Een hond leert van zijn fouten en successen. Een hond die zijn neus brandt aan een hete kachel, zal een volgend keer de nodige afstand ten opzichte van de kachel bewaren en een hond die per ongeluk op de pedaal van de prullebak stapt en zo ontdekt dat hij daar lekker eten uit kan halen, zal proberen om dat vaker te doen.
Het leren van een hond
Een hond kijkt naar wat zijn gedrag hem oplevert. Als de situatie hem angst, pijn of een onprettig gevoel oplevert, dan zal hij van nature niet geneigd zijn om dat gedrag te herhalen. Als zijn gedrag echter een leuk, positief effect had, dan zal hij proberen om dit nog eens te bereiken. DIt leren gebeurt dus grotendeels onbewust. Om een hond iets aan te leren, maken we dan ook gebruik van deze principes.
Vroegere africhtingsmethodes
Vroeger werd er gedacht dat de hond vooral duidelijk moest weten wie de baas was en werd er vooral gewerkt met straffen. Bij straffen ontstaat er angst en spanning bij de hond en dat belemmert het leren. De hond voelt zich niet uitgedaagt om iets anders te proberen, maar probeert vooral niets verkeerd te doen. Dit maakt het aanleren van nieuwe dingen ontzettend moeilijk.
Nieuwe methodes
Tegenwoordig weten we dat een training waarbij alleen maar beloond wordt veel effectiever is. De hond kan dan al zijn energie steken in het leren ‘braaf’ te zijn. Door niet te straffen ontstaat er een ‘open klimaat’, waarbij de hond vrij is om uit te proberen wat nou precies goed gedrag is. De hond gaat de beloning en het succes proberen uit te lokken en neemt dus actief deel aan het leerproces.
Leren door belonen
Honden zijn gevoelig voor beloning! Goed gedrag moet dan ook veelvuldig worden beloond. De hond zal dit gedrag graag herhalen en uiteindelijk zal het een gewoonte worden. Een beloning hoeft niet per definitie voer te zijn, een vrolijke stem, een aai of een spelletje spelen kunnen ook prima beloningen zijn. De beloning moet wel tijdens of direct na het goede gedrag worden gegeven om het gewenste effect te hebben, omdat honden geen goed geheugen hebben.
Spelenderwijs leren
Om honden iets te leren is het handig om gebruik te maken van de situatie. Als je ziet dat de hond wil gaan liggen, zeg dan snel ‘AF’. Dat was hij toch al van plan, maar wanneer je er een commando aan geeft, lijkt het net alsof het jouw idee was. Door spelenderwijs te oefenen met commando’s, gaat de hond een betekenis koppelen aan een gesproken woord.
Voorkomen van ongewenst gedrag
Natuurlijk is er bij de opvoeding ook sprake van ongewenst gedrag. Het makkelijkste is om dit gedrag te proberen te voorkomen. Zo hoef je de hond ook niet te straffen. Het is handig om de hond in een bench (kamerkennel) te doen, wanneer je hem niet in de gaten kan houden. Hij kan dan ook niet leren hoe leuk het is om aan de snoeren van de televisie te gaan knagen. Als je wel in de buurt bent en ziet dat de hond iets wil gaan doen wat niet mag, dan kan je hem afleiden met een speeltje. Laat ook voldoende hondenspeelgoed op de grond slingeren, zodat er altijd iets is wat de hond wél mag.
Ongewenst gedrag negeren
Wanneer het ongewenste gedrag niet te voorkomen is, dan zal je daar als baas op moeten reageren. Hierbij is er sprake van situaties die je kan negeren en situaties die je niet kan negeren. Het negeren van ongewenst gedrag heeft vaak het beste resultaat, want hoe gek het ook klinkt, straf kan een beloning zijn.
Als je aan de telefoon zit en de hond gaat piepen of blaffen om je aandacht te trekken, dan kan je dit gedrag negeren. Het gewenste effect (jouw aandacht trekken) blijft dan uit, de hond heeft geen positief effect gehaald en zal leren dat het geen zin heeft om te piepen of blaffen. Zijn gedrag levert hem niets op, dus zal hij het uiteindelijk achterwege laten. Let hierbij wel goed op, dat de hond volledig genegeerd wordt. Alleen omkijken kan al een aanmoediging zijn om nog harder te blaffen!
Ongewenst gedrag doorbreken
Maar in sommige situaties kan ongewenst gedrag niet genegeerd worden, bijvoorbeeld wanneer de hond zijn tanden in uw bank heeft gezet. Probeer in eerste instantie door het gedrag te doorbreken, door een geluid te maken, in uw handen te klappen of bijvoorbeeld een sleutelbos op de grond te laten vallen. De hond is afgeleidt en stopt even met zijn handeling om te kijken wat er gebeurt. Op dat moment kunt u een alternatief aanbieden, waar de hond wél in mag bijten en vervolgens kunt u de hond weer belonen.
Correcties
In sommige situaties is het onvermijdelijk en moet de hond toch gecorrigeerd worden. Het corrigeren van een hond kan alleen op heterdaad, dat wil zeggen binnen een halve of hele seconde na aanvang van het ongewenste gedrag. Straf die achteraf wordt gegeven, zal de hond niet in verband brengen met zjin slechte daad.
Gebruik voor het corrigeren het woord ‘nee’ of ‘foei’, wanneer u dit laag en boos laat klinken, zal de hond begrijpen dat hij iets verkeerd doet. Aan de houding van uw hond kunt u zien of de hond de correctie heeft begrepen; wanneer de hond zich klein maakt (lage staart of lage romp) en de oortjes staan naar achteren, dan heeft de hond uw boodschap begrepen, de hond is immers onderdanig. U moet dan onmiddelijk ophouden met bestraffen.
Het commando ‘nee’ gebruiken
Het is verstandig om de hond al vroeg het commando ‘nee’ aan te leren. U kunt dit doen door de hond in elke hand (met open handpalmen) een snoepje aan te bieden. De eerste hand waar de hond naar toe gaat, sluit u (dichte vuist) terwijl u nee zegt. Dit hoeft niet boos te klinken. Oefen dit meerdere malen en breid de oefening uit als het goed gaat. Leg de snoepjes eens op de grond of op de tafel. Wanneer de hond er vanaf blijft, krijgt hij van u een beloning. Zo leert de hond, dat het woord ‘nee’ betekent dat hij moet stoppen met iets wat hij wil doen of hebben, maar daarvoor in de plaats een beloning krijgt van de baas. Wanneer de hond een snoepje of brokje laat liggen als u ‘nee’ zegt, dan heeft hij de betekenis van het woord begrepen en kunt u het gaan gebruiken.
Het leergedrag van de hond hangt dus altijd af van het effect van zijn gedrag! Als u daar op een goede manier gebruik van weet te maken, zal de relatie met uw hond verbeteren.
