De meeste mensen vinden het heerlijk om te zonnebaden. Een belangrijk doel van het zonnebaden is zeer zeker het ‘bruin worden’. Dit geldt tenminste voor mensen met een lichte huidskleur. Een tintje is voor velen nog altijd een teken van gezondheid.
Wat gebeurt er als je in de zon gaat liggen?
UV-straling is in principe schadelijk voor de huid. Naast het rood worden en/of verbranden van de huid, heeft het ook negatieve gevolgen voor je DNA. Het zorgt voor veranderingen in je DNA en daar wil de huid zich tegen beschermen. De melanocyten in de opperhuid maken pigment (melanine) aan en geven dit door aan de hoorncellen. Deze cellen hebben de melanine immers nodig, want ze vormen de buitenste (en dus kwetsbaarste) laag van de huid. De hoorncellen leggen de melanine op hun celkern, waardoor het DNA afgeschermd is tegen de UV-straling van het zonlicht. Ook schilferen minder hoorncellen af, waardoor je huid dikker wordt. Dit is ook een proces waardoor je huid merkbaar bruiner wordt.
Behalve dat het je huid dikker maakt en zorgt voor een bruine kleur, heeft UV-straling ook andere (positieve) gevolgen. Zo zorgt het bijvoorbeeld voor de aanmaak van vitamine D3. Endogene (van binnen afkomstig, dus door je lichaam zelf aangemaakt) productie als gevolg van blootstelling van de huid aan UVB-straling is verreweg de belangrijkste bron van vitamine D3 voor de meeste mensen. De hoogste synthese vindt plaats bij straling tussen 295 en 297 nm. Vitamine D3 wordt gevormd uit 7-dehydrocholesterol, dat zich al in je lichaam bevindt.
Het lichaam heeft een grote capaciteit om vitamine D3 aan te maken. Iemand in badkleding die net zolang in de zon zit totdat een lichte roodkleuring van de huid optreedt, doet de bloedspiegels van vitamine D3 evenveel stijgen als wanneer deze persoon 10.000 tot 25.000 IE vitamine D3 via een voedingssupplement zou nemen. (Ter vergelijking: mensen die wonen in een tropisch klimaat, maken naar schatting 10.000 IE (250 µg) per dag aan, 100 maal meer dan de in Nederland aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen.)
Vitamine D zorgt voor stevige botten en tanden doordat het de opname van calcium en fosfor bevordert. Een tekort aan vitamine D kan zorgen voor Rachitis, ook wel Engelse ziekte genoemd (onvoldoende botvorming bij jonge kinderen), spierzwakte en op oudere leeftijd kan het bijdragen aan botontkalking. Het bot wordt zwakker en er zullen eerder breuken optreden. Gezonde voeding levert een deel van de noodzakelijke vitamine D en UVB-straling vult dit aan.
Nog een positief gevolg van UV-straling is dat je stemming verbetert. In de zomer is onze stemming vaak prima, alles gaat vaak erg makkelijk. In de winter daarentegen, lijden we vaak aan vermoeidheid, we voelen ons minder goed, de concentratie vermindert en we hebben vaak last van stress en hoofdpijn. Het zenuwstelsel geeft hiermee aan dat het meer zonlicht nodig heeft om goed te kunnen functioneren. (Overigens is dit verschijnsel bij sommige mensen sterker dan bij anderen).
