De sauna wordt door velen gezien als een plaats om te ontspannen en de poriën te reinigen. Enkelingen hebben gehoord van verschillende andere heilzame werkingen van de sauna, maar weinig zijn zich bewust het nut van sauna sessies voor sporters. Zowel in Finland als in de Sovjet unie werd regulier gebruik gemaakt van de sauna onder andere om het herstel te bevorderen.
Bij de Olympisch spelen in 1924 in Parijs werd zelfs een saunahut aangelegd op verzoek van de Finse atleten. Finse loper Paavo Nurmi won goud op de 5000 meter en twee uur later op de 1000 meter bij temperaturen van 35°C in de schaduw.
Wetenschappers zijn het erover eens dat de sauna invloed kan hebben op de verbetering van prestaties, en het spierherstel kunnen bevorderen. De sauna is sindsdien een standaart hulpmiddel geworden voor sporters op hoog niveau. Ook bij de Sovjets was de sauna al veel eerder herkent als belangrijk hulpmiddel en door hun grootschalige gebruik van de sauna zijn specifieke protocols ontstaan, deze zal ik in de volgende paragraaf behandelen.
Voor de sauna
Het is aan te bevelen voor de sauna te douchen en als het mogelijk is de huid te reinigen met zeep, een scrubspons of scrubzout/gel. Op deze manier worden de poriën ontdaan van vuil en kunnen afvalstoffen beter worden afgevoerd via het zweetproces.
U neemt het liefst twee handdoeken mee, een om op te liggen of zitten in de sauna en een om u later af te drogen na het douchen. Daarnaast heeft u een fles of bidon nodig, het liefst gevult met een mix van sportdrank en water of vruchtensap en water. Deze dranken bevatten electrolyten, mineraalzouten die het lichaam onder andere nodig heeft voor de vochtregulatie. Deze electrolyten worden voor een deel afgevoerd via het zweet en moeten worden aangevult om het lichaam te kunnen rehydreren.
Saunatijd en frequentie
1- 3 keer per week
10 – 15 minuten per keer
Het liefst minimaal 3 uur na een training
Het is het beste om na het douchen niet nog een keer gebruik te maken van de sauna, de voordelen van een tweede saunaronde zijn te verwaarlozen als deze er al zijn. Men riskeert daarnaast uitdroging.
De temperatuur
Over het algemeen worden sauna’s van tussen de 80 en 90°C aangeraden. Bij een traditionele sauna is het aanbevolen enkele scheppen water over de stenen of kolen te gieten. Hierdoor wordt de luchtvochtigheid verhoogd en wordt zweten extra gestimuleerd. Dit komt omdat het zweet niet meer kan verdampen op de huid. Gevoelsmatig zal de temperatuur daarom ook stijgen.
Tijdens de sauna
Allereerst is het het beste om te liggen in de sauna wanneer dit mogelijk is. Hierdoor wordt de bloeddruk beter onder controle gehouden en kunt u uw lichaam meer ontspannen. Om je lichaam te laten wennen aan de hoge temperatuur is het goed om eerst 3 minuten op de eerste trede te liggen of zitten. Daarna enkele minuten op de middelste trede waarna u de de resterende tijd (van de 15 minuten) uitzit op de hoogste zitplaats. Het is goed om de laatste 2 of drie minuten in een zittende positie door te brengen, dit zorgt dat men minder lichthoofdig is wanneer men de sauna uitloopt.
Na de sauna
Na de sauna is het aan te raden een koude douche te nemen. Hiermee helpt u het lichaam te normaliseren en bevordert de bloedcirculatie naar de interne organen. Het hormoon serotonine wordt afgegeven wat zorgt voor een blij en voldaan gevoel. Daarnaast zullen de huidporiën zich sluiten waardoor u minder vatbaar bent voor ziekteverwekkers en vervuiling.
Drink voldoende! Voor, tijdens en na de sauna is het nodig voldoende te drinken, het liefst in de vorm van mogelijk verdunde sportdranken, fruit of groentesappen. Als u tijdens de sauna liever gewoon water drinkt, zorg dan dat u na de saunasessie gebruik maakt van deze dranken. Geef uw lichaam minimaal 24 uur om het vochtverlies te compenseren.
Voordelen van het saunagebruik
Saunas stimuleren de afgifte van groeihormoon, zorgen voor spierontspanning en toegenomen doorbloeding. Door het zweetproces worden afvalstoffen (zink, nikkel, natrium, zwavelzuur, cholesterol, lood en cadmium) afgevoerd. Daarnaast reduceren saunas de kans op neurotische reacties, normaliseren het metabolisme en bevorderen de slaap. Saunagebruik verminderd stress en bevorderd mentale ontspanning.
Spierpijn kan worden verminderd omdat melkzuren bij het zweten worden afgebroken en via de nieren uitgescheiden. Hierdoor kunnen de spieren beter worden voorzien van zuurstof waardoor sneller genezing optreed van de beschadigde spier.
Door het zweetproces worden dode huidcellen afgevoerd waardoor de huid sterker en elastischer wordt. Het verouderingsproces van de huid kan daarom door de sauna worden vertraagd (mits na de sauna een hydraterende huidcreme wordt gebruikt tegen uitdroging)
Het immuunsysteem wordt versterkt door reguliere saunasessies. Het lichaam leert beter te functioneren in perioden van verhoogde temperatuur (gesimuleerde koorts).
