Hoe groot is een schoenmaat?

Het is handig dat onze schoenen voorzien zijn van schoenmaten. Dat helpt de schoenmaker bij het fabriceren van de schoen en het helpt ons bij de aanschaf. Het is prettig dat we aan de opgegeven maat meteen kunnen zien of een schoen aan onze voet zou kunnen passen. Er worden verschillende systemen schoenmaten gebruikt, de Franse, de Engelse en de Amerikaanse. Hoe groot is een schoenmaat?

Handig, die schoenmaten

Het uitzoeken van nieuwe schoenen in de winkel is een stuk gemakkelijker door de opgegeven schoenmaten. Je kunt eenvoudig alle schoenen voorbij lopen, die een heel verkeerde maat hebben. Heb je bijvoorbeeld maat 41, dan weet je zeker dat je alles dat kleiner is dan 40 zeker niet hoeft te proberen, alles wat groter is dan 42 ook zeker niet.  Je beperkt je tot maat 41 en heel misschien, afhankelijk van de fabrikant en van jouw voeten, kun je soms een blik werpen op maat 40 of 42. Het lijkt een wat vreemd getal, die 41. Waar komt die maat vandaan? Heeft de 41 iets te maken met de afmetingen van je voeten? Hoe dan?

Nog meer schoenmaten

Schoenen die uit Amerika of Engeland komen gebruiken een heel ander maatsysteem. Op dit soort schoenen zie je vaak de bekende maataanduiding 41 helemaal niet vermeld, maar zie je 7 of 7,5 staan. Hoe zit het met de relatie tussen maat 7, maat 7,5, maat 41 en je voeten?

Het Franse systeem

Het idee om schoenen in bepaalde maten te maken gaat terug tot ergens rond de zevende eeuw. Van enige standaardisatie was geen sprake, elke land of dorp kon een eigen systeem ontwikkelen om schoenmaten mee aan te geven. Uiteindelijk werd het Franse systeem het belangrijkste op het vasteland van Europa en dit werd dan ook de basis van het Europese schoenmatensysteem. De Franse schoenmakers gebruikten de steek als eenheid van maatvoering.  De Franse steek kun je definiëren als een maat met een lengte van 6,67 millimeter.  Dat betekent dat je met schoenmaat 41 dus een voetlengte zou hebben van: 41 x 6,67mm = 27347mm = 27,35 centimeter. Meet maar na.

Rekenwerk

Met behulp van bovenstaande definitie kun je je voetlengte berekenen. Wees niet te verbaasd als dat niet helemaal klopt. Naast de lengtemaat zijn er nog factoren die je schoenmaat beïnvloeden, bijvoorbeeld de breedte en dikte van je voet.  Meestal is je schoenmaat daarom wat groter dan je op grond van je voetlengte zou uitrekenen.  Bij je berekening moet je dus altijd rekening houden met wat marge. Dan wordt de formule ongeveer: (voetlengte+2cm)  x 1,5

Voorbeeld:
 je voetlengte is 28 centimeter. Eerst tel je er 2 centimeter bij op, 28 + 2 = 30.
Nu vermenigvuldig je de uitkomst met 1,5. 30 x 1,5 = 45. Dat betekent dat je schoenmaat ongeveer 45 zal zijn.

Tussenmaten

Soms past maat 45 je perfect, soms is het net wat te klein. Voor dit soort gevallen hanteren sommige merken ook tussenmaten, bijvoorbeeld maat 45 ½ . Aangezien de steek met zijn 6,67 millimeter de eenheid van schoenmaten is, betekent een halve maat dus dat de schoen net 3,3 millimeter groter is.

Engelse maten

Helaas is het Franse schoenmaten systeem niet overal overgenomen. In Engeland worden de schoenmaten anders berekend. Ook in Engeland gebruikte men de steek als eenheid bij de schoenmaten, maar de Engelse steek heeft een lengte van 8,47 millimeter. Net wat groter dan de Franse steek dus. De reden voor deze maat was simpel: er pasten precies 3 gerstekorrels in één Engelse duim. Volgens de Engelsen had het geen enkele zin om een schoenmatensysteem op te zetten waarbij schoenen onmogelijke maten zouden krijgen. Ter vergelijk, in het Franse systeem zou maat 1 theoretisch mogelijk zijn, maar voeten van ongeveer één centimeter zijn er nu eenmaal niet. De Engelsen besloten daarom dat de minimale voetlengte voor kinderen  11 centimeter zou zijn en dat noemden ze maat 1. In het Franse systeem zou dit maat 16,5 zijn. Elke volgende maat zou precies één gerstekorrel groter zijn.  De kindermaten lopen zo door tot maat 13. Voor volwassenen beginnen de maataanduidingen opnieuw bij 1. Heeft het Franse systeem dus één type maataanduiding voor iedereen, het Engelse systeem heeft een apart systeem voor kinderen en volwassenen.

Amerikaanse maten

Het is nog niet ingewikkeld genoeg dus we gooien er nog een schepje bovenop. Het Amerikaanse systeem is bijna hetzelfde als het Engelse systeem, maar er zijn een paar verschillen:

• Een schoen met een Amerikaanse maat 7 is hetzelfde als een Engelse schoen met maat 6,5. Er zit dus een halve maat verschil tussen.
• Voor mannen en vrouwen wordt een andere maatvoering gebruikt. Schoenmaat 7 voor mannen komt overeen met schoenmaat 8 bij de vrouwen.

Hoger rekenwerk

Je staat in een winkel en ziet tot je schrik dat alle schoenen uitsluitend in Engelse maten worden weergegeven. Met een stukje rekenwerk kun je de Franse maat uitrekenen. De te gebruiken formule:
(Engelse maat + 25 ) x 1,27.

Voorbeeld
Je ziet in de winkel een schoen met maat 8. Je telt daar eerst 25 bij op ( 8 + 25 = 33). Vervolgens vermenigvuldig je de gevonden uitkomst met 1,27  (33 x 1,27 = 41,9). De Engelse maat 8 komt dus ongeveer overeen met de Franse maat 42. Omdat de Engelse kinderschaal anders is, moetje voor het omrekenen van kindermaten in plaats van 25 de waarde 12 nemen.

Tabel

Als je niet zoveel zin hebt in al dat rekenwerk kun je ook even in onderstaande tabel kijken.