In onze wereld bestaan er kleine dieren die alleen ’s nachts te voorschijn komen. Eén soort hier van is de vleermuis. We gaan ze een beetje beter leren kennen.
’s Nachts komt er een klein diertje naar buiten, het rust overdag en we noemen het de vleermuis. Deze dieren hebben een behaard lichaam en een paar leerachtige vleugels die geruisloos door de lucht klieven.
Een vleermuis leeft in grotten en bomen. Het liefst hangen ze ondersteboven. Ze hebben het opmerkelijk vermogen om met ‘geluid te zien’. Dit noemen we echolocatie. Op deze manier kunnen ze in het donker hun weg vinden om te jagen.
Vleermuizen behoren tot de zoogdieren, ze brengen levende jongen ter wereld. De jongen worden gevoed met melk. Ze zijn het nauwst verwant aan mollen, egels en spitsmuizen. Ze zijn samen met insecten en vogels de enige dieren die kunnen vliegen.
Verschillende soorten
Er bestaan zo’n 1100 soorten vleermuizen. Vleermuizen worden verdeeld in 2 groepen : de megavleermuizen (grote) en de microvleermuizen (kleine). De grote vleermuizen noemen we ook wel vliegende honden. Deze vleermuizen hebben grote ronde ogen en eten vruchten. De microvleermuizen eten meestal insecten en hebben kleine ogen en grote oren. De kleinste vleermuis is de hommelvleermuis met een spanwijdte van amper 6 cm en ze wegen 2 gram, net zoveel als een lucifer. De grootste vleermuis is Pteropus neohibernicus met een spanwijdte zo groot als de lengte van een volwassen persoon.
Alle kleuren
De meeste vleermuizen hebben een zijdeachtige bruine vacht. Maar er bestaan ook witte, rode, gele en zwarte soorten. Sommige vleermuizen hebben helemaal geen vacht. Er zijn ook vleermuizen met roze vleugels en roze oren. De kleine hondurese vleermuizen hebben een witte pels met een gele neus en oren en zwarte vleugels.
Habitat
De kleine vleermuizen komen in het grootste deel van de wereld voor behalve in de poolgebieden. Daar is het te koud. Ze komen voor in bossen, woestijnen en graslanden. In de warme streken komen alleen de grote soorten voor. Ze leven in tropische regenwouden waar heel veel fruitbomen groeien. Er zijn dan ook weer soorten die aangetrokken worden door gebouwen. In de stad is het leven in een gebouw net hetzelfde als leven in een grot.
Roesten
Wanneer een vleermuis rust noemen we dat ‘roesten’. Deze plek moet een veilige plaats zijn tegen roofdieren. Ze roesten onder daken, onder bruggen, in donkere grotten, boomholtes en zelfs onder omgevallen boomstammen. De meeste vleermuizen roesten in kolonies. Een kolonie vliegende honden kan zo’n 200 000 dieren bevatten. In een grot vindt je soms een kolonie van een miljoen dieren die daar roesten.
Anatomie
Vleermuizen kunnen niet zoals vogels op de grond staan, doordat ze zwakke poten hebben. Dat is ook de reden dat vleermuizen ondersteboven hangen. Ze hebben scherpe klauwen en in hun poten zitten speciale pezen die hun tenen gekromd houden zodat ze niet loslaten als ze in slaap vallen.
De knieën van een vleermuis zijn naar achteren gericht. Hij kan zo op 4 poten over het plafond van een grot kruipen. Aan de vleugels heeft hij speciale klauwen.
Geboorte
Een levenscyclus begint wanneer een vrouwtje en mannetje samenkomen om te paren. Het vrouwtje is ongeveer 3 maanden zwanger en brengt dan een vleermuisbaby ter wereld. terwijl ze bevalt hangt ze aan haar duimen en houdt ze haar vleugels onder haar lichaam, zodat ze het jong kan opvangen wanneer het geboren wordt.
Bij de geboorte weegt zo’n baby ongeveer een kwart van zijn moeders gewicht. hij is blind en volkomen hulpeloos. hij is afhankelijk van zijn moeder wat voedsel en warmte betreft. Om te overleven klampt het jong zich vast aan zijn moeders vacht en drinkt melk.
Opgroeien
Een jonge dwergvleermuis drinkt ongeveer 6 weken melk. Op 3 weken heeft hij al tanden en kan hij ook al insecten eten. het jonge vleermuisje ontwikkelt zich in de eerste levensweken enorm snel. Ze zijn volgroeid op 2 maanden oud. Een grot kan zeer lawwaierig zijn als er duizenden jongen schreeuwen om hun moeder. Wij mensen kunnen hun georpe vaak niet horen.
Voedsel en jagen
Om voedsel te vinden voor haarzelf en haar jong moet de moeder verscheidene keren per nacht op zoek gaan. Terwijl zij gaat jagen laat ze haar jong achter in een ‘creche’ waar een ander vrouwtje op de jongen past. De moeder herkent haar eigen jong aan zijn hoge gepiep. Als het jong zo’n 3 weken oud is leert het vliegen. Hij leert insecten vangen samen met zijn moeder, maar het duurt niet lang voordat hij zlef voedsel vangt.
Eten
Vleermuizen moeten elke dag veel eten om hun lichaam goed te laten werken. Als ze 2 dagen niet eten kunnen ze sterven. Hoewel de meeste kleine vleermuizen zich met insecten voeden, zijn er ook die zich voeden met kikkers, ratten, muizen en zelfs andere vleermuizen. Vliegende honden eten plantaardig voedsel zoals vruchten, nectar, bladeren en schors. Nadat ze hun voedsel hebben verzameld gaan ze ondersteboven hangen aan een tak om hun maaltijd te verorberen. De vruchten worden geplet met hun tanden en tong om zo de sappen eruit te persen.
Er bestaat ook een visetende vleermuis, die laag over vijvers en rivieren vliegt om vissen te vangen die vlak onder het wateroppervlak zwemmen. Zodra hij een vis heeft gezien gaat hij lager vliegen en hangen zijn klauwen in het water. hij grijpt de vis en bijt in zijn kop.
Vampiers
De meest gevreesde vleermuis is de vampier omdat hij ’s nachts tevoorschijn komt en bloed drinkt van andere dieren. Er zijn 3 soorten die voorkomen Midden-enZuid-Amerika. Ze drinken bloed van paardne, koeien en varkens. En maar zelden mensenbloed.
Een vampier heeft 2 extra grote voortanden om zo 2 kleine sneetjes in de huid van zijn slachtoffer te maken. Het speeksel van de vleermuis bevat een chemische stof om te voorkomen dat het bloed van zijn prooi stolt. Per keer drinkt de vleermuis ongeveer 2 opscheplepels bloed.
Vliegen
De vleugels van een vleermuis bestaan uit 2 huidlagen die aan zijn armen en zijn 4 extra lange vingers vastzitten. De vleugels strekken zich langs beide zijden van zijn lichaam uit en reiken tot aan de poten. Aan de bovenkant van zijn vleugels heeft hij 2 duimen.
Vleermuizen met brede korte vleugels vliegen langzaam en kunnen gemakkelijk veranderen van richting. Vleermuizen met smalle lange vleugels, vliegen snel maar zijn niet zo wendbaar. Zo’n vleugels zijn meestal geschikt voor lange afstanden.
Microvleermuizen kunnen de vorm van hun vleugels veranderen om gemakkelijker te draaien en te keren als ze hun prooi achtervolgen. Ze kunnen omlaag duiken en insecten van muren en takken plukken. Terwijl ze de insecten opeten blijven ze vliegen.
Zintuigen
Vleermuizen kunnen zien, horen, voelen en ruiken. Sommige mensen denken dat vleermuizen blind zijn maar dat is niet zo. Hun gehoor is het best ontwikkeld van alle landzoogdieren. Terwijl ze vliegen maken ze hoge geluiden die weerkaatst worden tegen muren en voorwerpen. Op deze manier worden ze gehoord door andere vleermuizen.
Sommige vleermuizen stoten met hun bek geluiden uit. Als ze echter met hun bek vol voedsel zitten, kunnen ze geen geluiden meer maken, daardoor zijn er vleermuizen die erin geslaagd zijn om dit probleem op te lossen door met hun neus geluiden te produceren. Deze vleermuizen hebben extra huidflappen op de neus die de geluiden helpen concentreren en richten.
Communicatie
Om met elkaar te communiceren gebruiken vleermuizen zo’n 50 verschillende geluiden. Ieder geluid heeft een andere betekenis. Soms willen ze met elkaar kwebbelen, andere geluiden dienen om hun aggressie te uiten of op hun jongen te roepen. Mannetjes maken speciale geluiden om vrouwtjes aan te trekken.
Vleermuizen hebben geurklieren in de buurt van hun gezicht en vleugels. Deze produceren een speciale geur die ze over zichzelf en andere vleemuizen uitsmeren. Zo herkennen ze andere vleermuizen die in dezelfde kolonie woont.
Nuttige dieren
Het zijn in ieder geval heel nuttige dieren omdat ze veel insecten eten. Ze zijn heel belangrijk voor de bomen in het regenwoud en wanneer ze nectar drinken van bloemen vangen ze stuifmeel op dat op andere planten wordt overgebracht.
Vliegende honden helpen ook met de verspreiding van zaden in het bos, doordat de zaden die ze uit vruchten halen via hun uitwerpselen weer in het bos terecht komen.
Bedreigingen
over de hele wereld worden talloze vleermuizen bedreigd. Steeds meer bomen worden gekapt en boeren gebruiken pesticiden om hun gewassen te beschermen.
Gelukkig zijn er een aantal organisaties die deze dieren behoedt voor uitsterven.
Maar goed, want het zijn nuttige dieren die ook best wel grappig kunnen zijn.