‘Amsterdamse wethouder weg om Noord-Zuidlijn’, ‘Stations Noord-Zuidlijn voor vele miljoenen gerepareerd’, ‘Weer panden ontruimd na verzakking Vijzelgracht’. Sinds het begin van de aanleg van deze metrolijn in april 2003, die Amsterdam-Noord en Amsterdam-Zuid met elkaar moet gaan verbinden, staan de kranten bol van dit soort koppen. De kosten rijzen de pan uit, deadlines worden niet gehaald, de inwoners en winkeliers lijden onder de stilliggende werkzaamheden en meerdere panden dreigen ernstige schade op te lopen.
De 9,5 kilometer lange metrolijn wordt aangelegd om zo de bereikbaarheid van Amsterdam te vergroten. Dit is noodzakelijk, omdat het aantal reizigers zodanig toeneemt, dat het huidige metronet dreigt dicht te slibben. Op de alom bekende vraag of de aanleg van de Noord-Zuidlijn door moet gaan, zeg ik volmondig nee!
Deadlines
Ten eerste heeft de gemeente Amsterdam grote inschattingsfouten gemaakt wat betreft de kosten van de lijn. De oorspronkelijke kosten werden geschat op €300 miljoen voor de gemeente en €1,1 miljard voor het Rijk. Momenteel worden de kosten geschat op een totaal van €2,4 miljard. Aangezien elke maand de kosten weer naar boven worden bijgesteld, lijkt het eindbedrag nog niet in zicht en wordt elke extra cent in rekening gebracht bij de gemeente Amsterdam. In de huidige tijd van financiële crisis is het voor een gemeente onverstandig om enorme bedragen uit te geven aan een project waarvan de totale kosten nog onzeker zijn.
Ook de einddatum is nog steeds onduidelijk. Waar men oorspronkelijk dacht om de lijn in 2011 in gebruik te gaan nemen, is de einddatum tussendoor bijgesteld op 2015. Tot op 19 februari jongstleden het nieuws naar buiten kwam dat de gemeente Amsterdam het project op zijn vroegst in 2017 denkt te kunnen opleveren. Van tevoren is er door de gemeente dus slecht onderzocht wat voor tijd dit project in beslag zou gaan nemen.
Overlast
Ten derde zijn veel winkeliers de dupe van dit tijdrovende project. Door de slechte bereikbaarheid van hun winkel lopen zij een heleboel klanten mis en dat betekent minder geld in het laatje. Weliswaar kunnen winkeliers bij het Schadebureau Noord-Zuidlijn claims indienen om vergoedingen te krijgen voor de inkomsten die zij mislopen. Ondanks deze mogelijkheid zijn nog flink wat bedrijven failliet gegaan. Dit komt omdat het Schadebureau werkt met wachtlijsten van zeven jaar[1] voordat er een vergoeding wordt uitgekeerd.
Behalve de winkeliers hebben ook de omwonenden veel last van de aanleg. Een groot aantal huizen is onbereikbaar geworden met auto of tram en er is sprake van geluidsoverlast door boringen.
Verzakkingen
Tot overmaat van ramp is het hier niet bij gebleven. Op 19 juni 2008 zijn vier panden aan de Vijzelgracht vijf tot zes centimeter verzakt door een gat in een damwand. En ook op 10 september 2008 zijn er zes panden door dezelfde oorzaak verzakt aan de Vijzelgracht. De verzakkingen bedroegen deze keer 3 tot 23 centimeter.
Door al deze verzakkingen worden de werkzaamheden regelmatig stilgelegd, waardoor de zichtbare vorderingen voorlopig uitblijven. De verzakte panden dienen in ere hersteld te worden. Dat zorgt er natuurlijk wel voor dat de totale kosten oplopen en de einddatum nog verder weg komt te liggen.
Zonde!
Ondanks al deze tegenslagen zegt de gemeente Amsterdam dat het zonde is om het project nu af te blazen, omdat er al een miljard euro is geïnvesteerd en dat zou dan weggegooid geld zijn. Toch is afblazen gunstiger dan doorgaan. De gemeente en het Rijk hebben momenteel ongeveer 1,4 miljard euro uitgegeven, het bedrag dat vooraf geschat werd. Als zij echter doorgaan met het project zal het de gemeente Amsterdam nog eens minstens 900 miljoen gaan kosten. Het is nog maar zeer de vraag of Amsterdam het zich kan veroorloven om zo’n monsterbedrag te spenderen, laat staan als de investering nog hoger wordt.
Alternatieven
De gemeente doet er beter aan om met een alternatieve oplossing op de proppen te komen, om automobilisten te verleiden om met het openbaar vervoer te reizen. Amsterdam had beter een bestaande en succesvolle oplossing kunnen nemen, in plaats van te gaan experimenteren. Het is namelijk een primeur dat er een metrolijn wordt gebouwd in een bebouwd gebied met zulke zachte grond als in onze hoofdstad. De gemeente had als alternatief beter kunnen kijken naar de comfortabele dubbeldekkers in Londen of het invoeren van tolheffing wanneer men de binnenstad in wil. Deze alternatieven hadden een hoop kosten en tijd kunnen besparen.
Conclusie
Al met al kan ik concluderen dat de verdere aanleg van de Noord-Zuidlijn moet worden gestopt. Het project kost de gemeente teveel geld, het project duurt naar alle waarschijnlijkheid minsten zes jaar langer dan gepland, winkeliers en omwonenden hebben te lijden van overlast en een flink aantal panden is ernstig verzakt. De gemeente zou er verstandig aan doen om het tot op heden weggegooide geld (ongeveer een miljard euro) voor lief te nemen. Daarmee blijft het risico van nog verdere grove budgetoverschrijdingen haar bespaard. Amsterdam kan beter gaan brainstormen over een andere optie die de bereikbaarheid verbetert, zoals comfortabele dubbeldekkers en/of het invoeren van tolheffing.
‘Mokums gogme in plaats van gegoochel’ zijn krantenkoppen die toch veel beter bij Amsterdam passen!
[1] Bron: Jaarverslag 2007, Schadebureau Noord-Zuidlijn
