Clive Wearing (1938), een gewaardeerde musicus, werd op dinsdag 26 maart 1985 wakker zonder geheugen. Sindsdien leeft hij zonder verleden. Het enige wat hij heeft is het hier en nu. Een virus in de hersenen zorgde ervoor dat Clive gebeurtenissen van nog geen seconde geleden alweer is vergeten. Hij ontwaakt elke dag opnieuw in een onbekende wereld vol onbekende mensen. De enige bekende is zijn vrouw Deborah, die hij elke keer als hij haar ziet uitbundig verwelkomt alsof hij haar jaren niet gezien heeft. Of hij haar nou ’s ochtends voor het eerst ziet of als ze even de kamer is uitgelopen om een huishoudelijk klusje te doen, het is elke keer weer een feest als ze binnenkomt. Het meest bizarre aan de hele situatie is dat Clive nog uitstekend piano speelt. Hij heeft echter geen flauw idee wanneer, hoe en waar hij het geleerd heeft. Hoe noemt men het type geheugenverlies waaraan Clive Wearing lijdt, op basis van de symptomen die hij vertoont?
Retrograde amnesie
Clive was besmet met herpes simplex, een virus. Dit virus bracht ernstige schade toe aan de hersenen, terwijl het normaal geen ernstige gevolgen heeft. De antivirusmiddelen werden echter te laat in zijn lichaam gepompt, waardoor grote delen van de hippocampus beschadigd raakten. De functie van de hippocampus is onder andere het opvragen van herinneringen uit het lange-termijngeheugen. Dit verklaart het feit dat Clive zijn herinneringen uit het verleden bijna volledig kwijt is. Bijna volledig, dus niet helemaal. Clive weet nog dat hij dirigent was, maar zijn laatste optreden kan hij zich niet herinneren. Ook weet hij dat Deborah zijn vrouw is en dat hij van haar houdt, maar het huwelijk kan hij zich niet voor de geest halen. Dit soort geheugenverlies wordt retrograde amnesie genoemd. Bij retrograde amnesie gaat het om het verlies van herinneringen van voor het voorval.
Anterograde amnesie
Retrograde amnesie is echter niet het enige gevolg van het nare virus. Behalve het herinneren van het verleden, is Clive ook de capaciteit verloren om lange-termijnherinneringen te vormen van gebeurtenissen na het voorval. Met andere woorden, Clive heeft ook geen korte-termijngeheugen. Nieuwe herinneringen kunnen dus niet gecodeerd worden naar het lange-termijngeheugen. Dit verklaart waarom Clive gebeurtenissen binnen enkele seconden weer kwijt is. Als je hem een vraag stelt, weet hij halverwege zijn antwoord de gestelde vraag niet meer. Deze vorm van geheugenverlies wordt anterograde amnesie genoemd.
Korsakoff syndroom?
Ondanks de retrograde en anterograde amnesie, is Clive nog niet alles vergeten. Nou ja, wel vergeten, maar hij kan alle vaardigheden nog. Het merkwaardige van het hele geheugenverlies van Clive Wearing is dat zijn procedureel geheugen intact is gebleven. Het procedureel geheugen is een variatie van het impliciet geheugen. Het procedureel geheugen bevat de kennis van vaardigheden en regels. Clive kan dus nog gewoon met mes en vork eten en zelfs piano spelen lukt hem nog. Het blijkt bij geheugenverlies vaker dat het impliciete geheugen intact blijft en het expliciete geheugen beschadigd raakt. Onbewuste processen in de hersenen gaan dus gewoon door. Eén ding is zeker, Clive is een zeldzaam geval. Zijn symptomen komen ook wel voor bij het Korsakoff syndroom, maar dit wordt veroorzaakt door alcoholisme en ondervoeding. Dit is bij Clive niet het geval. Clive Wearing leeft door een nare samenloop van omstandigheden in een constant heden, zonder toegang tot het verleden.
