Tetanus is een vervelende ziekte, gelukkig komt deze ziekte in Nederland niet meer zoveel voor. Hier kunt u lezen wat tetanus is, waarom er tegen tetanus wordt gevaccineerd en hoe tetanus behandeld wordt.
Wat is tetanus?
Tetanus (ook wel kaakklem genoemd) is een ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani. Deze bacterie komt voornamelijk voor in straatvuil. Bij een verwonding is het mogelijk dat deze bacterie in de wond terecht komt en zo de ziekte tetanus veroorzaakt. Vooral kleine diepe verwondingen (bijvoorbeeld trappen in een roestige spijker) hebben een relatief grote kans om tetanus te veroorzaken.
Welke symptomen geeft tetanus?
De clostridium tetani zorgt voor gifstoffen in de bloedbaan (toxines). Deze zorgen ervoor dat het lichaam langzaam verstijft.
- Hierbij zijn eerst de kaken aan de beurt, wanneer iemand verlamd is aan de kaken geeft dit vaak een heel typisch beeld voor tetanus. Dit wordt een sardonische glimlach (risus sardonicus) genoemd. Zie afbeelding
- Daarna spreidt de ziekte zich uit naar alle spieren in de omgeving. De patiënt krijgt onhoudbare spierkrampen
- Meestal wordt daarbij ook de rug in een kramp getrokken (opisthotonushouding). Zie afbeelding
- En uiteindelijke na ongeveer zes weken met pijnlijke krampen wordt het hart of de longen stilgezet en overlijdt de patiënt.
Hoe wordt tetanus behandeld?
Zelfs met de huidige behandelingsmogelijkheden overlijdt nog altijd de helft van alle tetanusslachtoffers. Behandeling bestaat voornamelijk uit het toedienen van curare (een sterke spierverslapper) en ondersteunende behandelingen zoals pijnstillers en eventueel beademing.
Vaccinatie tegen tetanus
Omdat tetanus zo’n ernstige ziekte is, wordt er in Nederland al jarenlang gevaccineerd tegen tetanus. In het rijksvaccinatieprogramma worden kinderen tot 1 jaar 4x gevaccineerd tegen tetanus (als onderdeel van de DKTP-prik) en kinderen van 4 en 9 jaar krijgen nog eens het vaccin. In Nederland is ongeveer 90% van de bevolking gevaccineerd tegen tetanus. Hierdoor is deze ziekte in Nederland zeer zeldzaam geworden. Er zijn slechts enkele gevallen per jaar bekend en deze zijn nooit volledig gevaccineerd.
Vaccinatie na verwonding:
Wanneer de laatste tetanusvaccinatie meer dan 10 jaar geleden is en je krijgt een verwonding, dan wordt er aangeraden om een nieuwe tetanusvaccinatie te krijgen. Bij mensen die eerder gevaccineerd zijn is dat gewoon een boostervaccin (dus een nieuwe vaccinatie). Bij mensen die niet eerder gevaccineerd zijn wordt er zowel een booster als MATIG (menselijk antitetanus immunoglobuline, antistoffen dus) gegeven.
Bij zeer hoog risicoverwondingen wordt er ook wel eens een nieuw vaccin gegeven terwijl het minder dan 10 jaar geleden is dat diegene gevaccineerd is.
Bronvermelding
RIVM
