De ui is een (bol)gewas en familie van de prei, knoflook en bieslook. Bolgewassen bevatten veel suiker, waardoor ze ’s winters de vrieskou kunnen overleven en maanden zonder voedsel kunnen.
Uien (Siepels in Noord-Nederland) staan bekend om hun sterke smaak en scherpe geur. Deze nemen af bij verhitting. de uienkern is in het algemeen omgeven met een papierachtig buitenste vel. Uien zijn wereldwijd bekend, worden gebruikt voor vele gerechten en maaltijden en zijn in allerlei vormen en kleuren te verkrijgen.
Hoe zorgt de uiengeur ervoor dat je ogen beginnen te tranen?
Een prikkelende geur zet onze ogen aan tot het produceren van tranen. Deze zoute tranen worden afgescheiden door de traanklieren. De prikkelende geur wordt veroorzaakt door één van de belangrijkste bestanddelen in een ui: de zwavelverbindingen. Dit bestanddeel maakt een ui ook geneeskrachtig waar ik in dit artikel verder niet dieper op inga.
Terwijl je een ui snijdt worden tegelijkertijd cellen van de ui kapotgemaakt. Een uiencel bestaat uit 2 delen. Eén deel bevat een enzym genaamd ‘alliinase’. Het andere deel bevat de zwavelverbindingen (diallyldisulfide). Sulfide is een afleiding van ‘sulfur’ wat het Latijnse woord voor zwavel is.
Bij het stukgaan van de uiencellen worden er zwavelzuurverbindingen gevormd waaruit het gas propaanthial-S-oxide vrijkomt. Als dit gas in contact komt met een vochtig oppervlak dus de ogen vormt het met het oogvocht een nieuwe zwavelzuurverbinding. De stof histamine in het oog komt vrij uit bepaalde (mest)cellen door deze zwavelzuurverbinding. Deze stof prikkelt de slijmvliezen waardoor een oogirritatie optreedt; de zenuweinden in het oog worden geïrriteerd. Hierdoor beginnen de ogen te tranen.
Hoe kun je tranende ogen tijdens het snijden van uien verhelpen?
Als je uien een tijdje in de koelkast bewaard en daarna snijdt tranen je ogen meestal minder erg of soms bijna niet. Ik heb het zelf nooit geprobeerd dus heb geen idee of het daadwerkelijk helpt.
Daarnaast kun je de uien onder water snijden of schillen. De zwavelverbindingen komen dan wel vrij maar dan in het water en minder gauw in de lucht.
Je kan natuurlijk ook je ogen afschermen met bijvoorbeeld een duikbril. Dit helpt wel goed want de gassen die vrijkomen kunnen je ogen niet bereiken. Het is natuurlijk wel een beetje onhandig.
Daarnaast kun je ook de uien afschermen door ze bijvoorbeeld te snijden in een plastic zak. De gassen worden dan binnen de zak gehouden.
Je kan het mes waarmee je de uien snijdt af en toe eens onder de kraan houden. Het gas (propaanthial-S-oxide) dat vrijkomt bij het snijden reageert dan namelijk eerst met het water (nat oppervlak) en zal minder snel met het oogvocht in je ogen reageren.
Verschillende uiensoorten hebben ook een verschillend zwavelgehalte. Je kan ervoor kiezen om voortaan uien te gaan bereiden met een laag zwavelgehalte waardoor je ogen ook minder gaan tranen.
Als je de tranende ogen echt niet meer verdragen kunt en een hekel hebt aan het snijden van uien en/of andere groenten dan kun je altijd nog een keukenrobot aanschaffen (of gebruiken als je er al een hebt) om de uien te snijden.
Wat voor positieve effecten kunnen tranende ogen hebben?
Voor mensen met rode of ontstoken ogen heeft het snijden van uien soms een positieve werking. Door het heel fijn snijden van uien treedt een oogirritatie op zoals je weet. Deze (gezonde) oogirritatie zorgt ervoor dat je traanklieren veel traanvocht gaan produceren. Dit kan een positief effect hebben op de ontstoken of rode ogen.
Veel mensen verbergen hun gevoelens en emoties door niet af en toe eens de tranen te laten stromen. Door het snijden van uien kun je je traanklieren een beetje losmaken en zorgen dat je er tranende ogen aan overhoudt. Misschien wordt hiermee een begin gemaakt met de tranen die je veel eerder had moeten laten tonen.
Als je meer over dit onderwerp te weten wil komen lees dan eens het artikel op de volgende website genaamd ‘Uien zonder tranen’:
