De boete bedraagt €130,- wanneer men aangehouden wordt voor het niet hands-free bellen tijdens het autorijden. Het vele gebruik van de mobiele telefoon beïnvloedt ons dagelijks leven en onze veiligheid. Aan de hand van vier onderzoeken wordt gekeken hoe mobiel bellen tijdens het autorijden de rijvaardigheid beïnvloedt.
Mobiel bellen beïnvloedt het rijgedrag
Er wordt tegenwoordig veel onderzoek gedaan in hoeverre mobiel bellen de rijvaardigheid beïnvloedt. Eerder onderzoek toonde al aan dat het gebruik van een mobiele telefoon in de auto geassocieerd kon worden met het verviervoudigen van het risico op een aanrijding gedurende de korte periode van het bellen.(Redelmeier et al.,(1997); aangehaald in Consiglio, Driscoll, Witte en Berg (2001). Daar mobiel bellen de rijvaardigheid beïnvloedt, is het belangrijk om erachter te komen hoe het gebruik van de mobiele telefoon de rijvaardigheid beïnvloedt.
Aan de hand van vier onderzoeken, in de twee volgende paragrafen, wordt gekeken hoe mobiel bellen tijdens het autorijden de rijvaardigheid beïnvloedt. In de eerste paragraaf zal aan de hand van twee onderzoeken worden onderzocht in welke mate mobiel bellen leidt tot vermindering van de rijvaardigheid. De tweede paragraaf zal uitgebreider zoeken naar afleidingsmechanismen op de rijvaardigheid, gelet op de gevonden effecten uit de eerste paragraaf.
Vermindering van de rijvaardigheid door mobiel bellen
Omdat het aantal mensen dat mobiel belt onder het autorijden gestaag toeneemt, waardoor de vraag reist of dit niet leidt tot meer ongevallen en onveilige situaties, zal in deze paragraaf getracht worden na te gaan in hoeverre mobiel bellen tijdens het autorijden leidt tot vermindering van de rijvaardigheid. Aan de hand van twee onderzoeken wordt geprobeerd hier een antwoord op te vinden.
Het eerste onderzoek van McKnight en McKnight (1993) onderzocht het effect van mobiel telefoongebruik op de aandacht van automobilisten op de weg. Het onderzoek omvatte 150 proefpersonen in verschillende leeftijdscategorieën uiteenlopend van 17 tot 80 jaar, met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar. De proefpersonen werden geplaatst in een simulator gedurende 25 minuten. Zij kregen 45 verkeerssituaties waarop zij moesten reageren. Het onderzoek maakte gebruik van vijf condities. Conditie A: geen afleiding, conditie B: afstemmen van de radio, conditie C: een telefoongesprek tot stand brengen, conditie D: een luchtig telefoongesprek voeren, conditie E: een intensief telefoongesprek voeren. Uit dit onderzoek blijkt dat de condities C,D en E alle drie leiden tot een significante verhoging op de kans op het niet of niet op tijd reageren op een verkeerssituatie ten opzichte van conditie A. Het blijkt dat intensief converseren(conditie E) de grootste verhoging van afleiding laat zien, deze verhoging is bijna even groot als radio afstemmen(conditie B). Uit bovenstaande resultaten kan geconcludeerd worden dat bij gebruik van een mobiele telefoon de aandacht op de weg verminderd in vergelijking tot ongestoord autorijden, zeker wanneer het gesprek intensief is.
Uit het vorige onderzoek blijkt een duidelijk negatief effect van mobiel bellen op het reageren in bepaalde verkeerssituaties. Het volgende onderzoek van Consiglio, Driscoll, Witte en Berg (2003), sluit hierop aan omdat zij het effect onderzochten van mobiel bellen op de remreactie. Het onderzoek omvatte 22 proefpersonen, 11 mannen en 11 vrouwen, tussen de 18 en 27 jaar. Onder deze proefpersonen maakten 17 personen wel eens gebruik van een mobiele telefoon tijdens het autorijden. De proefpersonen werden in een simulator geplaatst waarin zij konden gas geven en remmen. Zij werden gevraagd het gaspedaal los te laten en de remmen in te trappen zo snel mogelijk na het aanspringen van een rood licht. Vervolgens werd de remreactie gemeten. De onderzoekers maakten gebruik van vijf condities. Conditie A: Controle conditie; geen afleiding, conditie B: luisteren naar muziek, conditie C: gesprek met medepassagier, conditie D: mobiel bellen met een telefoon in de hand, conditie E: hands-free telefoneren. Uit de resultaten blijkt dat de condities D en E een verhoogde reactietijd laten zien ten opzichte van de controle conditie A. Ook conditie C geeft eenzelfde soort verhoging weer. In conditie B er nauwelijks sprake van deze verhoging. Uit de gevonden resultaten kan geconcludeerd worden dat het voeren van een gesprek, of dit nu via een telefoon hands-free/handheld is of met een medepassagier, een duidelijke verhoging van de reactietijd laat zien ten opzichte van geen afleiding of het luisteren naar de radio.
Uit bovenstaande bevindingen kan de conclusie getrokken worden dat mobiel bellen leidt tot een vermindering van de rijvaardigheid. Dat een afname van rijvaardigheid niet alleen ontstaat met handheld bellen, maar ook met handsfree bellen en praten met een medepassagier is interessant. In de volgende paragraaf zal naar een verklaring gezocht worden hoe het komt dat mobiel bellen en mentale processen invloed hebben op de rijvaardigheid.
De Verklaring voor de Beïnvloeding van Mobiel Bellen op de Rijvaardigheid
De vorige paragraaf weergeeft het negatieve effect van mobiel bellen op de rijvaardigheid. Interessant was ook het grote negatieve effect van andere soorten afleiding, zoals praten met een medepassagier, op de rijvaardigheid. Deze paragraaf zal dan ook nader gaan bekijken hoe het komt dat mobiel bellen de rijvaardigheid beïnvloed.
In het onderzoek van Lamble, Kauranen, Laakso en Summula (1999) werd onderzocht of visuele en non-visuele leidt tot een verminderde rijvaardigheid. Het onderzoek omvatte 19 proefpersonen, 10 mannen en 9 vrouwen, in een leeftijdscategorie van 20 tot 29 jaar. In het onderzoek worden twee voertuigen gebruikt, één leidersauto en één volgauto met daarin de proefpersonen. De proefpersonen werden in drie condities verdeeld. Conditie 1: controle conditie, geen afleiding, conditie 2: mobiel telefoongebruik, conditie 3: cognitieve taak uitvoeren. De proefpersonen moesten reageren op de verandering van de snelheid van de leidersauto tijdens een rit van 30 km. Hier werd hun remreactie gemeten. De resultaten laten zien dat bestuurders een vertraagde remreactie vertonen wanneer zij bezig zijn met een non-visuele cognitieve taak(conditie 3) of wanneer zij bezig zijn met het intoetsen van een telefoonnummer(conditie 2) ten opzichte van de controle conditie 1. Hieruit kan opgemaakt worden dat cognitief bezig zijn net zoveel de rijvaardigheid beïnvloedt als mobiel telefoongebruik.
Het volgende onderzoek van Patten, Kircher, Öslund en Nilsson (2004) onderzoekt nader het gevonden effect van het onderzoek van Lamble et al. (1999) Dit onderzoek focust zich op het afleidingsaspect van de bestuurder door competitie van mentale aandachtsbronnen waar de cognitieve of mentale bezigheden hoog zijn. Het onderzoek omvat 40 proefpersonen die de test volledig afgelegd hebben. 32 mannen en 8 vrouwen, in de leeftijdscategorie van 21 tot 60 jaar. Zij werden onderverdeeld in drie condities. Conditie 1: controle conditie, het reageren op een lampje, conditie 2: mobiel telefoongebruik, conditie 3: gesprekstaak. De proefpersonen werden gevraagd een traject te rijden zoals ze gewoonlijk zouden doen. In dit traject moesten ze reageren op een LED-lampje of een mobiele telefoontaak te verrichten (hands-free of handheld) of een gesprekstaak. De resultaten werden bepaald op basis van vergelijkingen bij de gesprekstaak tussen simpel en complex, bij de telefoontaak hands-free vs handheld. Hierin werd een significant effect gevonden in de gespreksconditie ten opzichte van de controle conditie. Echter er werd geen verschil tussen handheld en hands-free gevonden. De twee experimentele condities laten wel een verhoogde reactietijd zien en verandering in de rijsnelheid zien dan de controle conditie. Hieruit kan opgemaakt worden dat intensieve gesprekken zorgen voor een vermindering van de rijvaardigheid en dat ook mobiel bellen zorgt voor de nodige afleiding. Het maakt echter geen verschil of er hands-free of handheld gebeld wordt, maar voornamelijk leiden intensieve gesprekken de bestuurder het meest af.
Conclusie
Uit bovenstaande onderzoeken kan geconcludeerd worden dat mobiel bellen tijdens het autorijden een negatief effect heeft op de rijvaardigheid. Gebruik van een mobiele telefoon verminderd de aandacht op de weg in vergelijking tot ongestoord autorijden, zeker wanneer het gesprek intensief is. Ook het voeren van een gesprek, of dit nu via een telefoon hands-free/handheld is of met een medepassagier laat een duidelijke verhoging van de reactietijd zien ten opzichte van geen afleiding of het luisteren naar de radio. Niet zozeer de telefoongesprekken zelf maar de intensiteit van de gesprekken zorgen voor een vermindering van de rijvaardigheid.
De onderzoeken maken geen duidelijk onderscheidt tussen controle condities en experimentele conditie. Er wordt gesproken over normaal autorijden, maar wat dit precies inhoudt verschilt per persoon en wordt in de onderzoeken niet duidelijk vastgesteld. Het blijkt dat het zoeken van een radio net zoveel afleidt als een telefoongesprek voeren, terwijl het zoeken naar een radiozender als normaal bevonden kan worden. Belangrijk in vervolg onderzoek is dan ook dat er gekeken wordt naar normaal autorijden. Ook is het interessant om meer onderzoek te doen naar handheld/hands-free bellen aan gezien ze voor evenveel afleiding zorgen en handheld bellen verboden is. Dit zou men kunnen doen door het volgen van personen in het dagelijkse verkeer door bijvoorbeeld een ingebouwde camera.
Mobiel bellen heeft een negatieve invloed op de rijvaardigheid, maar niet meer dan andere afleidingen. Er kan geen verschil gemaakt worden tussen handheld en hands-free bellen. Een boete voor niet hands-free bellen in de auto blijkt totale nonsens.
