Hoe is het om op te groeien met een ouder die een psychiatrische stoornis heeft?
Hoe is het voor een ouder, om een kind op te voeden, terwijl de ouder zelf kampt met een psychiatrische stoornis.
In dit artikel wordt ingegaan op de stoornis Borderline. Met daarbij de gevolgen voor de opvoedingssituatie, het kind en de ouder.
Terwijl je dit leest zul je in je handen knijpen als je zelf bent opgegroeid in een veilig en 'normaal' opvoedingsklimaat.
Borderline
Borderline en de psychiatrie
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die valt onder cluster B. Cluster B is de dramatische, emotionele en impulsieve cluster. De persoonlijkheidsstoornissen die hieronder vallen hebben allen te maken met stoornissen in impulsen en gevoelens en stoornissen met betrekking tot het zelf.Borderline is een persoonlijkheidsstoornis die veel te maken heeft met het impulsief uiten van gevoelens. Ineens boos worden of beginnen te huilen.
Verschijnselen
Borderline is niet een persoonlijkheidsstoornis waarbij één verschijnsel leidend is. Meerdere verschijnselen kunnen optreden in verschillende mate. Niet elk persoon met borderline heeft dezelfde verschijnselen.
Over het algemeen zijn de verschijnselen van borderline:
- Krampachtig proberen te voorkomen dat iemand hen in de steek laat.
- Instabiele, maar intense relaties. Heel zwart-wit denken over iemand.
- Wisselend zelfbeeld en gevoel van zichzelf.
- Erg impulsief. Dit kan zich uiten op één of meerdere van de volgende gebieden: geldverspilling, wisselende seksuele contacten, misbruik van alcohol en drugs, roekeloos rijden, vreetbuien.
- Poging tot zelfdoding, dreigen daarmee of verwonden zichzelf.
- Automutilatie
- Wisselende stemmingen.
- Blijvend gevoel van leegte.
- Intense woede. Onbeheersde woede.
- Paranoïde ideeën.
Deze verschijnselen zijn algemeen leidend. Iemand met borderline heeft tenminste vijf van deze tien verschijnselen.
Oorzaken van borderline
De oorzaken van borderline zijn nog niet goed in beeld gebracht. Tot nu toe zijn alleen de extra risico’s op borderline bekent.
Persoonlijkheid en verleden spelen een grote rol bij de kans op borderline. Mensen met borderline zijn emotioneel vaak erg kwetsbaar, ze zijn erg gevoelig voor emotionele zaken en reageren daar heftig op. Hierdoor duurt het lang voordat ze hun evenwicht weer hervonden hebben.
Daarnaast speelt ook het verleden een grote rol bij het ontwikkelen van een borderline persoonlijkheidsstoornis. De helft van de mensen met deze stoornis zijn mishandeld of seksueel misbruikt. Daarnaast is er ook nog een groot gedeelte emotioneel mishandeld.
Behandeling
Voor mensen met borderline bestaat er een VERS-training. Dit staat voor Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis. Tijdens deze training worden de mensen geleerd om hun emoties te reguleren en te hanteren.
Maar dat is niet het enige. Mensen met de persoonlijkheidsstoornis borderline kunnen van meer behandelingen gebruik maken.
Voor mensen met borderline bestaat er geen medicijn. Toch kunnen deze mensen medicijnen krijgen. Medicijnen die voorgeschreven worden zijn: antipsychotica en antidepressiva. Deze medicijnen werken bij een groot deel van de verschijnselen van borderline.
Naast medicijnen word er (soms) ook gebruik gemaakt van de cognitieve gedragstherapie. Deze therapie is een vorm van psychotherapie. Hierbij word gekeken naar het denken en het gedrag wat daar op volgt. Het is de bedoeling dat dit gedrag gaat veranderen door er intensief meebezig te zijn.
De gevolgen voor de opvoedingssituatie
Er bestaan verschillende sites en boeken over ouders met borderline. Wat mij opvalt is het verschil hoe ouders en kinderen erover denken. Op veel sites voor ouders zie je hoe ouders gestimuleerd worden om het goed te doen. Daarnaast word het aangeraden om hun kind veel liefde (=aandacht) te geven. De ouders voelen zich daar goed onder. Maar als ik dan kijk naar de verhalen van kinderen van ouders met borderline, die denken er heel anders over. Veel van die kinderen vinden de liefde van hun ouder(s) verstikkend en claimend.
Kinderen ervaren hun opvoeding door een ouder met borderline (vaak) als negatief, ouders ervaren het als positief. Zij zien hun borderline als instrument om je kind beter aan te voelen.
Door deze verschillende ervaringen, zitten er verschillen in de gevolgen die ouders zien en de gevolgen die kinderen zien.
Voor de ouder
De gevolgen voor een ouder met borderline in een opvoedingssituatie kunnen zowel positief als negatief zijn. Deze gevolgen zijn:
- Moeite met het aangeven van grenzen
- Angsten en onzekerheden over de opvoeding
- Meer instaat om sensitief en responsief te reageren op het kind
- Angst om in de steek gelaten te worden, daardoor claimend gedrag
Voor de kinderen
Kinderen ervaren de opvoeding door een ouder met borderline veelal negatief. Dit wil niet zeggen dat dit voor alle kinderen geld. Gevolgen van een opvoeding door een ouder met borderline zijn:
- Onzeker door de wisselende stemmingen
- Liefde van ouder ervaren als claimend
- Gedwongen jong volwassen te worden
- Verwarring
- ‘Gepest’ vanwege ‘gekke’ ouder
Conclusie
Borderline is een zware persoonlijkheidsstoorni. Het is een stoornis die veel schade (kan) toebrengen aan de omgeving van de cliënt.
Het is ook een stoornis die door de verschillende personen anders word opgevat. Zoals gezien kan een ouder zijn aandacht voor het kind opvatten als liefde. Terwijl een kind dit kan opvatten als beklemmend en claimend.
