oudheid

Bier was er waarschijnlijk eerder dan wijn. Een stuk aardewerk uit Turkije van 6400 voor Christus maakt duidelijk dat er toen al bier was. In 4500 voor Christus verfijnden de Egyptenaren de techniek om bier te maken en vond het zijn weg naar zuidoost Azië. Bierbrouwen is dus een bezigheid die al eeuwen oud is, de Sumeriërs, een volk dat ongeveer 5000 jaar geleden in Mesopotamië, het twee-stromenland tussen de Eufraat en de Tigris, nu behorend tot huidige Irak, leefde, waren vermoedelijk de eersten die bier maakten. Het bier en de wijze waarop dit gemaakt werd, is echter niet zoals we dat nu kennen. Men bakte een soort brood van “emmer” (een tarwe-soort), dat van buiten gaar was, maar van binnen nog week. Als men bier wilde maken, weekte men het brood in water en bracht dit aan het gisten door het weke brood eerst tot een brei te vermalen (verknauwen) en deze brei daarna in wat meer water in grote kleipotten natuurlijk te laten fermenteren (vergisten). Aan het vergistende bier werd later vaak fruit, honing of kruiden toegevoegd.

Wie de eerst stap zette naar het aanmaken van wijn zullen wij wellicht nooit juist weten. Wellicht is het een “zachte overgang” geweest door het gebruik van meer fruit en minder en minder graangewassen (brood). Algemeen wordt aangenomen dat de zuivere productie van wijn ± 4000 jaar geleden een aanvang nam.

De Egyptische & Romeinse tijd:

De Egyptenaren namen het bierbrouwen over van de Babyloniërs (de Egyptenaren brouwden bier, waar ze ook dadels aan toevoegden). Voor hen behoorden brood en bier tot de elementaire voedselbestanddelen.. Doordat het in de loop der eeuwen verdampt (of opgedronken) is heeft men nog nooit bier uit het oude Egypte gevonden. Wel zijn kruiken en vaten aangetroffen waarin het residu van bier aanwezig was. Analyse ervan heeft aangetoond, dat bier toen reeds van verschillende soorten graan gemaakt werd.

De kennis over de brouwkunst verspreidde zich via het Midden-Oosten, naar Griekenland en Italië. Maar in die tijd, ongeveer 3000 – 3500 jaar geleden, raakte ook het wijn maken algemeen in zwang, vooral in Griekenland en toenmalig Italië. In de Romeinse tijd werd er nog bier gebrouwen door de Romeinen, maar ze hielden toch meer van wijn. De Germanen waren wel de eersten, die de tussenstap van het broodbakken oversloegen en ontdekten dat uit ontkiemde en gedroogde graankorrels (meestal gerst) ook bier gebrouwen kon worden. De Belgae (Lat.) of Belgen waren een groep, tot de Kelten behorende en met de Germanen verwante stammen,. Galliërs (Lat.: Galli), is de overkoepelende benaming voor alle Keltische volken van het vasteland van Europa.
Alle kelten  waren uitmuntende bierbrouwers en hun producten werden overal gegeerd. De dranken werden hoofdzakelijk door de druïden (hun priester-tovenaars) samengesteld. en deze gebruikten vele “kruiden” en ook honing om de dranken wat op te peppen.
Door het relatief koud klimaat was de kweek van druiven en het vinifieëren ervan in het Noordelijk gelegen Belgica niet zo aangewezen. Toch werdt veel wijn gedronken. Deze was waarschijnlijk bemachtigd door ruilhandel met de Romeinen of de zuidelijker gelegen Keltische nederzettingen..

De Middeleeuwen: 

In de middeleeuwen, waren het vooral de monniken die brouwden, om in hun levensonderhoud te voorzien. Verder was in die tijd het drinkwater van slechte kwaliteit en men ontdekte dat het drinken van bier gezonder was. Dat dit vooral door het koken van bier kwam, wist men toen nog niet. De meeste aalputten werden namelijk juist naast of in de nabijheid van de drinkwaterputten uitgegraven. Afwateringssystenen en/of rioleringen waren zo goed als onbestaande en men liet alles maar lopen waar het terecht kwam. Ook vele dieren zoals varkens, kippen, geiten en schapen bevolkten de straten en lieten hun “datje” achter in de meestal onverharde straten. Soortgelijke taferelen ziet men vandaag nog in vele onder-ontwikkelde landen. Dat er zo nu en dan een zware epidemie uitbrak was dus niet te verwonderen.
De monniken behoorden, in die tijd, tot de hoogst opgeleide (en dorstige) mensen en zij tilden het bierbrouwen naar een hoog niveau. Omstreeks het jaar 800, waren het waarschijnlijk dan ook de monniken, van het klooster van Weihenstephan in Duitsland, die als eersten hop gebruikten, in belgie deed men dit pas vanaf 1320.

Bier was dus vroeger een zeer populaire drank omdat dit veiliger was om te drinken dan het aanwezige drinkwater. Het drinken van bier verminderde sterk in de loop van de 18^e  eeuw. Dit kwam door de opkomst van koffie en thee.

De Wijn:

De oorsprong van de wijnbouwcultuur vermoedt men in het gebied ten zuiden van de Kaukasus en in Oost-Turkije. Hier bevindt zich van oudsher een grote variëteit aan wilde en gecultiveerde druivensoorten alsook vele tussenvormen ervan. De eerste wijnen zijn vermoedelijk gemaakt van wilde druiven. In de loop van het 4de en 3de millennium v.C. werden wijn en wijnstok opgenomen in het cultuurgoed van Mesopotamië, Egypte, Syrië en Palestina.
Wijn was in ieder geval ± 3500 jaar geleden al goed bekend. In Egypte zijn papyrusrollen gevonden waarin beschreven werd hoe je wijn moest maken. Ook zijn er afbeeldingen in grafkamers gevonden die uitbeeldden dat de Egyptenaren al wijn konden maken en zelfs dronken werden .In het oude Griekenland was wijn de belangrijkste drank. Beschilderde vazen laten uitbundige feestmalen zien waarbij wijn gedronken werd. Lange tijd gold wijn als belangrijk statusgoed, zodat het gebruik ervan beperkt bleef tot de hogere sociale en religieuze kringen. De lagere kasten of parias moesten zich maar behelpen met “gekruide” bieren en/of reeds verzuurde wijnen.

Gedurende het 3de en 2de millennium v.C. bereikte de wijnbouwcultuur Kreta, Griekenland en delen van Zuidoost-Europa. In het 1ste millennium v.C. brachten Phoeniciërs en Grieken wijn en wijnstok naar het westelijk deel van het Middellandse-Zeegebied, o.a. Zuid-Italië, Zuid-Spanje en Noord-Afrika. De Grieken waren toen reeds zeer bedreven in de wijnbrouwkunst.

In de oudheid, voor men flessen en kurken kende, was het moeilijk om in het warme Griekse klimaat de meestal eenvoudige witte wijnen goed te houden; De Grieken (en ook de Romeinen) dronken hun wijn niet puur. Deze werd vermengd met twee delen water (soms zelfs zeewater) voor één deel wijn. De wijn werd door de Grieken met water vermengd in speciale “krater”-vazen. Dit is een gewoonte die men vandaag nog steeds veel toepast in Spanje, Portugal, Griekenland en Frankrijk. Veel wijn werdt ook aangezoet met honing. De meeste wijnen van die tijd waren eerder aan de “zure” en droge kant. Ook kruiden werden gebruikt. Veel gebruikte smaakzetters waren safraan, kaneel, munt, en ook vele bloemen.

ten tijde van de kruisigingen door de Romeinen kregen de gekruisigden soms, van barmhartige vrouwen, een pijnstillend drankje op basis van zure wijn en een aftreksel van de Mandragora-plant (alruin). Dit kruidendrankje stond bekend als de “dodenwijn”. Een mogelijk neveneffect was echter dat de gekruisigde in een soort slaaptoestand terecht kwam met een zwakke ademhaling en een bijna onbestaande hartslag. Het gevolg was, dat hij soms schijndood maar nog levend, van het kruis werd gehaald en aan de familie werd gegeven om te worden begraven. De mandragoraplant of alruin wordt in de volksmond trouwens nog steeds “schijndood” genoemd. Het is een zeer sterk hallucinogeen en de werking ervan is, en was genoegzaam bekendOok aan de andere kant van de oceaan liet men zich niet onbetuigd. Bij de Azteken had drank een religieuze rol. Dronkenschap was verplicht bij alle religieuze aangelegenheden. Als je je niet “bezatte” was dat een belediging voor de goden.

alcohol in het heden

In de 20e eeuw zien we een enorme vervlakking optreden als gevolg van de twee wereldoorlogen. Tegelijkertijd zorgde de economische toestand voor een sterke daling van de koopkracht. In de na-oorlogse periode krabbelde de dranken-industrie langzaam uit het dal. Kenmerkend hiervoor waren de horizontale concentraties: veel brouwerijen produceerden naast bier ook mineraalwater en limonades. Tevens bundelden een aantal brouwerijen hun krachten. De opleving was echter maar van korte duur.

Het positieve keerpunt in de bier-en drankencultuur ontstond doordat de speciaalbieren aan hun opmars begonnen. Ook het toerisme naar andere landen leerde velen andere dranken te ontdekken en te appreciëren.