In sprookjes wordt de wolf gelinkt aan het kwade, op het platteland wordt hij aanschouwd als de vijand en in bebouwde gebieden hangt zijn portret aan de muur. Hij straalt kracht en vrijheid uit: een schim van de voorouders van onze hond. Zijn gehuil doet mensen sidderen, en zijn bestaan lijkt alsmaar verder weg. Sommige toeristen gaan hem in de wildernis opzoeken, terwijl anderen hem in huis nemen. De wolf mag Roodkapje misschien niet daadwerkelijk hebben verslonden, maar jouw sofa, daar denkt hij misschien anders over. Dit artikel biedt algemene informatie over de wolf als huisdier en de wolfshond, een ras dat de laatste eeuw terecht en onterecht in populariteit is gestegen.
Een wolf in de woonkamer
Zo’n twaalfduizend jaar geleden, werd de wolf aangetrokken tot menselijke vestigingen. Rond dat groepje rechtopstaande apen viel altijd wel wat lekkers te bespeuren, en in de jacht konden beide partijen elkaar aan een prooi helpen. Niet alleen werd elkaars gezelschap geduld, het samenleven werd door mensen steeds vaker aangemoedigd. Rond die tijd zullen onze voorouders de pups van wolven uit nesten hebben gehaald om hen zelf op te leiden tot waakhonden en jagers. Twaalfduizend jaar later hebben we hen gekneed in alle vormen, kleuren en karakters, tot een gedomesticeerde diersoort die ervoort is gekweekt om ons te behagen: de hond.
De wolf bleef daarentegen zijn pure karakter behouden. Hij is zelfstandig, intelligent, en uiterst bekwaam in het laten voortbestaan van de veiligheid en het territorium van de roedel. Folklore heeft hem doorheen de eeuwen in een slecht daglicht gesteld. Beelden van bloederige wolvenmuilen zorgden voor de wildste vooroordelen. Doorheen deze door de mens gecreëerde tumult, behield één partij zijn ware gezicht, en dat is de wolf. Toch zijn er enkelen die zich tot zijn imago aangetrokken voelen, in de mate dat ze hem willen bezitten. Een wolf in huis, hoe ‘cool’ is dat?
Hoewel het niet onmogelijk is om dezer dagen met een wolf samen te leven, is het niet aan te raden. De wolf beschikt over een ander karakter dan zijn hondenkleinkinderen, en bestaat niet voornamelijk uit de drang om zijn leider te plezieren. Als u de leider bent die een wolf nodig heeft, zal hij uw positie aanvaarden en gewillig samenwerken, doch wanneer u niet over de juiste kwaliteiten bezit om als leider op te treden, zal de wolf dat graag voor u doen. In de vrije natuur is dit een hele normale gebeurtenis die bijdraagt tot de kwaliteit van het groepsleven, doch in onze samenleving is het een synoniem voor euthanasie. Dagelijks worden er duizenden honden geëuthanaseerd als gevolg van situaties waarin de mens faalde om het leiderschap op zich te nemen. Een hond mag zijn tanden laten zien, maar als een wolf hetzelfde doet, wordt zijn buik gevuld met kiezelstenen en wordt hij door grootmoeder en de jager in de beek gegooid.
Omdat de mythes rond wolven de spuigaten uitlopen, kweekte de mens een dier dat de wens naar een wolf als huisdier kon vervullen, en tegelijk konden ze hem behandelen als een gewone hond: de wolfshond.
Een wolfshond dan maar?
In de 18e eeuw begon men wolven met honden te fokken, maar pas in de jaren 1920 werd het eerste ras erkend van wolfshonden: de Saarloos Wolfshond. Inmiddels zagen er verschillende rassen van wolfshonden het daglicht, waarvan de meeste ouders hebben als Duitse Herders en wolven. Er bestaan verschillende categoriën, op basis van het percentage DNA van een wolf dat een hond bevat. Een rechtstreekse afstammeling van een wolf en een hond behoort tot de categorie F1 (filial number), terwijl de afstammeling van een wolfshond tot categorie F2 behoort. De afstammeling daarvan behoort tot de categorie F3. Vanzelfsprekend is het zo dat hoe verder de hond afstamt van de wolf, hoe meer karaktertrekken hij zal overnemen van de hond en hoe beter hij te domesticeren zal zijn. Toch blijft het een uitdaging om de verzorging en training aan te passen aan de noden van de wolfshond. Er bestaat bijvoorbeeld discussie rond de werking van de vaccinatie tegen hondsdolheid bij wolfshonden. Op gebied van training is het gedrag van een wolfshond moeilijker te voorspellen, waardoor de training van een wolfshond eindeloos geduld vereist, en meer dan eens zal er een compromis moeten gesloten worden tussen mens en huisdier. Problemen met wolfshonden zijn meestal afhankelijk van het ras waarmee de wolf werd gefokt, en de opvoeding die het dier geniet. Wolven zijn van nature niet bepaald agressieve dieren, in tegenstelling tot wat de meeste mensen geloven. Honden kunnen door het selectieve fokken negatieve karaktertrekken hebben ontwikkeld, die in combinatie met een slechte opvoeding tot uiting kunnen komen. Vaker echter, schrikt het uiterlijk af en reageert de wolfshond op de houding van andere mensen, welke meestal angstig en terughoudend is. Onthoudt ook dat de wolf schuchter is, en zich liever terugtrekt met zijn roedel. Socialisatie vanaf vroege leeftijd is dus van onmiskenbaar belang, en moet een leven lang onderhouden worden. Gebeurt dit niet, dan loop je het risico op een angstige hond die als laatste poging om zichzelf te beschermen van die opdringerige wezens, voor de agressieve aanpak kiest.
Een wolfshond heeft vooral nood aan consequent leiderschap, veiligheid, voortdurend gezelschap (van u of een tweede hond), veel lichaamsbeweging (minimum een uur per dag), aangepaste lichamelijke verzorging en aangepaste training. Het aanschaffen van een wolfshond vraagt veel voorbereiding. Wees geïnformeerd en bereid om je leven aan te passen aan je gekozen metgezel. Al te veel mensen onderschatten de noden van deze prachtige dieren, waardoor ze gauw in asielen terechtkomen. Daar worden ze geëuthanaseerd omdat er vanuit wordt gegaan dat wolfshonden gevaarlijk zijn in omgang. Zulke acties duiden meer op incompetentie van vorige eigenaars en verzorgers dan van wangedrag bij wolfshonden, doch mogen niet worden genegeerd.
Dansen met wolven
Voor wie voet bij stuk houdt, deel ik graag mijn persoonlijke ervaring met mijn wolfshond. Een jaar geleden wandelde mijn kamergenoot binnen met een wolfshond zonder diens ouders te kennen. De eigenaar had plaatsgebrek voor de energie-uitbarstingen van deze pup, en mijn kamergenoot was toevallig op zoek geweest naar een hond. Vier maanden later kreeg ik hem in mijn schoot geworpen. Scout had teveel aandacht nodig, was te energiek en trainen ging moeizaam. Hij steelde, jaagde de poezen na, blafte storend en werd elke nacht actief. Enkele maanden nadat Scout de juiste opvoeding kreeg, kende hij eenentwintig commando’s, liet hij de poezen vrijwel met rust, onderscheidde hij onze spullen van zijn spullen en sliep hij ’s nachts als een roos. Om zijn taal te leren begrijpen, deed ik vrijwilligerswerk bij wolven en wolfshonden, sprak ik met eigenaars van wolven en hondentrainers, las ik en experimenteerde ik. De band met een wolfshond kan sterker zijn dan met een hond, omdat wolven zich bijzonder hechten aan het leiderschap en wolfshonden erom bekend staan om een persoon te viseren waarbij ze zich veilig voelen. Er gaat geen dag voorbij waarop ik besef hoe gelukkig ik ben met Scout, maar ik blijf het fokken en aanschaffen van wolfshonden in onze maatschappij afraden.
Voordat u een pup in huis haalt, zoekt u best een dierenarts die vetrouwd is met wolfshonden en op de hoogte is van de recentste onderzoeken. Zoek een hondenschool die wolfshonden toelaat en een hondeninstructeur die ervaring heeft met dit ras. Een verkeerde aanpak is een slechte aanpak. Positieve gedragstraining is de sleutel, maar het resultaat ligt in uw handen.
Tips
Informeer zowel over wolven als over het ras dat u aanspreekt. Hoe groter uw begrip van het dier, hoe groter de kans dat u erin slaagt een goede relatie op te bouwen.
Boekentips zijn: ‘Wolven in de wildernis’, van Dick Dekker, en ‘Woldogs A-Z’ van Nicole Wilde. Het internet biedt een overvloed aan informatie, let er alleen op dat uw bronnen afkomstig zijn van kenners.
Veel succes,
Ineke Vander Aa
