2 mensen bijvoorbeeld ruzieden werden hun woorden kracht bij gezet door felle lichtflitsen. Als de aandacht echt op één persoon gericht moest zijn, werd er een enkele spotlight geplaatst op deze persoon en was de rest van het toneel in duisternis gehuld. De verschillende lichteffecten maakten de voorstelling spannender en interessanter. Over een groot gedeelte van het podium lagen allemaal kiezelstenen verspreid om de kust van Griekenland uit te beelden. Voor deze kiezelstenen lagen platte tegels die waarschijnlijk de straten voor moesten stellen. Een beetje achterop het podium stond een stapel van verschillende stenen waarop Helena een groot gedeelte van de voorstelling zat. Alle spelers droegen kostuums. Ze hadden kleding aan die men in het oude Griekenland ook droeg. Zo droegen de vrouwen allemaal lange jurken met grote slepen die er Grieks uitzagen. Op deze manier werd het beeld dat het verhaal zich in Griekenland afspeelde versterkt.

Muziek en geluidseffecten
Muziek en geluid speelden best een belangrijke rol in deze voorstelling. Als inleiding van het stuk werd muziek ingezet maar het stond soms ook op als achtergrond bij een dialoog of monoloog. In een scène waarin niet gepraat werd, was ook duidelijk muziek te horen. Andere geluidseffecten zorgden ervoor dat er meer passie achter de woorden van de acteurs kwam en maakte alles wat spannender.

Structuur
De gebeurtenissen werden in chronologische volgorde verteld. In de voorstelling verstreek de tijd niet zo heel snel, er zaten geen echte grote tijdsprongen in. Wisseling van plaats werd duidelijk door de verschillende acteurs. Zo was Hakebe alleen in Troje te vinden en nooit in Griekenland

Kunstenaar
De regisseur van Atropa is Guy Cassiers, artistiek leider van het Toneelhuis. Cassiers werd geboren in 1960 in Antwerpen. Hier ging hij na zijn middelbare school studeren aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Toen hij deze studie had afgerond schreef hij vooral toneelstukken voor jongeren en kinderen. Na een tijd freelance te hebben gewerkt, kwam hij terecht bij het Rotterdamse RO theater waar hij onder andere Angels in America realiseerde. Vanaf 2006 is Cassiers de leider van het Toneelhuis te Antwerpen. De tekst van het toneelstuk is geschreven door Tom Lanoye. Lanoye werd in Sint-Niklaas geboren in 1958. Tom studeerde aan de universiteit van Gent en heeft een periode lang boekjes met poëzie geschreven die hij zelf uitbracht. In 1985 kwam met Een slagerszoon met een brilletje zijn prozadebuut. Tom Lanoye is o.a. verantwoordelijk voor de bekroonde voorstelling Ten Oorlog. De verschillende acteurs zijn allemaal verbonden met het Antwerpse Toneelhuis. Zij hebben allen een opleiding voor toneel gevolgd.

Context
Als context zal ik de oorspronkelijke mythe van de Trojaanse oorlog vertellen. Het verhaal begint op de bruiloft van Peleus en Thetis. Alle goden en godinnen waren uitgenodigd op het grote feest behalve Eris, de godin van de Twist. Natuurlijk werd Eris hier boos om en zij bedacht om wraak te nemen een plan om het huwelijksfeest te verpesten. Eris nam een gouden appel waar de tekst ‘voor de mooiste’ opstond en gooide deze tussen de gasten. De gasten kregen allemaal ruzie over de vraag wie nu de mooiste was en de appel zou krijgen. Uiteindelijk werden de gasten het eens dat het tussen Hera, Pallas Athene en Aphrodite zou gaan. De 3 godinnen gingen naar oppergod Zeus om hem te laten beslissen wie de appel zou krijgen. Zeus gaf hier echter geen antwoord op maar verwees hen door naar de Trojaanse prins Paris. Alle 3 de dames beloofden Paris een gift als zij de appel zouden krijgen. Paris besloot dat de appel naar Aphrodite zou gaan omdat zij hem het beste geschenk zou geven: de mooiste vrouw op aarde. Paris hoorde hierna dat de mooiste vrouw op aarde in Sparta woonde. Hij ging naar Sparta toe om de mooiste vrouw, genaamd Helena voor zich te winnen. Helena was echter al getrouwd met de koning van Sparta, Menelaos. Toch werd Helena verliefd op Paris en ging samen met hem mee naar Troje. Menelaos was woedend en startte uit wraak een oorlog tegen de Trojanen. In de oorlog vielen veel doden en de beide partijen boekten weinig resultaat. Na 10 jaar oorlog voeren bedacht de Griekse Odysseus een list om de Trojanen te verslaan. De Grieken bouwden een groot, houten paard waar ongeveer 30 van hun mannen zich in konden verstoppen. Ze vertelden de Trojanen dat ze zich overgaven en schonken hen zogenaamd het paard. De Trojanen lieten het paard langs de stadsmuren naar binnen en vierden feest omdat ze de oorlog eindelijk gewonnen hadden. Midden in de nacht, toen alle Trojanen moe waren van het feesten en bovendien stomdronken waren, braken de Grieken het paard uit en openden de stadsmuren. Het hele Griekse leger stormde Troje binnen en vermoordde bijna alle Trojaanse mannen. De Griekse vrouwen en kinderen werden als slaven meegevoerd naar Griekenland. Helena, de vrouw die de oorzaak was van de oorlog, ging met haar man Menelaos mee terug om het nog eens te proberen.

Kijker
Naar mijn mening ging de voorstelling over het verwoorden van het menselijke lijden in tijden van oorlog. In Atropa werden erg veel monologen gegeven en was er niet veel actie te zien. Deze voorstelling richtte zich echt op de weergave van het gevoel. Hetgeen mij boeide in deze voorstelling was de passie en het vuur waarmee de spelers op het toneel stonden. Ze staken zo overtuigend hun tekst af dat het publiek volledig in hun greep was. Wel vond ik dat de voorstelling te lang duurde. De totale duur was 3 uur en dat is naar mijn mening net iets te veel van het goede. Ik denk dat de regisseur goede middelen heeft gebruikt om de voorstelling zo interessant en spannend mogelijk te maken. Zo zorgden de geluiden en belichting voor een bepaalde spanning. Ik vond alleen wel dat de monologen en sommige dialogen te lang duurden en dat er te lang bij een moment werd stilgestaan. Het decor vond ik erg mooi. Het bood je meer de gelegenheid om je goed in te leven in het stuk en maakte het allemaal net wat realistischer. Als ik deze voorstelling zou willen aanraden aan iemand zou ik hem of haar vertellen wat een enorm talent de acteurs in dit stuk hebben. Hun hartstocht maken het een stuk boeiender om naar te kijken. Wel moet ik zeggen dat het allemaal een beetje te ver uitgemolken is. In de oorspronkelijke mythe gebeurt heel veel maar in deze voorstelling gebeurt er betrekkelijk weinig en wordt er weinig over de gebeurtenissen verteld. Al met al vond ik het niet erg om naar deze voorstelling te kijken maar had ik toch liever een stuk gehad waarin wat meer interactie tussen de verschillende spelers is en waarin de gebeurtenissen belangrijker zijn dan de gevoelens.