Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een door de overheid uitgegeven verlening van uitsluitende zeggenschap over een nieuwe uitvinding, een materiaal, een product of een proces, voor een specifieke periode, wat normaal gesproken 20 jaar is.
Wat is een octrooi?
Een octrooi wordt verleend als beloning voor innovatie, meestal technische innovatie. Onlangs kon een octrooi ook verleend worden aan een nieuwe methode van bedrijfsvoering. Om je te kwalificeren voor een octrooi, moet de ontdekking nuttig zijn, en niet te vanzelfsprekend. Dat wil zeggen dat het geen uitbreiding van bestaande technologie moet zijn die heel vanzelfsprekend is in het werkveld.
Rechten
De octrooihouder heeft het wettelijke recht om te voorkomen dat anderen het product maken, gebruiken of verkopen. Een octrooihouder kan derde partijen aantrekken die het product willen verkopen. Daarnaast kan de octrooihouder de concurrent verbieden een gelijke uitvinding voort te brengen, zelfs als de concurrent een onafhankelijke ontdekking heeft.
Winst
Patenten worden vaak beschreven als monopolies, maar er is geen garantie voor de monopolistische beloningen, tenzij de uitvinding veel kopers aantrekt. Bovendien is de economische winst alleen veilig indien de octrooihouder de financiële mogelijkheid heeft om het octrooi te verdedigen tegen inbreuk of juridische problemen, omdat octrooigeschillen zeer kostbaar zijn. Individuele uitvinders of kleine bedrijven zijn dan ook vaak niet in staat om het patentrecht te verdedigen.
TRIPS
Octrooien worden verleend door nationale octrooibureaus. In Europa hebben economische regio’s zich samen gevoegd tot het Europees Octrooibureau. In 1994, tijdens de oprichting van de Wereldhandelsorganisatie, tekenden de aangesloten landen de TRIPS-overeenkomst (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) Deze internationale overeenkomst bevat strenge basisnormen voor de juridische bescherming van eigendomsrechten in de lidstaten.
De TRIPS-overeenkomst bevat de toegestane nationale beperkingen van het octrooirecht. De overeenkomst staat dwanglicenties toe, bijvoorbeeld om concurrenten of de overheid essentiële gepatenteerde producten voort te brengen, of om cruciale gepatenteerde processen te gebruiken in het geval van een nationale noodsituatie, zoals een bedreiging van de volksgezondheid. Wanneer een dwanglicentie is afgegeven, heeft de octrooihouder recht op een redelijke vergoeding. De TRIPS-overeenkomst maakt het ook mogelijk een octrooi voor een plant, dier of menselijk leven te weigeren, of processen die ernstige milieuschade veroorzaken.
Onder invloed van de juridische traditie van een aantal Europese landen, TRIPS staat landen toe een octrooi te weigeren als dat noodzakelijk is om de openbare orde in stand te houden. De openbare orde is vergelijkbaar met het algemeen belang. In de vroege 20e eeuw weigerden een aantal octrooibureaus om applicaties voor anticonceptie-apparaten goed te keuren bijvoorbeeld. Het concept is vergelijkbaar met de wettelijke beperkingen op de contracten die de openbare orde schenden.
