Kaarsen branden en Barry White speelt op de achtergrond. In bed liggen man en vrouw naast elkaar, starend naar het plafond. De vrouw wendt onzeker haar gezicht af. Is ze te nauw? Is er iets verkeerd daar beneden? Zal het hen ooit lukken?
Vaginisme is een lichamelijke aandoening die reeds veel misverstanden veroorzaakte en onzekerheid teweegbracht bij vrouwen, maar ook bij hun partners. In dit artikel wordt een algemene uitleg geboden over wat er bij vaginisme met het lichaam gebeurt, de oorzaken ervan en eventuele oplossingen. Het is echter belangrijk om bij lichamelijke stoornissen een dokter te raadplegen.
Wat is vaginisme?
Vrouwen met vaginisme spannen onvrijwillig hun bekkenbodemspieren op, wat geslachtsgemeenschap bijna onmogelijk maakt. Het valse gevoel van ‘te nauw’ te zijn, wordt veroorzaakt door de verhoogde spanning in de spieren rond de vagina. Deze spanning kan reeds plaatsvinden voordat er iets in de buurt van de vagina komt. Wanneer penetratie wordt geforceerd, kan dit een hevige pijn veroorzaken.
Omdat vrouwen met vaginisme vaak onzeker zijn over deze aandoening, wordt er weinig over gepraat, waardoor de onzekerheid zich spreidt. Een Amerikaanse studie rapporteerde in 10% tot 15% van de vrouwen een consistente coïtale pijn, doch taboe kan voor een vertekende conclusie zorgen. We kunnen stellen dat vaginisme vaker voorkomt dan wordt verondersteld.
Vaginisme komt voor in verschillende gradaties, wat bij de patiënte voor verwarring kan zorgen. Bij apaneurie spannen de spieren rond de vagina zich enkel op bij de nadering van het andere geslacht, verder blijft de patiënte de spieren wel controleren. Een tampon inbrengen lukt dan bijvoorbeeld wel, maar geslachtsgemeenschap niet. Compleet vaginisme betekent dat de vagina niets naar binnen laat en voor elk voorwerp in elke situatie opspant. Indien de patiënte in bepaalde situaties wel en bepaalde situaties geen geslachtsgemeenschap kan hebben, spreekt men van situatief vaginisme. Daarnaast wordt er ook een onderscheid gemaakt tussen primair en secundair vaginisme. Bij primair vaginisme wordt een eerste geslachtsgemeenschap onmogelijk, terwijl bij secundair vaginisme geslachtsgemeenschap in het verleden wel mogelijk was.
Oorzaken van vaginisme
Een psychologische oorzaak kan een traumatische gebeurtenis zijn. Deze psychologische problemen kunnen ervoor zorgen dat de bekkenbodemspieren zich onbewust opspannen. Een trauma kan ernstig zijn en psychologische behandeling vereisen, zoals bij seksueel misbruik. Een banaal trauma kan ontstaan nadat de eerste poging tot geslachtsgemeenschap pijnlijk was, waarna de vrouw bij de daaropvolgende pogingen de spieren (onbewust) zal opspannen en daardoor opnieuw pijn ervaren. Lichamelijke therapie kan deze vicieuze cirkel doorbreken. Onvoldoende kennis over seksuele educatie kan voor onzekerheid zorgen, wat tijdens gemeenschap een verhoogde spanning in de bekkenbodemspieren kan veroorzaken.
Lichamelijke oorzaken moeten echter worden uitgesloten alvorens aan een therapeutische behandeling te beginnen. Deze kunnen een pijn bij gemeenschap veroorzaken waardoor de spieren samentrekken (spasme), denk bijvoorbeeld aan vaginale infecties. Een bezoek aan de gyneacologe kan je helpen om de oorzaak te bepalen.
Behandelingen
Een bezoek aan de gyneacoloog lijdt meteen tot een algemene medische behandeling, waarbij eventuele lichamelijke oorzaken worden vastgesteld en behandeld.
De kinesitherapeutische behandeling zorgt ervoor dat de vicieuze cirkel waarin de patiënte zich bevindt (angst-spanning-pijn-angst-…) wordt doorbroken door een gespecialiseerde kinesitherapeut-seksuoloog. De therapeut begeleidt de patiënte bij een betere kennis van het lichaam, met de nadruk op de genitaliën en spieren. De patiënte zal de spieren leren controleren (opspannen en ontspannen) in verschillende posities. Deze behandeling heeft een hoog succesratio en helpt ook de spanningen rondom geslachtsgemeenschap te elimineren.
Een psychoseksuele behandeling heeft net zoals de kinesiterapeutische behandeling als doel om de patiënte te helpen tot een fysiologische relaxatie te komen. Hier wordt zowel een gemeenschappelijke als een individuele behandeling geboden, waarbij de patiënten zich leren aan te passen aan de negatieve impact van hun beperkingen op hun seksualiteit. De therapie richt zich eveneens op de seksuele ontwikkeling van de patiënten, dus is in vergelijking met de kinesitherapeutische behandeling ook een psychologische hulp voor zowel de patiënte als haar partner.
Conclusie
Indien een vrouw klachten heeft over een ‘te nauw’ gevoel of het ongewenst opspannen van de bekkenbodemspieren, dan mag vaginisme niet meteen uitgesloten worden. Een bezoek aan de gyneacoloog kan de oorzaak helpen bepalen en een geschikte behandeling voorstellen. Deze aandoening komt zowel voor bij jonge als bij oudere vrouwen, en wordt vaker verzwegen dan verholpen. Een eenvoudige behandeling kan de oplossing zijn voor heel wat individuele en relatieproblemen.
