Wie wil dat nou niet??? Een wonderkind…. Hoogbegaafdheid wordt door veel mensen herkend als een aangeboren geschenk, een gave. De realiteit wordt in veel gevallen helaas anders ervaren. Hoogbegaafden zijn een risicogroep. Doordat ze vaak niet goed begrepen worden door hun omgeving, kunnen ze gaan onderpresteren en zich buitengesloten voelen. Het is daarom ook heel belangrijk, dat hoogbegaafden worden erkend en de begeleiding, steun en uitdaging krijgen die ze nodig hebben.
Hoogbegaafdheid
Bij hoogbegaafdheid wordt vaak alleen gedacht aan een hoog IQ. Dit is dan ook wel de maatstaaf die vaak wordt genomen om hoogbegaafdheid vast te kunnen stellen. Vanaf een IQ tussen de 130 en 140 wordt er gesproken van hoogbegaafdheid. Een kleine groep van ongeveer 2 procent scoort volgens deze maatstaaf. Volgens vooraanstaande wetenschappers zal de hoogbegaafdheid zich echter niet ontwikkelen door slechts het bezitten van een hoog iq. Wetenschappers spreken van het three ring concept: Intelligentie, creativiteit, en motivatie. Zij noemen dit de 3 componenten voor een goede ontwikkeling van hoogbegaafdheid. De sociale omgeving heeft hier zowel positief als negatief een grote invloed op.
Veel mensen hebben een idealistisch beeld van hoogbegaafdheid. Een lot uit de loterij wanneer je kind met deze gave geboren wordt. Het zit immers in onze natuur, dat we zowel geestelijk als lichamelijk het allerbeste willen voor onze kinderen. Dat het grote merendeel van deze kinderen zich ongelukkig voelt, doordat ze anders zijn dan hun leeftijdsgenootjes, is iets waar veel mensen totaal geen weet van hebben. De oorzaak hiervan is grotendeels te wijten aan het feit, dat er vrij weinig bekend is over hoogbegaafdheid. Dit zal zeer waarschijnlijk te maken hebben met die kleine 2 procent van de bevolking, waar hoogbegaafdheid bij wordt vastgesteld. Er zijn dus niet veel hoogbegaafde mensen.
Hoogbegaafdheid herkennen
Hoogbegaafde mensen hebben een intellectueel vermogen en een iq die ver boven het gemiddelde liggen. Dit zijn echter geen kenmerken, die in het dagelijks leven snel naar boven zullen komen. Wanneer de persoon een psychologisch onderzoek heeft ondergaan, kan dit worden vastgesteld. Gelukkig zijn er ook kenmerken, die wél door de omgeving opgemerkt kunnen worden. Dan is het nog de vraag of men deze kenmerken in verband zal stellen met eventuele hoogbegaafdheid. In veruit de meeste gevallen zal dit helaas niet het geval zijn. Als dit wel het geval zou zijn, zou de persoon getest kunnen worden door een specialist. Wanneer er daadwerkelijkheid de diagnose hoogbegaafdheid wordt vastgesteld, kan de persoon de juiste begeleiding krijgen waardoor zijn leven een stuk aangenamer zal worden. Hoe eerder hoe beter. Bij kinderen kan het onderwijs dusdanig worden aangepast, zodat er veel minder kans is op onderpresteren. Er zijn scholen, die speciaal gericht zijn op hoogbegaafde kinderen. Deze scholen hebben een aangepast leersysteem. Minstens zo belangrijk voor de leerling, is het feit dat zijn klasgenootjes óók hoogbegaafd zijn. Hierdoor zullen ze zich geen buitenstaander voelen en daardoor ook een stuk gelukkiger door het leven gaan.
Onderpresteren
Hoogbegaafdheid kán leiden tot uitzonderlijke prestaties. Ook hier zit helaas een keerzijde aan. Soms gaan hoogbegaafden onderpresteren wanneer ze niet of onvoldoende worden gestimuleerd in hun ontwikkeling. Onderpresteren houdt in, dat de persoon minder kan en doet dan hij eigenlijk zou kunnen en willen. Bijvoorbeeld op school of op het werk. Hierdoor kunnen ze zich behoorlijk ongelukkig voelen.
Onderpresteren kan onder andere veroorzaakt worden door een gebrek aan uitdaging van de leerstof. De aangeboden leerstof op school is te eenvoudig. Hierdoor gaat de leerling zich vervelen en verliest zijn motivatie. Dit kan worden herkend aan kenmerken zoals: het gebrek aan interesse voor de les, het niet (meer) maken van huiswerk, het verstoren van de les of perfectionisme dat gepaard gaat met faalangst. Ook emotionele problemen kunnen onderpresteren tot gevolg hebben. Door problemen in de huiselijke sfeer, waardoor er geen ruimte is om de hoogbegaafdheid te ontwikkelen en uiten. Of door het verlangen naar acceptatie door de groep. De mens hecht van nature veel waarde aan zijn omgeving. Door constant uitzonderlijke prestaties te leveren wijkt de persoon af van de rest en dit kan vervelende reacties uit de omgeving als gevolg hebben. Die reacties kunnen ten koste gaan van het zelfbeeld van de persoon. De persoon kan zich bijvoorbeeld kinderachtig of niet gewaardeerd behandeld voelen. Er zijn ook mensen die afgunstig reageren. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat enorm uitblinkt in de klas. Kinderen zijn hard en kunnen zelfs overgaan tot pesterijen vanwege hun jaloezie. Het kind kan hier emotioneel zo kapot van zijn, dat hij zich minder intelligent gaat voordoen om maar niet op te vallen. Bijvoorbeeld een leesopdracht, die ze zonder enige moeite uit kunnen voeren, maar zich inspannen om maar de indruk te geven aan zijn klasgenootjes, dat hem dit minstens zoveel moeite kost als zij. Dit is een duidelijk voorbeeld van onderpresteren. Het komt vaak voor, dat deze kinderen thuis wél met hun schoolwerk bezig zijn. De leergierigheid is er namelijk wel!
Er zijn ook positieve kanten!
Natuurlijk heeft hoogbegaafd zijn ook wel zijn positieve kanten. Het is natuurlijk niet de bedoeling om hoogbegaafdheid alleen maar af te schilderen als iets vreselijks. Positieve eigenschappen zoals een diepgaande persoonlijkheid met het vermogen om grote denksprongen te maken, waardoor er tijd kan worden bespaart bij het maken van opdrachten voor school of op het werk. Een goede zelfkennis, waardoor veel persoonlijke problemen zelf opgelost kunnen worden en daardoor ook minder snel terugkomen. Vaak zelf initiatief tonen bij het bedenken en maken van opdrachten. Leidinggevende capaciteiten, die wanneer deze op de juiste manier gebruikt worden, goed van pas kunnen komen in onze maatschappij. Veel energie en een hoge intelligentie, die indien de mogelijkheid zich ervoor dient, nuttig gebruikt kunnen worden om daadwerkelijk iets te veranderen en/of uit te vinden voor deze wereld. Denk hierbij aan vele beroemde uitvinders uit de geschiedenis. Hierbij komt ook het perfectionistische en uitstekende concentratievermogen goed van pas. Door het hoge concentratievermogen kan bijvoorbeeld een probleem vanuit de kern worden onderzocht en eventueel worden opgelost, dit verkleint ook de kans op mogelijk terugkerende defecten en/of problemen. Vergeet hierbij ook de creativiteit niet, waarover hoogbegaafden vaak in ruime hoeveelheid beschikken. Dit kan ook in het voordeel werken persoonlijke belangen. Dit is uiteraard ook zeer belangrijk! Geluk staat voorop! Hoogbegaafden hebben vaak een brede interesse en daardoor meerdere hobby’s. Te hopen is natuurlijk ook in dit geval weer, dat de mogelijkheid aanwezig is om deze uit te kunnen voeren.
Wanneer de persoon niet te kans heeft zijn passies en dromen uit te voeren. Als hij niet het leven kan leiden die hij wil, dan zal de persoon zich op den duur zwaar depressief gaan voelen en kan hierdoor in een droomwereld belanden. Een wereld waarin hij zich volledig afsluit van de buitenwereld en hier het leven lijdt (dus in zijn gedachten/fantasie), die hij zo graag zou willen leiden. Dit overkomt overigens niet alleen bij hoogbegaafden, dus dit zal voor sommige mensen des te herkenbaarder zijn, hoogbegaafden hebben in dit geval alleen de pech hier meer in door te kunnen draven. Verder hebben hoogbegaafden vaak een apart gevoel voor humor. Vooral doordenkers, taalgevoel bijvoorbeeld. Humor is een kwestie van smaak. Denk maar aan de vele cabaretiérs, die ieder een unieke show opvoeren met hun eigen gedachtengang als richtlijn. Deze spreken ook elk op hun beurt een ander publiek aan. Hoogbegaafden kunnen met hun humor ook een verrijking zijn voor de kunst en cultuur. Ze hebben voldoende intelligentie om een show met inhoud op te zetten. De creativiteit etc. komt ook hier weer terug.
Uit dit artikel blijkt wel, dat hoogbegaafdheid behoorlijk lastig kan zijn voor de persoon indien hij hier niet voldoende in tegemoet wordt gekomen door zijn leefomgeving. Ook blijkt de keerzijde, de zeer positieve kanten wanneer de persoon wél de kans krijgt om de hoogbegaafdheid goed te ontwikkelen, toch weer een heel ander beeld te scheppen. Het is dus zeker in het belang van alle hoogbegaafden, dat hier véél meer kennis over wordt verspreidt! Hierdoor zullen deze mensen sneller kunnen worden herkend als hoogbegaafden, beter worden geaccepteerd en kan hun leefsituatie aangepast worden aan hun behoeften. Ieder mens verdient het immers om gelukkig door het leven te gaan!! Via diverse zoekmachines op internet wordt je doorgelinkt naar een tal van pagina’s, waarop een heleboel informatie te vinden is over de kenmerken van hoogbegaafdheid, de instituten, iq testen, kortom eigenlijk alles wat je maar kunt bedenken.
Heel veel succes!!!
