Als we naar het strand gaan in Nederland, zwemmen er dan ook haaien? Zijn deze haaien gevaarlijk of niet? Kunnen we gewoon zwemmen in de Nederlandse zee?
Leven er haaien in onze Noordzee?
Ja, er zwemmen zeker haaien in onze Noordzee, dat zijn vooral grondhaaien. Vaak worden deze haaien gevangen als bijvangst als vissers sleepnetten gebruiken om andere vissen te vangen. Hierdoor hebben deze haaien het ook zwaar te verduren. Het duurt een aantal jaar voor ze volwassen zijn, soms wel 10 jaar voor ze zich kunnen voortplanten, dan zijn ze lang drachtig (soms wel 2 jaar) en leggen ze nog eens weinig eieren. Hierdoor worden er niet veel haaien geboren. De meeste haaien worden 20 tot 30 jaar. Het is niet de bedoeling dat deze haaien worden gevangen door de vissers, maar het gebeurt wel. In Nederland staan twee soorten haaien op de rode lijst (bedreigde dieren- en plantensoorten), de gevlekte gladde haai en de ruwe haai.
De grondhaaien struinen de bodem af naar krabbetjes, kleine visjes, schelpdieren, wormen en ook dode dieren. Hun bek zit dan ook wat meer naar beneden. In principe kunnen ze natuurlijk bijten maar dat komt (haast) nooit voor. Ze moeten zich dan wel heel erg bedreigd voelen, nog liever zwemmen ze weg. Rond de Zeeuwse kust en bij de Waddeneilanden komen meer en grotere haaien voor door het voedselaanbod. De Noordzee is in de loop der tijd een stuk schoner geworden en ook warmer, dus de haaiensoorten kunnen zich gaan uitbreiden richting onze Noordzee. Maar behalve af en toe een verdwaalde grote haai is dit nog niet gebeurd.
Vroeger zwommen er een 20-tal soorten haaien in onze Noordzee, tegenwoordig zijn dat er een stuk minder. De doornhaai en de hondshaai komen wat meer voor, de gladde haai en de ruwe haai al minder. Heel soms komen er ook grotere soorten voor zoals de haringhaai, de voshaai, de Groenlandse haai en de reuzenhaai. Maar meestal zwemmen die niet voor onze Nederlandse kust. 80% Van de haaien in de wereld is niet groter dan 2 meter. Om gevaarlijk te zijn voor mensen moet een haai minimaal 2 meter zijn.
De hondshaaien bijvoorbeeld zijn kleine, ongeveer één meter grote haaien. Het zijn voor mensen ongevaarlijk bodemhaaien, ze zijn het kleinst en het vriendelijkst. Ze komen niet graag in het ondiepe kustwater, dus je zult ze niet snel tegen komen. De aangespoelde eieren kun je wel op het strand vinden, die zitten dan vaak vast aan zeewier en –beplanting. Als de kapsels 2,5 bij 6 centimeter zijn dan zijn ze van de hondshaai. De hondshaai is absoluut niet gevaarlijk, hij kan niet eens in je teen bijten al zou hij dat willen.
De reuzenhaai komt soms voor in de Noordzee. Laat je niet afschrikken door de naam. Ze kunnen 10 tot 15 meter lang worden en wel 4000 kilo wegen. Maar het zijn ongevaarlijke tandenloze planktoneters. Ze komen over de hele wereld voor in niet tropisch kustwater, overal waar voedselrijk water is. Bij de Noordzee is dat vooral bij de Noorse kust, maar bij de trek komen ze ook bij de Nederlandse kust voor. Het is de op één na grootste haaiensoort. De reuzenhaai lijkt voor een leek wel wat op een witte haai. Voor een gevaarlijke haaiensoort in onze Noordzee moeten we zelfs 20 miljoen jaar terug in de tijd. Toen zwommen er verschillende grote haaiensoorten rond, waar nu nog steeds de tanden van aanspoelen.
Het lijkt erop dat we voor wat de haaien betreft veilig kunnen zwemmen in onze Noordzee. De bodemhaaien zullen vrijwel nooit bijten en komen niet zo dicht langs de kust voor. De grote reuzenhaai heeft geen tanden en eet plankton. Alleen bij de Waddeneilanden en de in de Zeeuwse wateren komen wat grotere soorten voor vanwege het voedselaanbod, hier zullen ook de meeste ‘verdwaalde’ gasten voorkomen. Er is nog nooit melding gedaan van een haaienbeet of –aanval voor onze Noordzeekust.
