Overgeven, acute diarree, maar ook hoofdpijn buikpijn en buikkrampen komen voor wanneer de mens besmet en ziek is van een norovirus. Wat is een norovirus, wat zijn de verschijnselen en oorzaken en welke maatregelen kunt je het beste nemen?
Norovirussen
Norovirussen zijn zeer besmettelijke virussen die ‘buikgriep’ kunnen veroorzaken. In Nederland krijgen een half miljoen mensen per jaar de buikgriep door besmetting met een norovirus. In werkelijkheid veroorzaakt het norovirus een infectie aan het maag darm kanaal, een gastro-enteristis. De norovirussen worden ook wel Norwalk virussen genoemd. Dit omdat er eind jaren zestig een beruchte epidemie was in een basisschool in Norwalk in Ohio. De norovirussen zijn onderdeel van een grotere groep calicivirussen.
Calicivirussen zijn kleine RNA-virussen. Deze zijn verwekkers van een groot aantal gevallen van niet-bacteriële gastro-enteritis, beter bekend als ‘buikgriep’. Binnen de groep calicivirussen vallen dus verschillende virustypen die zich onderscheiden door de bepaalde virus- eiwitsamenstellingen.
Besmetting
Het virus zelf zit voornamelijk in ‘producten’ van het maag-darmkanaal, dus in ontlasting en braaksel. Maar het kan zich ook verspreiden via de lucht vanuit het braaksel. Ongeveer zestig procent van de besmetting met norovirussen vindt plaats van mens op mens. Er zijn maar tien virusdeeltjes nodig om een mens te besmetten met dit virus.
Het virus kan overgedragen worden via het toilet zelf en als iemand die besmet is met het virus niet goed zijn handen wast na toiletbezoek en daarna het eten bereid, kan het zich ook verspreiden via het voedsel. Geschat wordt dat 70.000 tot 90.000 Nederlanders ziek worden door besmet voedsel. Je kunt zelfs besmet raken als je na toiletgang met je handen bij je mond in de buurt komt voordat je je handen gaat wassen of als je je handen en polsen niet goed gewassen hebt.
Mensen die geïnfecteerd zijn met een norovirus zijn een aantal dagen voor tot drie weken na de uitbraak besmettelijk. En ook als iemand niet ziek wordt van het virus, maar deze toch bij zich draagt, kan hij/zij een ander besmetten.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen met bloedgroep O het hoogste risico hebben op een infectie door het virus. Je kan niet bepaald immuun raken voor het norovirus, gezien er verschillende typen van dit virus zijn. Bovendien zou de immuniteit maar enkele maanden duren.
Verschijnselen
De incubatietijd na besmetting kan 1-4 dagen zijn. Symptomen kunnen dan zijn:
– Misselijkheid en/of Heftig braken, ook wel projectielbraken genoemd
– Maagkrampen 
– Diarree, buikpijn en/of krampen
– Koorts
– Hoofdpijn
– Spierpijn
– Malaise
Meestal worden de klachten na twee dagen al minder en na ongeveer vier dagen zou het over moeten zijn. Bij mensen met een verzwakte afweer, kinderen en/ of ouderen kan de infectie van het maag darm kanaal langer duren en wat heftiger verlopen, met het gevaar op uitdrogen.
Voorzorgsmaatregelen en adviezen
Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om te zorgen dat het norovirus zich niet of moeilijk verder kan verspreiden.
- Als iemand ziek/besmet is in huis en er zijn meerdere toiletten in huis, zorg dan dat er een wc is enkel voor deze besmette persoon.
- Zorgvuldig de handen wassen na toiletbezoek met water en zeep. Vergeet de polsen niet’.
- Het is beter om gedurende de besmettingsperiode geen eten te bereiden.
- Handen wassen voor het eten, gebruik het liefst papieren doekjes om de handen af te drogen.
- Minimaal dagelijks het toilet schoonmaken met een chlooroplossing (40 delen water op 1 deel chloor), zo ook de deurklink en het lichtknopje, kraan en spoelknop van het toilet e.d. Liefst van schoon naar vies, dus eerst lichtknopje, dan deurklink enz.
- Zo min mogelijk de mond aanraken ( omdat dan de handen weer besmet raken)
- Liever geen hand geven en intiem contact vermijden
- Meestal wordt er verwacht dat je thuisblijft wanneer je ziek bent als je in een verpleeghuis werkt of in een keuken, kantine of horeca. Zelfs tot drie dagen nadat je weer ‘beter’ bent. Je kunt altijd de arbodienst bellen voor advies.
Norovirus bij kinderen en baby’s
Wanneer een kind tijdens een maag-darm infectie minder dan de helft drinkt van wat hij/zij normaal drinkt, veel last van diarree en braken heeft kan het uitdrogen, wees hier alert op! Ook als de luier van een baby acht tot twaalf uur of langer droog blijft is het verstandig om een arts te raadplegen.
Een kind kan ORS (Oral Rehydration Salts) nemen, een speciale zout-suiker oplossing om uitdroging en verstoring van de elektrolytenbalans te voorkomen
Let op
Wanneer je je suf begint te voelen of langer dan een week ziek bent (diarree) kun je beter contact opnemen met de huisarts. Ook als het drinken niet lukt, je al langer dan drie dagen waterdunne diarree hebt, voortdurend buikpijn hebt of als er bloed of slijm bij de ontlasting zit.
Verder als je drie dagen lang koorts bij de diarree hebt of al langer dan 24 uur niet hebt geplast doe je er verstandig aan om hulp in te schakelen.
