De heer en mevrouw Van Dijk zijn de ouders van de 6-jarige Jan. Bij Jan is ADHD vastgesteld en dit moet verteld worden aan de ouders. De ouders van Jan zijn zwakbegaafd, ze hebben nog vier andere kinderen, ze moeten rondkomen van een minimumloon en ze wonen in een klein huis. Een niet al te beste thuissituatie dus. De vraag is of Jan nu Ritalin moet gaan gebruiken, of misschien beter in gedragstherapie kan gaan?
Wat houdt ADHD nou precies in? ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder (website 1). Kinderen met ADHD hebben last van aandachtsproblemen, bestaande uit negen symptomen, en hyperactiviteit en impulsiviteit, ook bestaande uit negen symptomen. Onder aandachtsproblemen verstaan we bijvoorbeeld dat iemand snel afgeleid is en geen overzicht heeft over hoofd- en bijzaken. Bij hyperactiviteit moet u denken aan een innerlijke rusteloosheid en altijd bezig zijn met dingen. En als laatste een voorbeeld van symptomen van impulsiviteit; ongeduldigheid en dingen doen zonder erover na te denken. Om ADHD vast te kunnen stellen, moet een kind voldoen aan minstens zes van de negen symptomen van aandachtsproblemen en van hyperactiviteit/impulsiviteit. Bij Jan is dit dus het geval.
De mogelijkheden om de symptomen van ADHD te verminderen zijn medicatie en gedragstherapie. Het meest voorkomende medicijn dat gebruikt wordt bij ADHD is Ritalin. De werkzame stof in Ritalin is methylfenidaat. Dit zorgt ervoor dat mensen met ADHD rustiger worden en zich beter kunnen concentreren. De werking van het medicijn begint een tot twee uur na inname en houdt drie tot zes uur aan. Vaak wordt het medicijn voorgeschreven na het zesde levensjaar, omdat het kind dan te maken krijgt met een serieuze schoolsituatie (website 2). De andere optie is gedragstherapie. Deze kan toegepast worden op de ouders, de leerkracht en het kind. De therapie van de ouders bestaat vooral uit het leren omgaan met kind in bepaalde situaties, reageren op de emoties van het kind en structureel zijn (website 3). De leerkracht moet proberen om structuur aan te brengen in zijn lessen en gebruik te maken van vaste regels. De leerkracht moet ook proberen om dezelfde structuur als bij het kind thuis te verzorgen, zodat het kind weet wat hem te wachten staat. Het is dus belangrijk dat ouders en school overeenstemmen in hun methoden (website 3). De therapieen voor de ouders en leerkrachten worden ook wel parent management training (PMT) en mediatietraining van ouders en leraren genoemd (tekst 9). De behandeling van het kind is erop gericht dat het kind leert zijn eigen gedrag te beheersen. Kinderen met ADHD zijn zich namelijk niet voldoende bewust van hun gedrag en weten ook niet wat voor gevolgen hun gedrag heeft. Het kind leert zijn eigen gedrag te observeren en leert inzien wat de gevolgen van zijn gedrag kunnen zijn (website 3).
Deze mogelijkheden blijken beide effectief te zijn, maar hebben elk hun voor- en nadelen. Het grootste voordeel van Ritalin is dat het beter werkt dan elke andere soortige behandeling. Het is een snelwerkend medicijn, waardoor het effect ervan snel zichtbaar is (website 3). Zolang deze medicatie toegepast wordt, zijn de symptomen van ADHD sterk onderdrukt (website 3). Gezien het feit dat de familie Van Dijk een minimuminkomen heeft, is het belangrijk voor hen dat Ritalin door de zorgverzekeraar betaald wordt (website 4). Er zitten echter ook een aantal nadelen vast aan het gebruik van Ritalin. Ten eerste is het zo dat wanneer de medicatie na drie tot zes uur uitgewerkt is, er een rebound ontstaat en de symptomen dus versterkt terugkomen (webiste 3). Daarnaast is het zo dat de symptomen van ADHD alleen onderdrukt worden, en dus na het stoppen met het gebruik van Ritalin weer in hun oorspronkelijke vorm terugkeren (website 3). Ritalin kan ook bijwerkingen veroorzaken, die uiteindelijk kunnen leiden tot psychiatrische stoornissen. Ook is er onderzoek gedaan door onderzoekers van de universiteit in Buffalo, waaruit bleek dat gebruik van Ritalin leidt tot veranderingen in het functioneren van de hersenen, die lang aanhouden nadat de behandeling met dit middel gestopt is(tekst 19). Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar het lange-termijn-effect van Ritalin (tekst 14). Als laatste valt Ritalin onder de opiumwet (website 6), waardoor oudere kinderen met ADHD het als drug kunnen gaan gebruiken en niet meer als effectief medicijn. Het grote voordeel van gedragstherapie is dat je geen medicijnen hoeft toe te dienen. Ook deze mogelijkheid heeft op korte termijn effect. In tegenstelling tot Ritalin, kan gedragstherapie wel voor lange termijn werken zonder dat de behandeling nog toegepast wordt. Dit kan echter alleen als de therapie gericht is op kind, ouder en leerkracht (website 5). Bij gedragstherapie leert het kind omgaan met zijn gedragsstoornis (website 3). Bij Ritalin is dit niet het geval, de symptomen worden alleen onderdrukt. In de situatie van familie Van Dijk is gedragstherapie wellicht ook effectief voor hun andere kinderen, zodat in het gehele gezin dezelfde structuur geboden wordt. Een van de nadelen van gedragstherapie is dat het minder effectief is dan het gebruik van Ritalin. Als gedragstherapie alleen op het kind gericht is, en niet op de ouders en leerkracht, dan zal het gedrag van het kind alleen verbeteren in de therapiesituatie. Ook moeten er forse investeringen gedaan worden (vele bijeenkomsten en dure programma’s), terwijl men van tevoren niet zeker weet of het gewenste doel wel bereikt wordt. Voor de familie Van Dijk kan het ook een groot nadeel zijn, gezien hun economische situatie, dat het per zorgverzekeraar verschilt of gedragstherapie vergoed wordt of niet (website 7).
Gezien het feit dat Ritalin zoveel ernstige nadelen kan hebben, gaat onze voorkeur voor Jan uit naar gedragstherapie. Ondanks dat bekend is dat Ritalin een betere werking heeft dan gedragstherapie, lijkt het ons een veiligere methode om gedragstherapie toe te passen op ouder, leerkracht en kind. Op deze manier zal Jan goed leren omgaan met zijn gedragsstoornis en zal zijn omgeving hier ook goed mee om kunnen gaan. Er kan nagegaan worden of de familie Van Dijk verzekerd is voor gedragstherapie. Zo niet, kunnen ze altijd geholpen worden met het overstappen op een gelijkwaardige verzekeraar die gedragstherapie wel vergoedt. Al met al kiezen wij dus voor gedragstherapie, omdat dit het beste is voor het hele gezin en er geen mogelijke gevaarlijke gevolgen aan vast zitten.
Literatuurlijst:
Websites:Website 1: http://mediatheek.thinkquest.nl/~jrc104/n
Website2:http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/Medicijnen/Producten/Ritalin.aspx?mId=10704&rId=760
Website 3: http://adhdbijkinderen.web-log.nl/adhdbijkinderen/e-verschillende-behandelingsmethoden-voor-adhd/
Website 4: http://www.thuisapotheek.nl/geneesmiddelen/ritalin/
Website 5: http://nl.wikipedia.org/wiki/Medicatie_bij_ADHD
Website 6: http://www.adhdenik.nl/index.phpsub=diagnosebehandeling&pag=ritalin
