Mensen die één of meerdere poezen als huisgenoot kiezen, komen vroeg of laat een ongewenst hoopje tegen. In de meeste gevallen is het gedrag niet problematisch en laat de poes het bij een ongelukje, maar voor sommige poezenliefhebbers worden de plasjes en hoopjes een frustrerende zaak. Voordat u de kat kwelt met een foute aanpak zoals het neusje in de urine drukken, kan u dit artikel lezen over zindelijkheidstraining bij katten, zodat u en uw spinnende huisgenoot weer de beste, propere maatjes worden.
Zindelijkheidstraining bij katten
Moeder poes weet raad
Vanuit het nest krijgen kittens hun eerste lessen van hun moeder. Op de leeftijd van 6 weken hebben kittens reeds geleerd dat een behoefte doen buiten het nest gebeurt, op een plaats die de moeder aanwijst. Indien de moeder zindelijk is, zal die plek de kattenbak zijn of de tuin. Het is aangewezen om bij de geboorte reeds een kattenbak bereikbaar te maken voor moeder poes, zodat zij de kittens kan aanleren om daarin te plassen. Plaats de kattenbak bij voorkeur in dezelfde kamer als het nest, niet bij het eten en drinken, maar wel op een plek waar de kittens er gauw bij kunnen wanneer de nood het hoogst is. Zo vermijd u ongelukjes onderweg naar het toilet. Zorg er ook voor dat de kittens gemakkelijk in en uit de kattenbak kunnen klimmen. Ontmoedigde poesjes die er niet bij kunnen, stellen zichzelf immers tevreden met een betere plek. Hierbij is de soort kattenbakvulling van belang. Jonge kittens verkennen door iets in hun mond te nemen. Kattenbakvulling die samenhoopt kan gevaarlijk zijn voor de gezondheid van uw kitten. Bij twijfels vraagt u best raad in de dierenspeciaalzaak voordat u uw kittens in contact brengt met een overvloed aan bacteriën.
De moeder zal de kittens zelf naar de kattenbak brengen, en de kittens zullen het gedrag van de moeder imiteren. Gauw zullen zij het gedrag helemaal overnemen, waardoor u regelmatig een wankelende kitten zal opmerken, flink op weg naar zijn toilet.
Een handje toesteken bij kittens
Bij die eerste zindelijkheidstraining mag u de moeder zeker helpen. Zet de kittens in de kattenbak na het ontwaken, na het eten of drinken en na het spelen. Op die manier zal u de kittens ongeveer eens per uur naar hun bakje brengen, wat u afbouwt naarmate ze ouder worden en meer initiatief nemen. Hetzelfde doet u met een kitten die vanuit een nest mee naar huis werd genomen. Dit is een goede manier om de kittens een routine aan te leren, waarop ze later kunnen terugvallen.
Wanneer de kittens oud genoeg zijn om hun omgeving uit te breiden, kunt u de kattenbak langzaam vervangen door de tuin. Dit kan eenvoudig door de kattenbak dicht bij de buitendeur te plaatsen en hem daarna buiten te plaatsen vlak bij de deur. De kittens zullen op ontdekking gaan en zullen regelmatig een plasje maken in het gras. Wanneer u merkt dat de kattenbak nog amper gebruikt wordt, kunt u hem wegnemen. Om ongelukjes binnenshuis te vermijden, is het toch aangeraden om steeds een kattenbak binnen te laten staan. Katten die vaak buiten gaan, zullen hem weinig gebruiken, maar het kan van pas komen wanneer de poes niet op tijd buiten kan.
Zijn dit nog wel ongelukjes?
Een ongelukje kan nog gebeuren wanneer de poes niet tijdig bij een kattenbak of buiten geraakt. Toch kunnen er problemen optreden die minder op ongelukjes lijken. Het kan zijn dat uw kat binnen sproeit, welke een manier is om geur te verspreiden. U kan ook hele plasjes en hoopjes blijven vinden op plekken waar u ze liever niet hebt. Ik zet graag even de meest voorkomende oorzaken van dit probleemgedrag op een rij, samen met de oplossingen die u en uw kat kunnen helpen.
Mogelijke oorzaken van problemen bij de zindelijkheidstraining en voorbeelden van oplossingen
– De kattenbak geniet niet de voorkeur van uw kat. Katten hebben persoonlijke voorkeuren. Sommige katten houden van privacy tijdens het toiletgebruik en verkiezen het hoekje achter de sofa. Kattenbakken met een dak en eventueel luikje kunnen een oplossing zijn voor deze poes. Overweeg ook de plek die u uitkiest voor de kattenbak. Een bak in een open ruimte zal bijvoorbeeld minder graag gebruikt worden dan een kattenbak naast het toilet, die afgeschermd wordt door enerzijds de muur en anderzijds het toilet, terwijl de bak toch gemakkelijk toegankelijk blijft. Andere katten houden helemaal niet van een kattenbak en gaan liever in het frisse gras. Laat uw kat toe om regelmatig buiten te gaan indien u in een veilige omgeving woont. Dan zijn er ook nog poezen die kieskeurig zijn betreft de kattenbakvulling. Het zou kunnen dat de geur of textuur ervan uw kat niet stemt. Test dus andere merken totdat uw kat er lustig in graaft en een plasje doet.
– De kattenbak is vuil. Katten stellen een schone omgeving op prijs. Een geurende kattenbak of een kattenbak waarin uw kat eerst vorige hoopjes opzij moet schuiven, is weinig uitnodigend. Vooral wanneer meerdere katten gebruik maken van dezelfde kattenbak, dient u de vulling tijdig te vervangen. Dagelijks hoopjes verwijderen en wekelijks of tweewekelijks nieuwe vulling doen wonderen.
– De kat is ontklauwd. Sommige mensen vinden het nog steeds noodzakelijk om hun katten te ontklauwen, ondanks de ongemakken en stress die deze ingreep met zich meebrengt voor de poes. Katten die ontklauwd zijn, kunnen pijn ervaren bij het graven in de kattenbak en dus een zachtere plek of een gladder oppervlak verkiezen.
– Seksueel en territoriaal gedrag. Katers en kattinnen communiceren hun aanwezigheid en seksuele toestand door middel van geur. Sproeien hoort daarbij. Om een overvloed aan thuisloze katten en de verspreiding van ziektes te vermijden, vragen dierenartsen om uw katten te castreren of steriliseren. Daarmee lost u ook het urine-probleem op. Indien u deze ingreep liever niet laat plaatsvinden, kunt u proberen het product ‘Feliway’ te spuiten op plaatsen waar uw poes zijn geur achterlaat. Feliway is een product dat de natuurlijke feromonen van de kat nabootst, zodat de kat minder de neiging heeft om zijn geur te verspreiden. Feliway laat geen sporen na en is verkrijgbaar als spuitbus of een geurverspreider die u in het stopcontact stopt. Dit product vindt u in de dierenspeciaalzaak of bij de apotheek.
– Stress. Stress behoort tot de voornaamste oorzaken van problemen bij zindelijkheid. Veranderende situaties zoals nieuwe huisgenoten (mensen én dieren), verhuizingen, spanningen tussen (andere) huisgenoten, een slechte gezondheid, een traumatische ervaring, een agressieve buurtkat en meer, kunnen voor gedragsproblemen zorgen. Stel uzelf de vraag of iets in de omgeving uw kat stress kan bezorgen en probeer deze stress te reduceren door de situatie op een positieve manier te manipuleren. Ook hier kan Feliway een aardig hulpmiddel betekenen. In geval van stress spuit u Feliway op plaatsen waar de poes plast, maar ook in hoeken van de kamer en tegen meubelstukken. Herhaal dit om de paar uren. Als het de kat helpt, zal u een meer ontspannen lichaamstaal opmerken. Feliway heeft een rustgevend effect, en kan ook voorkomend gebruikt worden. Spuit Feliway bijvoorbeeld in een nieuwe thuis voordat de verhuis voor de kat plaatsvindt, of spuit Feliway in het huis voordat de nieuwe huisgenoot arriveert.
– Slechte zindelijkheidstraining. Dit probleem treedt nogal eens op bij katten die uit een asiel worden gehaald of katten die voordien enkel buitenshuis leefden. Een volwassen kat kan u nog steeds leren om de kattenbak te gebruiken. Katten die snel leren hebben er vaak genoeg aan dat u hen na het ontwaken, na het eten of drinken en na het spelen in de kattenbak zet. Herinner hen er enkele keren per dag aan dat de kattenbak er is om te gebruiken, door hen er louter in te zetten. Katten die niet gauw leren, kunnen een extra steuntje gebruiken. Sta hen een beperkte levensruimte toe waarbij de kattenbak steeds in direct bereik is, waardoor de kat hem vaak tegenkomt. Dit kan een kamer zijn, maar sommige katten kunnen een tijdelijke bench nodig hebben. Wanneer u merkt dat de kattenbak wordt gebruikt en de rest van de ruimte volledig droog blijft, kunt u de levensruimte van de kat langzaam uitbreiden. Het gebeurt ook dat katten slechte ervaringen achter de rug hebben met zindelijkheidstraining waardoor de stress toeneemt en de poes de kattenbak links laat liggen in plaats van hem te gebruiken. Om uw kat hiervan te behoeden, straft u hem nooit voor ongelukjes. Indien u hem erop betrapt, neemt u hem gewoon op en zet u hem in zijn bakje. Roepen, verjagen, stampen en neusje in de urine drukken, verhogen het stressgevoel van de kat. Hij zal niets hebben bijgeleerd, behalve dat hij maar beter niet plast als u in de buurt bent. Het heeft ook geen zin om de kat te straffen nadat u een hoopje vond. De kat zal geen idee hebben waarom u op hem raast, en zal uw woede linken aan het gedrag hij op dat moment vertoont. Consequentie in het aanbrengen van de routine en het regelmatig vriendelijk aan doen herinneren de kattenbak te gebruiken zijn hier de sleutels tot een gelukkige kat met een succesvolle zindelijkheidstraining.
– De kat weet niet waar hij de kattenbak kan vinden. Dit is een minder voorkomend probleem. Meestal zal de kat het geurspoor volgen naar de kattenbak, maar in sommige gevallen heeft de kat hulp nodig. U doet er goed aan om de kat te introduceren tot een nieuwe plek van de kattenbak, door hem er even in te zetten. Anders loopt u het risico dat de kat de oude plek blijft opzoeken of op eigen houtje een nieuwe plek uitkiest.
– De kat heeft een lichamelijk probleem. Een aandoening die de urinewegen aantast of een andere ziekte die ongelukkigheid of stress teweegbrengt, kan een oorzaak zijn voor blijvende gedragsproblemen. Indien de kat aanwijzingen vertoont van ziekte, dient u de hulp in te roepen van de dierenarts. Ook bij blijvende problemen bij de zindelijkheidstraining nadat u alle andere oplossingen uitprobeerde, dient u bij de dierenarts langs te gaan voor een lichamelijk onderzoek.
Hulp nodig?
Het verhelpen van gedragsproblemen blijkt soms een moeilijkere opdracht dan verwacht. Professionele hulp kan u vinden bij kattengedragstherapeuten. Let erop dat de therapeut van uw keuze de juiste opleiding kreeg en met een positieve trainingsmethode werkt. U vraagt best vooraf hoe de therapeut tewerk gaat en welke hulpmiddelen hij gebruikt voordat u hem of haar bij uw poezen laat.
Veel succes,
Ineke Vander Aa
