Alles over astma

Wat is astma

Astma is een chronisch longziekte die veel voorkomt, is sommige gebieden heeft maar liefst 1 op de 4 kinderen astmatische klachten

Astma. Iedereen kent wel iemand met astma, Dit artikel geeft antwoord op de volgende vragen:

• Wat is astma eigenlijk?
• Hoe ontstaat het?
• Wat is er aan te doen?
• Hoe wordt de diagnose astma gesteld?
• en nog veel meer…

Wat zijn de symptomen van astma?

De symptomen van astma kunnen per persoon variëren en zelfs bij dezelfde persoon kunnen de klachten per dag veranderen. De meest bekende symptomen zijn echter:

• benauwdheid (dyspnoe),
• piepende ademhaling (wheezing),

• hoesten,

• het gebruik van hulpademhalingsspieren (door bijvoorbeeld voorovergebogen te gaan zitten) en
• het niet goed af kunnen maken van zinnen (door de benauwdheid).

De ernst van deze symptomen hangt af van hoe ernstig de aandoening bij iemand is. Grofweg wordt de ernst verdeeld invier groepen:

• intermitterend: deze mensen hebben minder dan 1x per week symptomen (’s nachts zelfs minder dan 2x per maand)
• mild persisterend: deze mensen hebben meer dan 1x per week symptomen, maar minder dan 1x per dag. ’s Nachts hebben ze vaker dan 2x permaand klachten, maar niet vaker dan 1x per week
• gemiddeld persisterend: deze mensen hebben dagelijks klachten en ’s nachts vaker dan 1x per week, maar niet iedere nacht klachten
• ernstig persisterend: deze mensen hebben iedere dag en vrijwel iedere nacht klachten

Hoe kun je verder nog iets over de ernst zeggen?

Zoals hierboven al een keer beschreven is, is het mogelijk om te kijken naar hoeveel last iemand heeft van de klachten en hoe vaak de klachten voorkomen.

Een andere manier om de ernst te bepalen aan de hand van een aantal longwaarden. De belangrijkste waarde hierbij is de FEV1 (Forced expired volume in 1 second). Dit is het aantal liter lucht dat iemand kan uitademen binnen 1 seconde als hij volledig heeft ingeademd en probeerd zo hard mogelijk uit te ademen. Dit getal is natuurlijk van een heleboel factoren afhankelijk, zoals bijvoorbeeld lengte en leeftijd. Het getal wordt dan ook uitgedrukt als percentage van wat een gezond iemand van jouw lengte en leeftijd zou hebben. De indeling die hierboven staat kan dus ook als waarde voor FEV1 worden uitgedrukt.

• intermitterend: FEV1 > 80%
• mild persisterend: FEV1 > 80% maar een grote variatie >20% verschil tussen opeenvolgende waardes bij meerdere metingen
• gemiddeld persisterend: FEV1 60-80% en een grote variatie >30% verschil tussen opeenvolgende waardes
• ernstig persisterend: FEV1 < 60% en een grote variatie > 30% verschil tussen opeenvolgende waardes

Stel:meneer X. van 40 jaar is 1,80 meter lang en er wordt een FEV1 bepaald. Die FEV1 is 1L. Bij gezonde mannen van 40 jaar die 1,80 meter lang zijn is dat 2L. Dit betekent dus dat meneer x een FEV1-waarde heeft van 50%. De vorige keerwas zijn waarde echter 1,3L. Er is dus een verschil van 30% tussen deze en de vorige meting. Dit betekent dat hij een ernstig persisterende astma heeft (categorie 4)

Waardoor ontstaat astma?

Er wordt heel veel onderzoek gedaan naar het ontstaan van astma, maar desondanks zijn nog niet alle oorzaken bekend. Dit komt doordat er waarschijnlijk niet één oorzaak is, maar dat de ziekte wordt veroorzaakt door een combinatie van verschillende oorzaken.

Omgevingsfactoren:

Er zijn veel omgevingsfactoren die een astma-aanval kunnen uitlokken

Roken (zelf of in de omgeving):

het verband tussen roken en het aantal astma-aanvallen is zeer overtuigend aangetoond. Vooral wanneer de moeder rookt heeft het kind meer kans op het ontwikkelen van astma. Luchtverontreiniging: net als bij het roken is ook hier een duidelijk verband tussen de hoeveelheid luchtvervuiling en astmaklachten

Keizersnede’s:

Een kind dat geboren wordt door middel van een keizersnede in plaats van een vaginale bevalling heeft een hogere kans op het ontwikkelen van astma. Waarom dat zo is, is nog niet helemaal duidelijk.

Antibiotica gebruik:

Wanneer een kind op zeer jonge leeftijd antibiotica nodig heeft, heeft het een grotere kans op het ontwikkelen van astma. Waarschijnlijk heeft dit te maken met een verandering van de darmflora

Stress:

Wanneer iemand veel (psychologische) stress ondervindt heeft diegene een grotere kans op een astma-aanval. Waarom dit zo is, is nog niet helemaal duidelijk

Genetische oorzaken:

Astma komt vaak bij meerdere mensen in een familie voor. Vaak komt er in diezelfde familie eczeem voor. Zowel astma als eczeem zijn “atopische” ziektebeelden. Op dit moment zijn er meer dan 100 genen die in verband gebracht kunnen worden met astma, waarvan er 25 in meerdere populaties voorkomen. De meeste van deze genen hebben iets te maken met het immuunsysteem. Verder blijkt dat niet iedereen met een fout gen astma heeft en dat niet iedereen met astma een fout gen heeft. Dit is een sterke aanwijzing voor het feit dat astma een zogenaamde multifactoriële (dus dat er meer dan één oorzaak tegelijk is) oorzaak heeft.

Hoe ontstaan de klachten?

De klachten hebben de twee oorzaken: bronchoconstrictie en bronchoinflammatie.

Bronchoconstrictie:

Wanneer er een astma aanval is, knijpen de longblaasjes samen. Vaak is dit een gevolg van prikkel uit de omgeving, waarop de longblaasjes hyperactief reageren. Het gladde spierweefsel rond de longtakjes en longblaasjes trekt samen waardoor er minder ruimte voor de lucht is om er doorheen te stromen. Dit veroorzaakt benauwdheidsklachten en is vaak te horen als piepen. Dit probleem is aanwezig bij een astma-aanval.

Bronchoinflammatie:

Wanneer er een allergische prikkel is, dan reageert het immuunsysteem van iemand met astma alsof het iets schadelijks is. Een van de reacties die hierop optreedt is bijvoorbeeld veel slijm, hetgeen weer kan leiden tot benauwdheid. Dit is een meer chronisch probleem bij astma.

Wat is de behandeling van astma?

In de eerste plaats bestaat de behandeling van astma uit het voorkomen van prikkels. Wanneer er in de omgeving gerookt wordt, dan moet daarmee worden gestopt en wanneer er een allergie voor huisstofmijt is, dan moet er daar wat aangedaan worden. Verder is astma natuurlijk te behandelen met medicijnen. Deze medicijnen zijn te verdelen in twee groepen:

• luchtwegverwijders: de bekendste hiervan is salbutamol (ventolin), deze werkt voornamelijk in de meer acute situaties omdat het de bronchoconstrictie tegen gaat
• corticosteroïden: deze worden gegeven tegen de bronchoinflammatie

Bronvermelding:

• WHO: asthma, 2007 WHO: bronchial astma scope of the problem 2005
• NHLBI: asthma
• MedLinePlus Asthma
• farmacotherapeutisch kompas: www.fk.cvz.nl
• website astmafonds NL
• UpToDate