De verhalen over kanker en zijn risicofactoren zijn gewoonlijk geworden in de huidige media. Maar de berichten in deze verhalen kunnen soms verwarrend zijn. Er werd gezegd dat de meeste dingen onder de zon (en zelfs de zon zelf) op een bepaald niveau kanker kunnen veroorzaken of dat ze juist beschermend werken.
Waarom heerst er verwarring?
Niet alle wetenschappelijke onderzoeken zijn even betrouwbaar en dit kan verwarring opleveren. Sommigen worden goed uitgevoerd en produceren nauwkeurige en betrouwbare resultaten. Anderen worden minder zorgvuldig uitgevoerd waardoor de resultaten op toeval kunnen berusten of dat conclusies simpelweg verkeerd worden getrokken. Maar de media kunnen beide soorten onderzoeken melden en ze kunnen dan moeilijk van elkaar worden onderscheiden.
In het bijzonder is het bestuderen van het verband tussen levensstijlfactoren en kanker heel moeilijk. De wetenschappers kunnen niet zomaar op mensen gaan experimenteren zoals ze bij cellen of bij chemicaliën doen. Bijvoorbeeld kunnen wij niet zomaar een groep mensen ertoe brengen om ongezonde levensstijlen voor een jaar te laten hebben en dan dat te vergelijken met een gezonde groep. In plaats daarvan moeten wetenschappers grote aantallen mensen bekijken en een verband tussen risicofactoren en ziekte te vinden. Dit is een speciaal gebied van onderzoek dat epidemiologie wordt genoemd.
Verbanden vinden
Verbanden vinden tussen risicofactoren en ziekte kan moeilijk zijn omdat alle aspecten van onze levensstijl op elkaar inwerken. Als voorbeeld zouden epidemiologen kunnen zien of zwaarlijvigheid het risico van kanker verhoogt. Je zou kunnen denken dat zij statistieken van kanker in zwaarlijvige mensen met de statistieken van mensen met een gezond lichaamsgewicht kunnenvergelijken. Maar zo eenvoudig is het niet.
De zwaarlijvige mensen zullen eerder lichamelijk inactief zijn en ongezond eten, beiden kunnen het risico voor kanker onafhankleijk van elkaar verhogen. Zo moeten de epidemiologen zeer zorgvuldig zijn om rekening te houden met andere factoren die hun resultaten kunnen beïnvloeden.
Betrouwbaarheid in getallen
Wegens deze moeilijkheden kunnen de studies worden herhaald om te zien of dezelfde resultaten worden gevonden. Als veel onderzoeken dezelfde conclusie trekken, zal het hoogstwaarschijnlijk nauwkeurig zijn. Een voorbeeld hiervan is het verband tussen het roken en longkanker bewezen in honderden analyses sinds de jaren vijftig.
Soms worden delen van onderzoeken gemeld in de pers. Zelfs als ze goed werden uitgevoerd, moeten de resultaten gewoonlijk door andere wetenschappers worden bevestigd.
