De bipolaire stoornis of aandoening, voorheen bekend als manisch-depressieve psychose is een stoornis in de stemming die gebaseerd is op continue perioden van depressie afgewisseld met perioden van euforie en die varieert van persoon tot persoon. Het komt ook voor dat de ene persoon kan lijden aan alleen manische stemmingen en een andere persoon aan lange perioden van depressieve stemming met af en toe korte perioden van manie.
Veranderingen in stemming en energie niveaus heeft een deel van de mensheid al sinds mensenheugenis. De woorden “depressie” (voorheen “melancholie”) en “manie” hebben hun etymologie dan ook uit de klassieke Griekse taal.
De oorzaak van de bipolaire stoornis is nog niet goed gedefinieerd, maar er wordt gezegd dat het een chemische onbalans is in een type biomoleculen in de hersenen genaamd neurotransmitters.
Een duidelijk begrip van de bipolaire stoornis werd al duidelijk herkend door Chinese auteurs. Gao Lian bijvoorbeeld (c. 1583), beschreef het al in zijn boek “Acht verhandelingen over het voeden van het Leven” (ts’un-sheng pa-chien).
In de loop van de geschiedenis zijn er meer boeken geschreven die de relatie tussen manie en melancholie beschrijven.
Tussen 30 en 150 na Christus in Alexandrië, was Aretaeus van Cappadocië een medicus en eclectische filosoof die wordt erkend als de auteur van oude overgeleverde teksten waarin het concept van de manisch-depressieve stoornis wordt beschreven, volgens hem hadden zowel de melancholie als de manie een gemeenschappelijke oorsprong in de zwarte gal.
De hedendaagse en moderne beschrijving van de bipolaire stoornis begint in 1850. Op 31 januari 1854 beschrijft Jules Baillarger een geestesziekte in twee fasen die afwisselingen tussen manie en depressie veroorzaakt. Later, op 14 februari, presenteert Jean-Pierre Falret een beschrijving van wat in wezen dezelfde aandoening is. Deze ziekte werd door Falret aangeduid met folie circulaire (circulaire krankzinnigheid ‘), en met folie à double forme (‘ waanzin in duale vorm ‘) door Baillarger.
De Duitse psychiater Emil Kraepelin, categoriseerde en bestudeerde het natuurlijke beloop van bipolaire patiënten die niet werden behandeld voordat stemmingsstabilisatoren werden ontdekt. In 1902 beschrijft hij deze patiënten met de term “manisch-depressieve psychose”. Bij deze patiënten zag hij dat deze patiënten meestal een manische of depressieve periode kregen na een periode zonder symptomen.
In 1948 ontdekte Dr. John Cade dat lithium carbonaat kan worden gebruikt als een effectieve behandeling voor personen met een bipolaire stoornis. Dit wordt vervolgens de basis van de behandeling van deze psychiatrische aandoening. Later ontstaan hieruit de behandelingen met phenothiazines voor schizofrenie, en vier jaar later de ontdekking van benzodiazepine voor de behandeling van angst psychoses.
De term “manisch-depressieve stoornis” verscheen voor het eerst in 1958. De huidige benaming, stoornis of bipolaire stoornis, werd pas onlangs populair maar sommige mensen geven de voorkeur aan de oude terminologie omdat het voor een betere beschrijving zorgt van een multidimensionale ziekte die continu verandert.
De oorsprong van de aandoening lijkt biologisch te zijn. Alle specifieke biologische oorsprong van de ziekte zijn nog nietbekend maar over het algemeen wordt aangenomen dat zij veroorzaakt wordt door een slechte benutting van de neurotransmitters serotonine en dopamine.
Het onderzoek op bipolaire genen die gerelateerd zijn aan deze aandoening wordt voortgezet maar voorlichting over deze aandoening is noodzakelijk voor mensen om de verschillende stemmingen te herkennen en het gemakkelijker te maken voor mensen om een behandeling te verkrijgen. Bipolaire stoornis is een stoornis van hoge complexiteit maar de recente onderzoeksresultaten worden tot dusver als bemoedigend beschouwd.
